Phòng xử mới không vành móng ngựa có ý nghĩa như thế nào?
VOV.VN - Vị trí ngồi mới của thư ký phiên tòa nằm ở trung tâm phòng xử là sự bố trí hợp lý, phù hợp với chức năng là cầu nối giữa các bên.
Từ ngày 1/1/2018, trong hoạt động tố tụng hình sự sẽ có một số thay đổi. Có thể kể đến hàng loạt các văn bản quy phạm pháp luật liên quan như: Bộ luật hình sự 2015 (sửa đổi bổ sung năm 2017), Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015, Luật tạm giữ, tạm giam sẽ có hiệu lực thi hành… Về hình thức bố trí phiên tòa thì Thông tư số 01/2017/TT-TANDTC ngày 28/7/2017 của TAND Tối cao quy định về phòng xử án cũng bắt đầu có hiệu lực (gọi tắt là thông tư 01).
Luật sư Đặng Xuân Cường.
Theo quy định tại thông tư 01, trong phiên tòa hình sự vị trí ngồi của các chức danh tư pháp có một số thay đổi. Cụ thể, vị trí ngồi của luật sư sẽ được bố trí ngang hàng với đại diện Viện kiểm sát, thay cho trước đây, luật sư thường phải ngồi dưới vị trí đại diện VKS một bậc.
Trao đổi với phóng viên về việc thay đổi bố trí chỗ ngồi cho các bên trong phiên tòa, luật sư Đặng Xuân Cường (Đoàn luật sư Hà Nội) cho biết: Việc thay đổi bố trí chỗ ngồi cho đại diện VKS và Luật sư khi tham gia phiên tòa hình sự chỉ là một sự thay đổi về hình thức nhưng mang ý nghĩa lớn, bởi đó là biểu hiện của sự thay đổi trong chiến lược cải cách tư pháp. Cụ thể, đó là việc coi trọng sự bình đẳng giữa bên buộc tội và bên gỡ tội. Lấy việc tranh tụng tại phiên tòa là trọng tâm trong hoạt động xét xử.
Trước đây, mặc dù trong các văn bản tố tụng của chúng ta đã có quy định rất rõ về việc bình đẳng trong hoạt động buộc tội và gỡ tội, nhưng thực tế thì việc thực hiện nguyên tắc này còn hạn chế. Điều này được phản ánh ngay từ cách bố trí vị trí ngồi của bên buộc tội và gỡ tội (trong các phiên tòa các luật sư ngồi dưới đại diện viện kiểm sát một bậc.
Vị trí đứng của bị cáo cũng có sự thay đổi trong Thông tư số 1, nếu như trước đây bị cáo sẽ phải đứng trước vành móng ngựa để khai báo thì nay sẽ không còn vành móng ngựa nữa, thay vào đó là bục khai báo. Việc thay đổi này là phù hợp với các quy định của Hiến pháp, nguyên tắc cơ bản của Bộ luật tố tụng hình sự đó là nguyên tắc suy đoán vô tội. Theo đó, sẽ không ai bị coi là có tội, phải chịu hình phạt khi chưa có bản án kết tội của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật. Điều này phù hợp với xu hướng chung của Tố tụng hình sự thế giới, thể hiện tính nhân văn trong hoạt động xét xử.
Khi buộc bị cáo phải đứng trước vành móng ngựa như các phiên tòa trước đây, hình ảnh này tạo cảm giác bị cáo đang đứng sau những tấm song ngăn cách, cách ly khỏi xã hội. Do vậy, bỏ vành móng ngựa, thay bằng bục khai báo là để cụ thể hóa một cách toàn diện nguyên tắc suy đoán vô tội trên thực tế.
Bên cạnh đó, trong cách bài trí phiên tòa hình sự có thay đổi về vị trí ngồi của thư ký phiên tòa. Thư phiên tòa sẽ ngồi ngang hàng và ở giữa đại diện viện kiểm sát và luật sư thay vì vị trí ngồi trước đây là phía bên tay trái của Hội đồng xét xử.
Điều này sẽ tạo cảm nhận cho những người tham dự phiên tòa rằng, người thư ký của phiên tòa đúng là một chiếc cầu nối từ những người tham gia tố tụng, bị cáo, người bị hại, người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan… tới Hội đồng xét xử.
Có thể nói rằng, vị trí ngồi mới của thư ký phiên tòa là vị trí trung tâm của phòng xử và là một sự bố trí hợp lý, bởi lẽ nó phù hợp với chức năng của thư ký. Vị trí ngồi mới này sẽ giúp cho công việc của thư ký được thực hiện thuận tiện hơn.
Trao đổi với phóng viên về việc thay đổi cách bài trí phiên tòa hình sự trong thông tư trên, luật sư Cường đánh giá: Đây là một thay đổi nhỏ trong tổng thể chiến lược cải cách tư pháp của Đảng nhưng mang lại ý nghĩa vô cùng lớn, cần được phát huy nhân rộng sang các hoạt động khác trong tố tụng hình sự./.
Vì sao phiên tòa xử ông Đinh La Thăng không có vành móng ngựa?
Mô hình phòng xử án mới thể hiện sự bình đẳng, độc lập trong xét xử
Kế hoạch triển khai phòng xử án thân thiện với người dưới 18 tuổi
