Các chuyên gia quân sự cho rằng, Ukraine đã đúng khi từ bỏ lối đánh của phương Tây. Thay vì triển khai các lữ đoàn tăng thiết giáp lớn để tấn công trực diện hệ thống phòng thủ của Nga, Ukraine đã sử dụng các đơn vị nhỏ hơn để đối phó với đối phương đang cố thủ trong những chiến hào kiên cố.

Ukraine thay đổi lối đánh trong cuộc phản công

Đánh giá về chiến thuật của Ukraine, nhà phân tích Nataliya Bugayova của Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) có trụ sở tại Mỹ nhận định, phương Tây cần đặt niềm tin nhiều hơn vào Kiev. “Ukraine đã tìm cách thích nghi với thay đổi trên chiến trường. Bây giờ không phải là lúc phương Tây hoài nghi mà họ cần phải chấp nhận lối đánh của Ukraine”.

Ukraine đã gặp phải nhiều thách thức lớn sau khi phát động cuộc phản công vào tháng 6/2023 nhằm chọc thủng tuyến phòng thủ đáng gờm của Nga ở phía Đông và phía Nam. Sau khi Kiev giành lại Kharkov và một phần Kherson vào năm 2022, Moscow đã bắt tay xây dựng tuyến phòng thủ kiên cố và sâu rộng để sẵn sàng ứng phó với đợt phản công lớn của Ukraine.

Ở giai đoạn đầu, lực lượng Ukraine sử dụng chiến thuật mà họ học được trong quá trình huấn luyện và đạo tạo tại các căn cứ quân sự của NATO. Chiến thuật này chủ yếu nghiêng về việc tấn công cứ điểm của Nga theo từng nhóm lớn, sử dụng các phương tiện hạng nặng với những thao tác phức tạp.

Sau đó, Ukraine đã từ bỏ lối đánh này, quay trở lại áp dụng chiến thuật quen thuộc hơn với họ, là triển khai các nhóm bộ binh nhỏ được sự hỗ trợ của hỏa lực pháo binh chính xác để xâm nhập hệ thống phòng thủ của Nga. Thời điểm đó, một số nhà phân tích quân sự phương Tây cho rằng Ukraine đã sai lầm khi quay lại lối đánh cũ và có nguy cơ kéo dài xung đột.

Nhưng vào tháng 7/2023, ISW cho biết, các lực lượng Ukraine nhanh chóng điều chỉnh chiến thuật sau khi chịu tổn thất nặng nề ở giai đoạn đầu cuộc phản công và đã đạt được một số hiệu quả nhất định.

“Lực lượng Ukraine đã thích nghi và đang tiến lên từng bước. Kiev nhận biết khả năng phòng thủ của Nga nhanh hơn nhiều so với các nhà hoạch định chính sách phương Tây – những người đang mong đợi Ukraine sẽ tạo ra bước đột phá nhanh chóng”, nhà phân tích Nataliya Bugayova lưu ý.

Kiev đã gây áp lực cho Nga dọc theo toàn bộ chiến tuyến, thay vì tập trung sức mạnh để chiến đấu tại một khu vực duy nhất theo hướng Melitopol - điều mà một số cố vấn phương Tây khuyến nghị.

Bà Nataliya Bugayova cho rằng: “Ukraine đang cố gắng giành thế chủ động trên chiến trường. Hiện các lực lượng của họ đang tiến vào tỉnh Zaporizhia và khu vực gần Bakhmut, lợi dụng sơ hở của Nga để xuyên thủng một số tuyến phòng thủ ở phía Nam. Ngoài ra, chiến thuật tấn công bất đối xứng của Ukraine ở Biển Đen cũng đang hạn chế hoạt động của Hạm đội Biển Đen, buộc Nga phải bố trí lại các tài sản hải quân và dồn nhiều nguồn lực để bảo vệ Crimea”.

Theo nhà phân tích này, quyết định của Ukraine từ bỏ lối đánh phương Tây thiên về sử dụng các lữ đoàn cơ giới hóa quy mô lớn được NATO huấn luyện và trang bị để tấn công trực diện phòng tuyến của Nga, đã giúp họ đạt được một số bước tiến dù khá muộn màng.

Khả năng Ukraine chiếm Tokmak sau khi xuyên thủng phòng tuyến Nga gần Verbove

VOV.VN - Nga đang căng mình lấp các lỗ hổng phòng tuyến ở phía Nam sau khi Ukraine xuyên phá phòng tuyến chính của quân đội nước này gần làng Verbove, thuộc Zaporizhzhia bằng xe bọc thép hạng nặng và có khả năng tiến đánh thành phố Tokmak.

Kiev sẽ rơi vào hiểm cảnh nếu chiến đấu theo cách của phương Tây

Bà Nataliya Bugayova cho rằng, cách tiếp cận của NATO vẫn còn nhiều thiếu sót: “Các cuộc tấn công cơ giới hóa quy mô lớn mà NATO huấn luyện các lữ đoàn phản công của Ukraine thực hiện là vô cùng khó khăn và không phải là lựa chọn duy nhất dành cho quân đội Ukraine. Ukraine sẽ thất bại nếu không thử những cách tiếp cận khác nhau”.

Quan điểm mà nhà phân tích Nataliya Bugayova đưa ra cũng trùng khớp với quan điểm của một cựu chiến binh Mỹ đang huấn luyện cho binh sĩ Ukraine có biệt danh Jackie. Cựu chiến binh này cho rằng, Ukraine chắc chắn sẽ bị tổn thất nặng nề hơn nếu hành động theo học thuyết chiến trường của Mỹ.

“Nếu họ sử dụng học thuyết của Mỹ trong cuộc chiến, họ chắc chắn sẽ có một khoảng thời gian tồi tệ”, ông Jackie lưu ý.

Jackie từng chiến đấu ở Afghanistan và Iraq trước khi đến Ukraine để giúp huấn luyện quân đội nước này. Ông cho rằng, quân đội Ukraine đã đi trước Mỹ ở một số khía cạnh nhất định: “Mỹ thậm chí không có một học thuyết rõ ràng về việc sử dụng máy bay không người lái cỡ nhỏ ở thời điểm hiện tại. Nhưng Ukraine lại có nhiều tiến triển trong lĩnh vực này. Họ đi trước chúng tôi rất nhiều trong việc tích hợp những máy bay không người lái cỡ nhỏ hoặc cỡ vừa trong chiến đấu”.

Theo Jackie, quân đội Ukraine nhiều lúc phải hoạt động ở “chế độ du kích” ngay cả khi thực hiện các chiên dịch lớn vì lực lượng của họ quá bất lợi đến mức bị xem là “không đáp ứng đủ các tiêu chuẩn NATO để có thể chọc thủng phòng tuyến của Nga ở một khu vực nào đó”.

Ukraine đã nhiều lần cảm ơn các đối tác phương Tây hỗ trợ vũ khí vũ khí và đào tạo binh sỹ, nhưng cho biết họ phải điều trình quá trình huấn luyện đó để binh sỹ có thể tồn tại và giành chiến thắng trên chiến trường. Một chỉ huy Ukraine từng được các binh sỹ Mỹ, Anh và Ba Lan huấn luyện cho biết: “Nếu tôi chỉ làm theo những gì quân đội phương Tây chỉ dẫn, có lẽ tôi sẽ chết”.

Cuộc xung đột tại Ukraine rất khác so với các cuộc chiến mà các nước NATO can dự trong vài thập kỷ qua, chẳng hạn như xung đột tại Afghanistan hoặc Iraq – nơi phương Tây có lợi thế đáng kể về vũ khí và trang thiết bị.  

Ông Jackie cũng cho rằng việc huấn luyện các binh sỹ Ukraine “học lại từ đầu” là không phù hợp nếu xét đến kinh nghiệm của họ trên chiến trường và quy mô cuộc chiến mà họ đã trải qua. “Bạn không cần phải thuyết phục họ đứng theo đội hình suốt hai tiếng đồng hồ để tìm hiểu ý nghĩa của tính kỷ luật. Đừng bận tâm quá nhiều đến các thủ tục hay vấn đề mang tính tổ chức. Hãy dạy họ cách chiến đấu”.

Ngoài ra, ông Jackie cũng phản đối ý kiến cho rằng, binh sỹ Ukraine nên tuân thủ nghiêm ngặt chương trình huấn luyện theo tiêu chuẩn của NATO hay học thuyết tiêu chuẩn NATO. Thay vào đó, cựu binh này nhấn mạnh cần phải xem xét các bước tiến của Ukraine để xác định chương trình huấn luyện và cung cấp thiết bị phù hợp.

Dù Ukraine đã đạt được một số bước tiến nhỏ, nhưng nhiều nhà phân tích vẫn hoài nghi về khả năng cuộc phản công của Kiev có thể mang lại kết quả quyết định trong năm nay. Emil Kastehelmi, nhà phân tích quân sự Phần Lan nhận định rằng tuyến phòng thủ của Nga ở Zaporizhia dường như chỉ "bị uốn cong chứ chưa bị phá vỡ", trong bối cảnh Ukraine tăng cường tấn công vào một phần quan trọng của tiền tuyến.