Hình ảnh hầu đồng dưới góc nhìn văn hóa tín ngưỡng

VOV.VN -Tại buổi lễ, thanh đồng đã lần lượt hóa thân thành những vị quan lớn uy nghiêm oai vệ, có khi lại là một cô gái tung tăng nhảy múa.

Tối 4/10, tại đình Kim Ngân (42 Hàng Bạc - Hà Nội), Diễn đàn Hát văn Việt Nam phối hợp với Trung tâm Phát triển Nghệ thuật Âm nhạc Việt Nam tổ chức chương trình giao lưu chầu văn với chủ đề “ Chầu văn dòng chảy âm nhạc tín ngưỡng người Việt". Đây là một trong các hoạt động chào mừng 60 năm ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 - 10/10/2014).



Chầu văn hay còn gọi là hát văn, hát bóng có xuất xứ từ vùng Đồng bằng Bắc bộ vào cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20, là một loại hình nghệ thuật ca hát cổ truyền của Việt Nam. Trong đó, nghi lễ hầu đồng (lên đồng) là tiết mục được nhiều người chú ý nhất. Để có buổi giao lưu chầu văn BTC phải chuẩn bị rất kỹ lưỡng với nhiều nghi lễ. 

Một phụ đồng đang chuẩn bị cho buổi lễ hầu đồng
 
Trong nghi lễ hầu đồng có rất nhiều giá. Ở mỗi giá, thanh đồng (là người biểu diễn trong buổi lên đồng - đệ tử thánh) sẽ thay một loại trang phục riêng.
Đi cùng mỗi loại trang phục là những phụ kiện trang sức khác nhau để phù hợp với giá hầu.
Ngoài ra, để phụ họa, hát cho thanh đồng còn có cung văn. Cung văn sẽ ngồi ở phía dưới tay phải hoặc trái  trong khi thanh đồng ngồi trước bàn thờ. Mỗi cung văn sẽ gồm 3 - 5 người.
Khi hầu đồng, mỗi lần thay giá, người ta lại phủ lên thanh đồng một tấm khăn lụa đỏ, sau đó bỏ ra
 
Trong nghi lễ hầu đồng, các phụ đồng là những người trợ giúp thay trang phục, khăn chầu, cờ quạt, đồ hầu dâng... sao cho tương xứng với giá. Phụ đồng cũng là người lo các lễ vật dâng cúng và ban phát lộc cho người đến dự lễ.

Theo anh Hoàng Tiến Hưng, có hơn 20 năm đi hầu đồng cho biết, người hầu đồng cũng như những diễn viên, khi hầu vào giá nào, nhân vật nào phải hóa trang, nét mặt phải biểu cảm sao cho toát lên được thần thái của nhân vật đó.
Chính vì vậy, trong mỗi buổi lễ hầu đồng, thanh đồng có lúc hóa thân thành một vị tướng hoặc một quan lớn uy nghiêm oai vệ...
.... có khi lại hóa thân thành một cô gái tung tăng nhảy múa.

Trong nghi lễ hầu đồng thì điều đặc sắc nhất là lúc "thánh" sẽ ban lộc cho những người tới dự lễ. Lộc "thánh" ở đây có thể là tiền, hoa quả hoặc lửa...
Cứ như vậy, bằng cách sử dụng âm nhạc mang tính tâm linh với các lời văn trau chuốt, nghiêm trang và sự điêu luyện của các "diễn viên" khán giả đã được trực tiếp xem các tiết mục hầu đồng và qua đó hiểu thêm những kiến thức cơ bản về loại hình nghệ thuật truyền thống này. Qua đó cũng để tránh tình trạng mọi người hiểu sai gây ra việc mê tín dị đoan.

Hiện nay, các cơ quan chức năng cũng đang lập hồ sơ tín ngưỡng thờ Mẫu ở Việt Nam trình UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện cho nhân loại vào năm 2015.


Mời quý độc giả theo dõi VOV.VN trên

Tin liên quan

Kéo co và chầu văn sẽ được trình UNESCO xem xét
Kéo co và chầu văn sẽ được trình UNESCO xem xét

VOV.VN - Hai hồ sơ “Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” và "Nghi lễ và trò chơi kéo co" sẽ được gửi tới UNESCO trước ngày 31/3.

Kéo co và chầu văn sẽ được trình UNESCO xem xét

Kéo co và chầu văn sẽ được trình UNESCO xem xét

VOV.VN - Hai hồ sơ “Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” và "Nghi lễ và trò chơi kéo co" sẽ được gửi tới UNESCO trước ngày 31/3.

Thanh đồng "thăng hoa" ở Liên hoan nghi lễ Chầu văn
Thanh đồng "thăng hoa" ở Liên hoan nghi lễ Chầu văn

VOV.VN - Hình thức hát văn (hát bóng) đã thu hút đông đảo người xem đến và cổ vũ cho sự kiện mang tính tâm linh, độc đáo.

Thanh đồng "thăng hoa" ở Liên hoan nghi lễ Chầu văn

Thanh đồng "thăng hoa" ở Liên hoan nghi lễ Chầu văn

VOV.VN - Hình thức hát văn (hát bóng) đã thu hút đông đảo người xem đến và cổ vũ cho sự kiện mang tính tâm linh, độc đáo.

Trình diễn nghệ thuật Chầu văn tại L'Espace
Trình diễn nghệ thuật Chầu văn tại L'Espace

(VOV) - Chầu văn vẫn gắn với nghi lễ lên đồng. Đây là một nghi lễ tiêu biểu nhất của đạo Mẫu Tứ phủ của người Việt.

Trình diễn nghệ thuật Chầu văn tại L'Espace

Trình diễn nghệ thuật Chầu văn tại L'Espace

(VOV) - Chầu văn vẫn gắn với nghi lễ lên đồng. Đây là một nghi lễ tiêu biểu nhất của đạo Mẫu Tứ phủ của người Việt.

Liên hoan nghi lễ chầu văn: Tôn vinh giá trị truyền thống
Liên hoan nghi lễ chầu văn: Tôn vinh giá trị truyền thống

VOV.VN - Liên hoan Nghi lễ chầu văn diễn ra từ 25/09 đến 05/10 tại Hà Nội thu hút đông đảo công chúng đến tham dự.

Liên hoan nghi lễ chầu văn: Tôn vinh giá trị truyền thống

Liên hoan nghi lễ chầu văn: Tôn vinh giá trị truyền thống

VOV.VN - Liên hoan Nghi lễ chầu văn diễn ra từ 25/09 đến 05/10 tại Hà Nội thu hút đông đảo công chúng đến tham dự.

Lập hồ sơ đề nghị công nhận Chầu văn là Di sản văn hóa
Lập hồ sơ đề nghị công nhận Chầu văn là Di sản văn hóa

Các cơ quan chức năng đang lập hồ sơ trình UNESCO để công nhận Chầu văn là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại.

Lập hồ sơ đề nghị công nhận Chầu văn là Di sản văn hóa

Lập hồ sơ đề nghị công nhận Chầu văn là Di sản văn hóa

Các cơ quan chức năng đang lập hồ sơ trình UNESCO để công nhận Chầu văn là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại.

Hàng trăm thanh đồng hội tụ tại lễ hội chầu văn 2014
Hàng trăm thanh đồng hội tụ tại lễ hội chầu văn 2014

Ngày 19/4, tại đền Tân Ninh (thành phố Bắc Giang) đã diễn ra Liên hoan nghi lễ chầu văn năm 2014.

Hàng trăm thanh đồng hội tụ tại lễ hội chầu văn 2014

Hàng trăm thanh đồng hội tụ tại lễ hội chầu văn 2014

Ngày 19/4, tại đền Tân Ninh (thành phố Bắc Giang) đã diễn ra Liên hoan nghi lễ chầu văn năm 2014.