Sau "cơn địa chấn" FDI là nỗi lo ngại cho nền kinh tế

VOV.VN - Đại biểu Quốc hội cho rằng, biến động GDP đột ngột của cả quốc gia chỉ vì biến động sản phẩm của một vài doanh nghiệp FDI thì rất đáng lo ngại.

Đại biểu Quốc hội Phạm Trọng Nhân (đoàn Bình Dương) cho biết, con số hơn 25 tỷ USD đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), tăng 34,3% vượt xa kỳ vọng. Giải ngân cũng bất ngờ tăng mạnh, vượt 13,4% so với cùng kỳ. Đây là nguyên nhân góp phần tăng trưởng. 

Đóng thuế chưa tương xứng

Dẫu vậy, ông Nhân cho rằng, "cơn địa chấn" FDI là nỗi lo của không ít nhà quản lý, các chuyên gia trong câu chuyện đầu tư nước ngoài trong tăng trưởng. Biến động GDP đột ngột của cả quốc gia chỉ vì biến động sản phẩm của một vài doanh nghiệp FDI thì rất đáng lo ngại cho nền kinh tế.

Đại biểu Quốc hội Phạm Trọng Nhân

Dù nhiều chỉ tiêu tăng trưởng đã hoàn thành, thậm chí vượt kế hoạch, đạt nhiều kỷ lục trong tăng trưởng nhưng hiệu quả mang lại cho nền kinh tế và đời sống người dân chưa đáng là bao, ông Nhân đánh giá.

Đại biểu Phạm Trọng Nhân thẳng thắn nhìn nhận: FDI đã bổ sung nguồn lực quan trọng cho quá trình tăng trưởng, sau 25 năm đóng góp cho GDP từ 2% năn 1992 lên lên 20% năm 2016, giải quyết việc làm cho hơn 2 triệu lao động, góp phần nâng thu nhập bình quân đầu người lên đến 2.000 USD.

Tuy nhiên, ông Nhân cũng chỉ ra rằng, dù chiếm 25% tổng vốn đầu tư toàn xã hội, hơn 70% tổng kim ngạch xuất khẩu và 50% giá trị sản xuất công nghiệp nhưng lĩnh vực này chỉ đóng góp vào ngân sách nhà nước từ 15 - 19%, thấp nhất trong 3 khu vực kinh tế.

Thống kê giai đoạn 2007-2015 cho thấy, cả nước có khoảng 50% doanh nghiệp FDI trên lãnh thổ, trong đó có nhiều doanh nghiệp thua lỗ trong nhiều năm liền. Hiện tại, doanh nghiệp FDI ngày càng mở rộng sản xuất, nhưng đóng góp thuế chưa tương xứng.

Các chuyên gia Oxfarm ước tính, mỗi năm Việt Nam thất thu khoảng 170 tỷ USD do chuyển giá. Chỉ tiêu tăng trưởng tổng hợp nhiều yếu tố, trong dó tổng kim ngạch xuất khẩu thì 70% kim ngạch giúp cho Việt Nam tăng trưởng đã bị chuyển giao ra ngoài. Do đó, lợi nhuận từ con số này thấp, thì dù có thu 20% thuế thu nhập trên con số đó cũng không đáng là bao, thậm chí bằng 0 khi báo lỗ, 80% còn lại dĩ nhiên sẽ được FDI chuyển về chính quốc. Đó cũng là lý giải vì sao nền kinh tế tăng trưởng nhưng thu nhập quốc gia và hiệu quả mang lại cho nền kinh tế không cao, ông Phạm Trọng Nhân phân tích.

Có dám rời vai "gã khổng lồ"?

Theo đại biểu Phạm Trọng Nhân, một trong những mục tiêu thu hút đầu tư là nhằm hấp thụ và chuyển giao công nghệ, tuy nhiên theo thống kê, 80% doanh nghiệp FDI sử dụng công nghệ ở mức trung bình, 14% ở mức thấp và lạc hậu, trên 6% là công nghệ cao.

Nền kinh tế không thể dựa mãi vào FDI (Ảnh minh họa: KT)

"Mang tiếng là công nghệ cao nhưng thực chất các công đoạn ở Việt Nam đa phần là khâu lắp ráp, do đó câu chuyện Việt Nam từ vị trí 57 trên toàn cầu về tiêu chí hiệu quả chuyển giao công nghệ tụt xuống vị trí 103 năm 2014, thấp hơn nhiều so với các nước trong khu vực là điều không quá ngạc nhiên", ông Nhân cho hay.

Đại biểu đoàn Bình Dương nêu thực tế: Nhà nước có nhiều ưu đãi đặc thù cho khối FDI như miễn giảm thuế có thời hạn, cho phép chuyển lỗ, chuyển lợi nhuận ra nước ngoài, hoàn thuế cho tái đầu tư, trong khi đó lại khắt khe với chính "người nhà" của mình – người luôn đồng cam cộng khổ và có nhiều đóng góp cho kinh tế.

Ông Nhân nêu câu chuyện Viettel "vỡ mộng" khi Bộ Tài chính thẳng thừng bác việc xin ưu đãi thuễ giống như Samsung Việt Nam; khoản đầu tư 500 tỷ và phát triển khoa học công nghệ của gốm sứ Minh Long không được hỗ trợ do thiếu vài thủ tục hành chính.

"Câu chuyện đó cho thấy việc gánh vác vai trò làm động lực chính cho nền kinh tế còn khó khăn biết nhường nào", ông Nhân nhận định, đồng thời nêu câu hỏi: Từ thất thu thuế, công nghệ lạc hậu, cạn kiệt tài nguyên, nhân công rẻ, thiếu công bằng trong ưu đãi đầu tư và cuối cùng hệ luỵ môi trường thì liệu điều này có công bằng cho đất nước, nhân dân hay không?

Ông Nhân kiến nghị, không thu hút đầu tư bằng mọi giá, ưu tiên các ngành có công nghệ hiện đại, thân thiện môi trường... Bên cạnh đó, cần cam kết lộ trình chuyển giao công nghệ, tỷ lệ nội địa hoá...

"Nếu không có định hướng rõ ràng thì dù có 1 triệu doanh nghiệp như Nghị quyết 35 thì cũng chỉ có ý nghĩa về thay đổi về lượng mà thiếu thay đổi về chất để đảm bảo cho tăng trưởng bền vững", ông Nhân thẳng thắn nêu quan điểm./.

Theo Báo cáo của Chính phủ về kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2017, vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đăng ký mới, bổ sung và mua cổ phần trong 9 tháng đạt 25,5 tỷ USD, tăng 34,3%. Vốn FDI thực hiện đạt kỷ lục 12,5 tỷ USD, tăng 13,4% so với cùng kỳ năm trước./.
Mời quý độc giả theo dõi VOV.VN trên

Tin liên quan

Hơn 11 tỷ USD vốn FDI rót vào công nghiệp chế biến, chế tạo
Hơn 11 tỷ USD vốn FDI rót vào công nghiệp chế biến, chế tạo

VOV.VN - Tổng vốn FDI đăng ký cấp mới, tăng thêm và góp vốn, mua cổ phần vào Việt Nam 8 tháng là 23,36 tỷ USD, tăng 45,1% so với cùng kỳ năm 2016.

Hơn 11 tỷ USD vốn FDI rót vào công nghiệp chế biến, chế tạo

Hơn 11 tỷ USD vốn FDI rót vào công nghiệp chế biến, chế tạo

VOV.VN - Tổng vốn FDI đăng ký cấp mới, tăng thêm và góp vốn, mua cổ phần vào Việt Nam 8 tháng là 23,36 tỷ USD, tăng 45,1% so với cùng kỳ năm 2016.

Liên kết doanh nghiệp trong nước và FDI còn khá mờ nhạt
Liên kết doanh nghiệp trong nước và FDI còn khá mờ nhạt

VOV.VN - Liên kết của doanh nghiệp khu vực FDI với doanh nghiệp tư nhân trong nước còn khá mờ nhạt và chưa thực sự phát triển.

Liên kết doanh nghiệp trong nước và FDI còn khá mờ nhạt

Liên kết doanh nghiệp trong nước và FDI còn khá mờ nhạt

VOV.VN - Liên kết của doanh nghiệp khu vực FDI với doanh nghiệp tư nhân trong nước còn khá mờ nhạt và chưa thực sự phát triển.

Doanh nghiệp FDI “đột ngột thua lỗ” sẽ vào tầm ngắm thanh tra thuế
Doanh nghiệp FDI “đột ngột thua lỗ” sẽ vào tầm ngắm thanh tra thuế

Lãnh đạo ngành thuế lưu ý các địa phương tập trung quản lý, thanh tra, kiểm tra đối với các doanh nghiệp FDI có rủi ro cao về thuế...

Doanh nghiệp FDI “đột ngột thua lỗ” sẽ vào tầm ngắm thanh tra thuế

Doanh nghiệp FDI “đột ngột thua lỗ” sẽ vào tầm ngắm thanh tra thuế

Lãnh đạo ngành thuế lưu ý các địa phương tập trung quản lý, thanh tra, kiểm tra đối với các doanh nghiệp FDI có rủi ro cao về thuế...

GS Nguyễn Mại: Cần ưu tiên thu hút FDI một số ngành công nghệ cao
GS Nguyễn Mại: Cần ưu tiên thu hút FDI một số ngành công nghệ cao

VOV.VN - Theo GS Nguyễn Mại, Việt Nam cần coi trọng hơn thu hút dòng vốn FDI vào công nghệ cao tạo ra sản phẩm mới có giá trị gia tăng lớn và chất lượng cao.

GS Nguyễn Mại: Cần ưu tiên thu hút FDI một số ngành công nghệ cao

GS Nguyễn Mại: Cần ưu tiên thu hút FDI một số ngành công nghệ cao

VOV.VN - Theo GS Nguyễn Mại, Việt Nam cần coi trọng hơn thu hút dòng vốn FDI vào công nghệ cao tạo ra sản phẩm mới có giá trị gia tăng lớn và chất lượng cao.

[infographics] 30 năm FDI vào Việt Nam: Hai mặt của dòng vốn
[infographics] 30 năm FDI vào Việt Nam: Hai mặt của dòng vốn

VOV.VN -Nhìn lại 30 năm Việt Nam thu hút vốn FDI thì thấy, dòng vốn này đã có những đóng góp quan trọng cho sự phát triển đất nước.

[infographics] 30 năm FDI vào Việt Nam: Hai mặt của dòng vốn

[infographics] 30 năm FDI vào Việt Nam: Hai mặt của dòng vốn

VOV.VN -Nhìn lại 30 năm Việt Nam thu hút vốn FDI thì thấy, dòng vốn này đã có những đóng góp quan trọng cho sự phát triển đất nước.

Kinh tế phụ thuộc vào khối FDI sẽ bộc lộ bất ổn
Kinh tế phụ thuộc vào khối FDI sẽ bộc lộ bất ổn

VOV.VN - Khi tăng trưởng phụ thuộc quá nhiều vào khối doanh nghiệp FDI sẽ khiến nền kinh tế mất tự chủ và nội lực ngày càng trở nên suy yếu.

Kinh tế phụ thuộc vào khối FDI sẽ bộc lộ bất ổn

Kinh tế phụ thuộc vào khối FDI sẽ bộc lộ bất ổn

VOV.VN - Khi tăng trưởng phụ thuộc quá nhiều vào khối doanh nghiệp FDI sẽ khiến nền kinh tế mất tự chủ và nội lực ngày càng trở nên suy yếu.