Tự ý mua dụng cụ test nhanh Covid-19 tiềm ẩn nhiều nguy cơ

Dịch Covid-19 đang có diễn biến phức tạp, nhiều tỉnh, thành đang thực hiện giãn cách xã hội nhằm đảm bảo an toàn sức khỏe cho người dân và ngăn chặn dịch bùng phát. Trong bối cảnh đó, người tiêu dùng (NTD) quan tâm hơn hết đến sức khỏe của mình và người thân nên việc mua sắm các thiết bị y tế và vật dụng liên quan trở nên cần thiết, cấp bách hơn.

Do diễn biến phức tạp của dịch bệnh, NTD có xu hướng lựa chọn mua các sản phẩm trên qua các sàn/trang web thương mại điện tử (TMĐT). Một số trường hợp NTD bị vi phạm quyền lợi khi mua thiết bị y tế qua một số sàn/trang web TMĐT chưa đăng ký/thông báo tới Bộ Công Thương.

Theo đại diện Phòng Bảo vệ người tiêu dùng, Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng (CT&BVNTD), Bộ Công Thương, NTD phản ánh về tình trạng các dụng cụ test (xét nghiệm) nhanh Covid-19 được bày bán tràn lan và công khai trên các trang mạng xã hội và các sàn TMĐT. Các vấn đề được phản ánh liên quan đến nguồn gốc xuất xứ, chất lượng sản phẩm cũng như việc cung cấp các giấy tờ, thông tin có liên quan của người bán…

Trên thực tế, theo quy định hiện hành thì bộ test nhanh Covid-19 được quy định là trang thiết bị y tế. Việc kinh doanh những sản phẩm không rõ nguồn gốc, không có trong danh mục là không phù hợp với quy định của pháp luật. Đồng thời, các chuyên gia cũng khẳng định các bộ test này có độ chính xác khá thấp. Vì vậy, việc tự mua và sử dụng không chỉ tạo ra nguy cơ về sức khỏe mà kết quả âm tính giả (nếu có) sẽ khiến người dân chủ quan hơn trong phòng chống dịch bệnh.

Để bảo đảm tốt hơn quyền và lợi ích hợp pháp của NTD, Cục CT&BVNTD lưu ý NTD cần nhận thức đúng đắn về bộ test nhanh cũng như các thiết bị y tế khác. Theo đó, kết quả test nhanh chỉ có giá trị tham khảo và test nhanh chỉ có kết quả chính xác cao khi người nhiễm đang có nồng độ virus cao, khi nồng độ virus thấp thì test nhanh này lại cho kết quả ít chính xác hơn.

Người tiêu dùng chỉ xét nghiệm khi cần thiết, nếu có triệu chứng hoặc có tiếp xúc với những người có nguy cơ. Việc thực hiện xét nghiệm tràn lan sẽ gây lãng phí về thời gian, tiền bạc của người tiêu dùng, gia tăng nguy cơ cho cộng đồng (do gia tăng việc tiếp xúc) cũng như tạo thêm gánh nặng cho hệ thống y tế.

Khi có triệu chứng hoặc nghi ngờ nhiễm Covid-19, người tiêu dùng nên đến cơ sở y tế gần nhất để được hướng dẫn và thực hiện xét nghiệm (nếu cần thiết). Người tiêu dùng cần thực hiện tốt quy định 5K và các hướng dẫn phòng dịch của các cơ quan quản lý nhà nước, không vì việc đã được tiêm phòng vaccine hoặc có kết quả xét nghiệm âm tính mà chủ quan, lơ là phòng bệnh.

Trong trường hợp phát hiện các cá nhân, tổ chức rao bán các dụng cụ test (xét nghiệm) nhanh Covid-19 không rõ nguồn gốc xuất xứ và đảm bảo chất lượng, người tiêu dùng có thể phản ánh tới các cơ quan quản lý nhà nước về y tế, quản lý thị trường, bảo vệ người tiêu dùng tại địa phương hoặc liên hệ Tổng đài tư vấn, hỗ trợ người tiêu dùng 1800.6838 thuộc Cục CT&BVNTD.

Cụ thể, người tiêu dùng khiếu nại về việc đặt mua thiết bị y tế có chất lượng thấp, không thể đo các chỉ số sức khỏe hoặc không có hiệu quả trong việc chữa trị triệu chứng của một số bệnh. Đơn khiếu nại gồm ảnh chụp sản phẩm thiết bị y tế; Ảnh chụp biên lai giao hàng của đơn vị vận chuyển, trong đó thông tin người bán được thể hiện không rõ ràng.

“Cục CT&BVNTD nhận thấy một tài liệu quan trọng khác mà người tiêu dùng không cung cấp được là bằng chứng về việc mua hàng từ trang web TMĐT, bao gồm ảnh chụp màn hình đã đặt hàng thành công hay tin nhắn/email thông báo đặt hàng thành công. Trong quá trình đặt hàng, trang web bán thiết bị y tế không yêu cầu đăng nhập, chỉ yêu cầu cung cấp các thông tin cá nhân. Sau khi nhập các thông tin trên, sẽ có một cửa sổ pop-up hiện ra thông báo “Đã đặt hàng thành công”, ngoài ra không có các thông tin khác. Người tiêu dùng cũng không nhận được xác nhận đơn hàng qua điện thoại, email. Chính vì thế, NTD gặp khó khăn trong việc xác định căn cứ pháp lý khi phản ánh, khiếu nại do không cung cấp được bằng chứng đã mua hàng tại trang web TMĐT bán hàng”, đại diện Cục CT&BVNTD cho biết.

Cục CT&BVNTD cũng khuyến cáo, NTD chỉ mua hàng tại những sàn TMĐT/trang web TMĐT đã đăng ký/thông báo tới Bộ Công Thương. Lựa chọn sàn TMĐT/trang web thực hiện đầy đủ các bước cho phép NTD đặt hàng như yêu cầu đăng nhập/đăng ký khi mua hàng (đây là cơ sở để NTD xem lại các đơn hàng đã thực hiện). Đơn hàng phải thể hiện thông tin sau khi NTD đặt hàng thành công như: Mã đơn hàng; thông tin người bán; thông tin người mua; đơn vị vận chuyển; thời gian dự kiến nhận hàng,… Sàn TMĐT sẽ phải gửi tin nhắn/email đến NTD thông báo về việc đã đặt hàng thành công.

Khi nhận hàng, NTD xem xét kỹ biên lai giao nhận của đơn vị vận chuyển, đặc biệt là phần thông tin người bán. Nếu thông tin người bán trên biên lai không khớp với sàn TMĐT/trang web TMĐT, NTD nên từ chối nhận hàng và nhanh chóng phản ánh và yêu cầu tổ chức, cá nhân kinh doanh thiết bị y tế giải quyết các yêu cầu khi cho rằng quyền và lợi ích của mình bị xâm phạm./.