Sau khi xin ý kiến các Bộ, ngành, Hiệp hội có liên quan, đồng thời tập hợp, nghiên cứu nghiêm túc ý kiến của người dân và các doanh nghiệp về Thông tư 20 quy định bổ sung thủ tục nhập khẩu xe ô tô chở người loại từ 9 chỗ ngồi trở xuống, ngày 18/8, Bộ Công Thương đã có báo cáo chính thức trình Thủ tướng Chính phủ.

Thông tư 20 bổ sung thủ tục nhập khẩu xe ô tô chở người loại từ 9 chỗ ngồi trở xuống thời gian qua nhận được nhiều ý kiến trái chiều. (Ảnh minh họa: KT)

Tại Báo cáo này, Bộ Công Thương đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ thống nhất và chỉ đạo về 3 vấn đề cơ bản.

Thứ nhất là, Bộ Công Thương kiến nghị Chính phủ không chấp thuận đề xuất rút ngành, nghề "kinh doanh dịch vụ bảo hành, bảo dưỡng xe ô tô" khỏi Danh mục ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện của Luật Đầu tư 2014.

Thứ hai, Chính phủ giao Bộ GTVT chủ trì, phối hợp với Bộ Công Thương và các Bộ, ngành liên quan ban hành sớm các quy định trong nước có tác dụng tương đương Thông tư 20, áp dụng tại khâu đăng ký lưu hành và áp dụng chung cho tất cả các loại phương tiện tham gia giao thông đường bộ, bảo đảm các loại phương tiện này được bảo hành, bảo dưỡng hoặc sửa chữa theo đúng thông lệ quốc tế và đáp ứng các tiêu chuẩn về an toàn của Việt Nam.

Thứ ba, Chính phủ giao Bộ Công Thương bãi bỏ Thông tư 20 khi các quy định do Bộ GTVT ban hành chính thức có hiệu lực. Đồng thời, giao Bộ Công Thương, căn cứ các quy định của pháp luật cạnh tranh, giám sát hoạt động nhập khẩu, phân phối ô tô tại Việt Nam để bảo đảm môi trường cạnh tranh công bằng cho các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Thông tư 20 không trái luật, có mục tiêu chính đáng

Cơ sở của những đề xuất từ phía Bộ Công Thương là căn cứ vào tình hình thực tế, việc ban hành Thông tư 20 không nhằm "hạn chế nhập khẩu" hoặc "kiềm chế nhập siêu" mà chỉ mang mục đích "bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và an toàn giao thông đường bộ".

Cụ thể là Thông tư yêu cầu thương nhân nhập khẩu, phân phối xe mới từ 9 chỗ ngồi trở xuống phải chịu trách nhiệm với người tiêu dùng (NTD) về việc bảo hành xe và với tư cách là nhà nhập khẩu, phân phối được nhà sản xuất ủy quyền hoặc chỉ định, phải thay mặt nhà sản xuất chịu trách nhiệm về xe nhập khẩu đó trong một số trường hợp nhất định, thí dụ như triệu hồi do lỗi của nhà sản xuất.

Bộ Công Thương khẳng định, cho tới thời điểm hết hiệu lực (ngày 1/7/2016), Thông tư 20 đã đạt được mục đích quan trọng là bảo vệ quyền lợi NTD và bảo đảm an toàn giao thông đường bộ. NTD được sử dụng xe nhập khẩu chính hãng hoặc được chính hãng ủy quyền nhập khẩu, đồng thời được hưởng chế độ bảo hành, bảo dưỡng và mọi chế độ liên quan khác do chính hãng cam kết thông qua nhà nhập khẩu, phân phối.

“Việc áp dụng Thông tư 20 cũng đã triệt tiêu hoàn toàn tình trạng vô trách nhiệm đối với NTD nói riêng và toàn xã hội nói chung của một số nhà nhập khẩu, phân phối ô tô trước đây”, Bộ Công Thương nêu rõ.

Khẳng định Thông tư 20 không phải là điều kiện đầu tư kinh doanh, Bộ Công Thương cho rằng, bất kỳ tổ chức, cá nhân nào cũng có quyền "bỏ vốn đầu tư" thành lập tổ chức kinh tế để kinh doanh ô tô mà không cần phải tuân thủ Thông tư 20. Đồng thời, Thông tư 20 đơn thuần là một thủ tục hành chính được áp dụng đối với đa số hàng hóa nhập khẩu tại cửa khẩu để bảo đảm một mục tiêu quản lý, không riêng đối với mặt hàng ô tô nhập khẩu mới.

Cũng vì Thông tư 20 là một thủ tục hành chính áp dụng chung cho mọi thương nhân nhập khẩu, do đó, Bộ Công Thương chỉ rõ Thông tư 20 không vi phạm quy định nào của Luật Cạnh tranh. Đồng thời, quan điểm của Bộ Khoa học và Công nghệ cũng khẳng định Thông tư 20 không vi phạm pháp luật về quyền sở hữu trí tuệ.

Ngân sách có thể thất thu nếu bãi bỏ thông tư 20

Bãi bỏ thông tư 20 lượng xe nhập khẩu tăng sẽ ảnh hưởng đến tình hình sản xuất lắp rắp ôtô trong nước và tình hình ngân sách.

Nếu duy trì vẫn phải xem xét điều chỉnh phù hợp

Mặc dù nhận thấy, Thông tư 20 tuy không trái luật, lại có mục tiêu chính đáng, nhưng Bộ Công Thương cho rằng, Thông tư 20 chưa phải là giải pháp toàn diện nhất và tốt nhất để bảo vệ quyền lợi của NTD và bảo đảm an toàn giao thông.

Cụ thể là, Thông tư 20 chỉ điều chỉnh các loại xe từ 9 chỗ ngồi trở xuống, không điều chỉnh các loại phương tiện khác trong khi rủi ro gây mất an toàn và rủi ro xâm phạm quyền lợi của NTD của tất cả các loại phương tiện là như nhau. Không những thế, Thông tư 20 cũng chỉ áp dụng cho hàng nhập khẩu, không áp dụng cho hàng sản xuất trong nước.

Do vậy, để thực sự bảo vệ quyền lợi của NTD và bảo đảm an toàn giao thông, các quy định như của Thông tư 20 cần được áp dụng chung cho tất cả các loại phương tiện tham gia lưu thông, bất kể là xe chở người hay chở hàng, bất kể nơi sản xuất. Cơ quan duy nhất có thẩm quyền ban hành các quy định như vậy là Bộ GTVT, không phải Bộ Công Thương. Quy định đó phải là quy định trong nước để áp dụng chung cho cả xe nhập khẩu và xe sản xuất trong nước, không nên chỉ quy định tại cửa khẩu.

Mặt khác, Thông tư 20 không điều chỉnh xe đã qua sử dụng, cũng không điều chỉnh các loại xe từ 9 chỗ ngồi trở xuống nhập khẩu theo đường quà biếu, quà tặng, tài sản di chuyển... Do đó trong thời gian vừa qua, đã xuất hiện tình trạng biến xe mới thành xe cũ hoặc đưa xe mới về nước theo đường quà biếu, quà tặng để "lách" Thông tư 20, tiếp tục coi thường NTD nói riêng và an toàn của toàn xã hội nói chung./.