Xoài Úc rớt giá, nông dân Khánh Hòa loay hoay tìm hướng ra

2 năm nay, giá giống xoài Úc ở huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa liên tục rớt giá, từ chỗ 50.000-70.000 đồng/kg, nay giá xoài giảm đến 10 lần, chỉ còn 5.000 – 6.000 đồng/kg vì tiêu thụ khó khăn. Giá quá thấp, thua lỗ nhưng nhiều nông dân vẫn đang loay hoay tìm hướng ra cho cây xoài.

Cam Lâm với thổ nhưỡng là những dãi đất cát ven biển, bằng phẳng nên thuận lợi để phát triển cây xoài. Hơn 10 năm nay, cây xoài Úc được người dân mạnh dạn thay thế các giống xoài địa phương kém hiệu quả. Xoài Úc liên tục cho nông dân quả ngọt, khi giá xoài có lúc đã lên đến 100.000 đồng/kg. Xoài được thương lái vào tận vườn thu mua sau đó xuất đi Trung Quốc, tiêu thụ tại các khu du lịch ở tỉnh Khánh Hòa.

Thế nhưng, 2 năm trở lại đây, do ảnh hưởng của dịch Covid-19, giao dịch biên mậu gặp nhiều khó khăn, nên xoài liên tục rớt giá. Khó khăn tiêu thụ, giãn cách xã hội nên nhiều nông dân không đầu tư phân bón, thuốc trừ sâu, bọ hại cây trồng... vì thế, nhiều cây xoài đã bệnh, chết, quả nhỏ, sụt giảm sản lượng, chất lượng.

Ông Sỹ Anh, thôn Bãi Giếng 2, xã Cam Hải Tây, huyện Cam Lâm cho biết, hơn 1 ha xoài của gia đình cho thu nhập trồi sụt, chưa biết sẽ chuyển đổi cây trồng khác hay tiếp tục trồng xoài.

“Chi phí phân bón, thuốc trừ sâu cao nhưng giá bán xoài rất thấp nên không đủ công. Xoài đầu vụ có giá từ 15.000 – 20.000 đồng/kg nay chỉ còn có vài ngàn 1 kg. Những vụ trước gia đình thu hoạch được hơn 1 tấn xoài, bán cũng được từ 15-20 triệu đồng nhưng chỉ được mấy triệu. Lấy công làm lời cũng không đủ còn nếu thuê, mướn nhân công là lỗ vốn. Ở đây người dâu cũng chỉ biết làm vườn, không chuyển nghề gì khác được”, ông Sỹ Anh bày tỏ.

Hiện nay, vụ xoài ở Cam Lâm đang ở chính vụ tuy nhiên sức mua rất yếu. Các điểm thu mua dọc Quốc lộ 1A cũng thu mua cầm chừng vì sức mua giảm kể từ sau dịp nghỉ lễ giỗ Tổ Hùng Vương. Xuất khẩu theo đường tiểu ngạch đi Trung Quốc gặp nhiều khó khăn, nên việc tiêu thụ xoài Úc chủ yếu trông chờ vào thị trường các tỉnh, thành phố phía Bắc bằng việc bán lẻ ở các chợ.

“Mỗi đại lý thu mua khoảng 10-20 tấn xoài nhưng chủ yếu để bán trong nội địa. Ngày trước xoài còn xuất được sang Trung Quốc, nay khó xuất khẩu nên chỉ bán trong nước. Năm ngoái hàng xô có giá từ 12.000 – 15.000 đồng/kg loại 1 và loại 2 chung. Năm nay cùng loại xoài đó chỉ có giá từ 6.000 – 7.000 đồng/kg nhưng do số lượng nhiều tiêu thụ không hết”, anh Nguyễn Mười, thu mua xoài ở xã Cam Hải Tây cho biết.

Huyện Cam Lâm được mệnh danh là thủ phủ xoài của tỉnh Khánh Hòa cũng như khu vực Nam Trung Bộ với trên 6.000 ha. Khi trồng xoài gặp nhiều khó khăn nhiều nông dân đã không ngần ngại bán đất, bán vườn để chuyển đổi nghề nghiệp.

Ông Ngô Văn Bảo, Chủ tịch UBND huyện Cam Lâm cho biết, dịa phương đang lập quy hoạch theo Nghị quyết số 09 của Bộ Chính trị về xây dựng, phát triển tỉnh Khánh Hòa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; trong đó, Cam Lâm được xác định sẽ xây dựng để trở thành đô thị sân bay ở tỉnh Khánh Hòa, đô thị hóa đang là xu thế tất yếu của địa phương, vì thế, diện tích cây ăn quả cũng sẽ giảm dần.

Để nâng cao hiệu quả số diện tích còn lại, huyện sẽ mở rộng kênh tiêu thụ xoài cho nông dân; nghiên cứu các giải pháp giảm chi phí đầu tư, nâng cao chất lượng sản phẩm; phát triển cây xoài trong chuỗi sản phẩm du lịch của huyện. Ông Ngô Văn Bảo cho biết, huyện sẽ có hướng giúp người dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp, đào tạo nghề phù hợp cho nông dân.

“Thực hiện quy hoạch và khi triển khai các dự án theo quy hoạch chắc chắn lượng cây ăn trái nói chung sẽ giảm đi, và diện tích trồng xoài cũng giảm theo. Chuyện được mùa mất giá đối với xoài cũng đã xảy ra nhiều năm. Huyện cũng có nhiều cách như đảm bảo có lời thì nông dân phải giảm chi phí, làm sao năng suất tăng lên, mở rộng nhiều kênh tiêu thụ, chế biến sâu. Tuy nhiên, làm được việc này còn khó khăn, doanh nghiệp phải thấy có lợi họ mới làm. Tiến tới, huyện sẽ kết hợp tiêu thụ xoài để thu hút du lịch, vì du lịch cũng là nơi để tiêu thụ”, ông Bảo nêu phương hướng./.