Lão nông Nguyễn Văn Rô và chiếc máy cày phao nổi

Tại Đại hội Thi đua yêu nước Toàn quốc lần thứ X diễn ra tại Hà Nội trong 2 ngày 9-10/12, nhiều người đã thực sự thán phục về sự sáng tạo, cần mẫn của lão nông Nguyễn Văn Rô, ở xã Đông Hưng, huyện Cái Nước, Cà Mau. Cách nói chuyện chân chất, cởi mở khiến cuộc trò truyện giữa người dẫn chương trình và ông Nguyễn Văn Rô luôn nhận được những tràng pháo tay tán thưởng của các đại biểu dự đại hội.

Trong câu chuyện của mình, ông Rô luôn nhắc đến trăn trở làm thế nào để bà con có thể cải tạo đất mà không bị giảm năng suất khi nuôi trồng thủy sản, không gây ô nhiễm môi trường. Từ những trăn trở này, ông Rô đã nghiên cứu, sáng chế ra máy cày siêu nhẹ chuyên dùng cho vùng đất vị ngập nước.

Trước khi có chiếc máy cày phao nổi chuyên dụng, ông Nguyễn Văn Rô khi ấy đang làm thợ cơ khí có tiếng trong xã thường nghe bà con phàn nàn chuyện: Máy cày của Nga, của Trung Quốc mua về chỉ cày được trên nền đất cứng, đưa vào vùng đầm nuôi thủy sản để cải tạo đất, phòng chống dịch cho tôm, cá thì ‘chết cứng”. 

Khi ấy, mỗi lần muốn cải tạo đất, người dân nuôi tôm công nghiệp hay quảng canh đều phải hút bùn thải ra sông, kênh rạch, phơi khô mặt đầm, cày nhỏ và phơi khô đất bùn phía dưới rồi mới lại bơm nước vào để nuôi tiếp vụ sau. Cách làm này vừa làm giảm năng suất nuôi trồng thủy sản, vừa tốn kém lại gây ô nhiễm cho sông, kênh rạch xung quanh. Không chỉ vậy, ngay cả với những vùng trồng trọt trên đất ngập nước, máy cày thường mỗi khi đưa vào lại gặp sự cố bị lún máy, gây hỏng hóc, vận hành không ổn định. 

“Tôi nghe ca hoài mà thấy sốt ruột nên đêm nào cũng nghĩ xem, có cách nào để chiếc máy cày có thể chạy được trong vùng đất ngập nước, bà con nuôi trồng thủy sản cho đỡ cực” – ông Nguyễn Văn Rô tâm sự. 

Dù mới học hết lớp 4, các kiến thức về chế tạo máy móc cũng chỉ vỏn vẹn ở xưởng cơ khí mà ông gắn bó từ thời trai trẻ, nhưng người nông dân ấy vẫn nhất quyết phải làm ra chiếc máy cho bà con. Vậy là ông đi khảo sát thực tế đồng đất tự nhiên, thấy cái máy nào lạ là mầy mò, ông đi hỏi cả các kỹ sư máy móc xem có cách nào thực hiện không? 
Chiếc máy cày siêu nhẹ đã ra đời.

Tình cờ nhìn thấy chiếc máy xới cỏ ở sân bóng nhân tạo có cấu tạo gần giống với chiếc máy cày truyền thống nhưng các bộ phận đều được làm rất gọn nhẹ, dễ sử dụng ông liền bật ra ý tưởng: Làm chiếc máy cày nhẹ hơn so với máy cày thông thường, có thể nổi trên mặt nước, dễ dàng di chuyển trong vùng kênh rạch miền Tây Nam Bộ.
Để máy nhẹ hơn, ông Rô dùng inox 304 thay thế các linh kiện bằng sắt, giúp chiếc máy giảm từ 150kg xuống còn 100kg. Ngoài ra, ông cũng lắp thêm lưỡi cày có thể điều chỉnh độ cao theo phương thẳng đứng để thay đổi độ sâu của đất cần được cày xới.

Điểm khác biệt trong sáng chế của ông Nguyễn Văn Rô là việc sử dụng dùng thùng hình trụ đưa vào phía trong khung hình trụ của các bánh lồng giúp máy cày có thể dễ dàng nổi lên trên mặt nước.

Các thùng hình trụ có cửa nạp và xả chất lỏng. Trong khi di chuyển máy qua sông hoặc kênh rạch, quá trình thao tác trên vùng đất ngập nước, thùng sẽ được tháo toàn bộ chất lỏng để tạo độ nổi cho máy. Nhờ vậy, máy di chuyển dễ dàng trên mặt nước kênh, rạch mà không cần phải cho máy lên ghe, xuồng để vận chuyển đến nơi canh tác. Nếu hoạt động trên vùng đất cứng, nhiều cây cỏ, thùng được thêm chất lỏng để tạo sức nén xuống mặt đất. Nhờ vậy, dù máy có trọng lượng nhẹ hơn so với máy cày thông thường nhưng vẫn đạt hiệu quả tương đương, do đó tiết kiệm được chi phí vật liệu chế tạo cũng như nhiên liệu vận hành máy. 

Bà con mang máy về làm mà không hiệu quả, người ta truyền miệng chê mình thì không được, nên tôi giao máy rồi vẫn phải gọi điện hỏi thăm. Thỉnh thoảng bảo người ta chụp ảnh lại cho mình nhìn còn hướng dẫn tiếp” – ông Nguyễn Văn Rô kể lại.  

Mỗi chiếc máy hiện được bán ra với giá 17 triệu đồng với tỷ lệ lãi suất ước tính khoảng 27% - con số vừa đủ để nếu ai đó định bắt chước ông tự làm sẽ cho giá cao hơn nhiều. Mỗi vuông tôm (1000m2), chiếc máy tiêu tốn khoảng 10 nghìn đồng tiền xăng “Là nông dân nên mình hiểu bà con, phải tính toán hợp lý như vậy họ mới mua sản phẩm của mình.” – ông Rô tự hào nói và khoe thêm rằng, chiếc máy của mình đã có mặt ở khắp nơi từ Cà Mau, Tiền Giang, Kiên Giang đến Ninh Thuận, TP. Hồ Chí Minh…

Năm 2014, bà con nông dân trong vùng phấn khởi khi chiếc máy cày của ông Ba thử nghiệm thành công trên vùng đất ngập nước để nuôi trồng thủy sản và trồng trọt. Máy cày theo sáng chế có thể di chuyển dễ dàng đến nơi canh tác, có thể điều chỉnh độ nổi trên mặt nước cũng như điều chỉnh sức nén đối với các loại đất canh tác khác nhau. Do đó, máy này rất phù hợp với các vùng nuôi tôm, để cải tạo đất trên nền của ruộng nuôi tôm, cũng như cải tạo đất để trồng trọt các loại cây khác nhau, đặc biệt là đất trồng lúa nước.

Điểm khác biệt của sáng chế là có bố trí các thùng hình trụ vào phía trong các bánh lồng. Các thùng có cửa nạp và xả chất lỏng, nên trong khi di chuyển qua sông, kênh rạch hay quá trình thao tác trên vùng đất ngập nước, người sử dụng có thể điều  chỉnh lượng chất lỏng bên trong thùng để tạo độ nổi cho máy. Ông Ba cho biết: “Hiện nay trên thị trường chưa có loại máy cày có thể cày trên vùng đầm nuôi thủy sản, để có thể cải tạo đất, phòng chống bệnh cho tôm, cá… Người nuôi thường phải tiến hành hút bùn hoặc dừng nuôi thủy sản trong một khoảng thời gian để cải tạo vùng nuôi. Việc này làm giảm năng suất nuôi thủy sản và tốn kém chi phí”. Chiếc máy cày siêu nhẹ này có thể khắc phục nhược điểm của máy cày cũ. Máy nặng khoảng 110kg. Máy cày tác dụng đổi đất không ô nhiễm môi trường. Máy có 4 loại lưỡi cày phù hợp cho đất trồng bồn bồn, đất ao công nghiệp, đất thiên nhiên vuông tôm, đất có nước trên vuông tôm.

Với những ưu điểm trên, chiếc máy cày dùng cho vùng đất ngập nước của nhà sáng chế nông dân Nguyễn Văn Rô đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp bằng độc quyền giải pháp hữu ích số 2-0002403 công bố ngày 25/09/2020./.