Người dân và doanh nghiệp mong chờ Luật Đất đai (sửa đổi) được ban hành

Phát biểu trong phiên thảo luận tại hội trường về dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), đại biểu Trần Thị Vân, Phó Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Ninh cho rằng: Dự thảo Luật thể hiện rõ ràng hơn vai trò của đất đai trong phát triển kinh tế - xã hội, đáp ứng nguyện vọng của nhân dân đối với dự án Luật quan trọng của đất nước. Thông qua tiếp xúc cử tri trước kỳ họp, cũng như các thông tin dư luận xã hội, có thể nói người dân và cộng đồng doanh nghiệp đang rất mong chờ Luật Đất đai (sửa đổi) được ban hành.

Đại biểu Trần Thị Vân cơ bản nhất trí với dự thảo Luật đã được tiếp thu, chỉnh sửa và kỳ vọng rằng dự thảo Luật khi được Quốc hội thông qua sẽ góp phần giải quyết nhiều vấn đề đang đặt ra cho công tác quản lý, sử dụng đất hiện nay.

Đồng thời, Phó Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Ninh Trần Thị Vân cho rằng các quy định liên quan đến quy hoạch sử dụng đất hiện đang bị chia tách một nửa tại Chương V, một nửa được sửa đổi vào Luật Quy hoạch. Ví dụ như quy định về quy hoạch sử dụng đất quốc gia, các quy định về căn cứ lập quy hoạch sử dụng đất quốc gia, căn cứ và nội dung kế hoạch sử dụng đất quốc gia được quy định tại Điều 65 của Luật Đất đai, trong khi nội dung của quy hoạch sử dụng đất quốc gia lại được quy định tại Điều 24 của Luật Quy hoạch và được bổ sung tại Điều 252 của Luật Đất đai (sửa đổi). Tương tự đối với quy định về quy hoạch sử dụng đất quốc phòng, an ninh và các loại đất khác.

Như vậy, nếu giữ nguyên như dự thảo, sau khi ban hành thì việc triển khai thực hiện các quy định pháp luật sẽ bị xé lẻ, manh mún. Đặt cương vị là đơn vị lập quy hoạch sử dụng đất, sử dụng cùng lúc 2 luật là Luật Đất đai và Luật Quy hoạch, bởi nội dung nằm trong Luật Quy hoạch nhưng căn cứ lại thuộc Luật Đất đai…

Do đó, đại biểu Trần Thị Vân đề nghị các quy định về quy hoạch sử dụng đất cần được sửa đổi, bổ sung vào ngay Chương V của dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), đồng thời bãi bỏ các quy định về nội dung, quy trình đang bị chồng chéo tại Luật Quy hoạch.

Tại khoản 6, Điều 4, dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) đưa ra 2 phương án đề xuất sửa đổi liên quan đến đối tượng người Việt Nam định cư ở nước ngoài. Đại biểu Trần Thị Vân lựa chọn phương án 1 là chỉnh sửa “người Việt Nam định cư ở nước ngoài” thành “người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài”. Bởi lẽ, theo Luật Quốc tịch Việt Nam quy định, thì người Việt Nam định cư ở nước ngoài gồm 2 đối tượng là người có quốc tịch Việt Nam sinh sống ở nước ngoài và người đã từng có quốc tịch Việt Nam và con cháu của họ. 

Theo đại biểu Trần Thị Vân thì phải có sự công bằng giữa công dân Việt Nam sinh sống trong nước và công dân Việt Nam sinh sống tại nước ngoài trong tiếp cận đất đai. Hiện nay, cộng đồng người Việt Nam định cư ở nước ngoài có khoảng trên 5,3 triệu người đang sinh sống, làm việc tại hơn 130 quốc gia và vùng lãnh thổ, đã có nhiều đóng góp trong phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Tổng lượng kiều hối do bà con kiều bào chuyển về nước từ năm 1993 đến 2022 ước tính đạt khoảng 200 tỷ USD. Trong 20 năm qua, kiều hối có giá trị bằng gần 80% nguồn vốn FDI và gấp 1,7 lần nguồn vốn ODA được giải ngân, chiếm khoảng 5,57% GDP, bằng 29% dự trữ ngoại tệ quốc gia.

Do đó đại biểu Trần Thị Vân ủng hộ phương án 1 là đề xuất quy định người Việt Nam định cư ở nước ngoài có quốc tịch Việt Nam thì được có đầy đủ các quyền liên quan đến đất đai như công dân Việt Nam ở trong nước; đối với người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài có các quyền và nghĩa vụ giữ nguyên như quy định tại Luật Đất đai năm 2013 để góp phần thu hút bà con kiều bào ủng hộ, đầu tư, góp phần thúc đẩy tăng trưởng đầu tư và kiều hối từ người Việt Nam định cư ở nước ngoài về trong nước.

Đại biểu Trần Thị Vân cũng cho rằng tại khoản 2, Điều 161 của dự thảo Luật, việc thực hiện phân cấp phân quyền rất triệt để, phân cấp toàn bộ thẩm quyền giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất, xác định giá đất cho các địa phương. Tuy nhiên thực tế, thời gian vừa qua xảy ra một số vụ việc tố tụng đáng tiếc tại một số tỉnh thành liên quan đến tính toán, xác định giá những khu “đất vàng” chưa phù hợp để tính thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, gây thất thoát ngân sách nhà nước.

Do vậy, cần cân nhắc bổ sung vào dự thảo Luật trường hợp giá trị của khu đất tính theo giá bảng giá có giá trị lớn đến hàng nghìn tỷ đồng, đặc biệt khi giao đất không thông qua đấu giá, đấu thầu. Ví dụ: các trường hợp giao đất thuộc các dự án đầu tư công, dự án lấn biển… được quy định tại Điều 125, thì cần có cơ chế kiểm soát ngay từ ban đầu với sự tham gia của các cơ quan quản lý nhà nước có chuyên môn sâu, khi đề xuất phương án giá đất đảm bảo không gây thất thoát cho ngân sách nhà nước, chứ không chờ đến khâu hậu kiểm.