Bầu cử tại miền Đông Ukraine diễn ra khi căng thẳng vẫn hiện hữu

Trưa 2/11 (theo giờ Việt Nam), 364 điểm bầu cử tại Cộng hòa nhân dân Donetsk tự xưng, 90 điểm bầu cử tại Cộng hòa nhân dân Lugansk tự xưng cùng 3 điểm bầu cử tại Nga dành cho những người dân Ukraine sơ tán và 5 điểm bầu cử di động ở Nga đã mở cửa trong cuộc bầu cử nhằm lựa chọn những người đứng đầu chính quyền và cơ quan lập pháp các vùng lãnh thổ ở miền Đông Ukraine này. 

Cờ của Cộng hòa Nhân dân Donetsk ở quảng trưởng Lenin, Donetsk (ảnh: getty)

Cuộc bầu cử này vốn đang Nga ủng hộ song lại không được chính quyền Kiev và phương Tây công nhận. Do đó, cuộc bầu cử được cho là có thể đào sâu thêm cuộc khủng hoảng quốc tế liên quan đến xung đột tại Ukraine.

Tham gia tranh cử vào vị trí người đứng đầu Cộng hòa nhân dân Donetsk tự xưng có 3 ứng cử viên, trong đó có người đứng đầu chính quyền Donetsk Alexander Zakharchenko. Hai phong trào xã hội "Donbass Tự do" và "Cộng hòa Donetsk" tham gia tranh cử vào Hội đồng Nhân dân Cộng hòa nhân dân Donetsk tự xưng.

Để có chân trong Hội đồng Nhân dân Cộng hòa nhân dân Donetsk tự xưng gồm 100 ghế với nhiệm kỳ 4 năm, mỗi tổ chức tranh cử cần hội đủ ít nhất 5% số phiếu bầu. Người đứng đầu Donetsk phải từ 30 tuổi trở lên tính từ ngày bầu cử và sống tại lãnh thổ khu vực này ít nhất 10 năm.

Theo cuộc thăm dò của Đại học Tổng hợp quốc gia Donetsk 10 ngày trước bầu cử, ông Alexander Zakharchenko nhiều cơ hội trở thành người đứng đầu chính quyền Donetsk với 53% số người ủng hộ, bỏ xa các ứng cử viên còn lại. Trong cuộc đua giành ghế tại Hội đồng Nhân dân, phong trào "Cộng hòa Donetsk" sẽ nhận được 48% phiếu trong khi "Donbass Tự do" chỉ nhận được 11%.

Cuộc khảo sát này cũng cho thấy tỷ lệ cử tri đi bầu vào khoảng 56%. Trong khi đó, tranh cử vào chức người đứng đầu Cộng hòa nhân dân Lugansk tự xưng có 4 ứng cử viên, trong đó có người đứng đầu Cộng hòa nhân dân tự xưng Lugansk hiện nay là ông Igor Plotnitskyi. Ba phong trào ứng cử vào Hội đồng Nhân dân gồm "Thế giới người Lugansk", "Liên minh Kinh tế Lugansk", và "Liên minh Nhân dân". Người đứng đầu Cộng hòa nhân dân Lugansk tự xưng được bầu cho nhiệm kỳ 4 năm.

Uỷ ban bầu cử miền Đông cho biết, dự kiến có khoảng 3 triệu cử tri sẽ đi bỏ phiếu trong cuộc bầu cử lần này, trong đó 2 triệu người sống tại các khu vực do phe đối lập kiểm soát. Cuộc bầu cử tại Donetsk và Lugansk, với sự hiện diện của 51 quan sát viên nước ngoài và hàng trăm phóng viên, diễn ra ngay sau cuộc bầu cử Quốc hội (Verkhovna Rada) Ukraine trước thời hạn.

Ông Roman Lyagin, người đứng đầu Uỷ ban bầu cử thuộc Cộng hòa nhân dân tự xưng Donetsk cho biết, các cuộc bầu cử này là rất quan trọng bởi nó sẽ cung cấp tính hợp pháp cho các nhà lãnh đạo cầm quyền tại miền Đông và tách xa khu vực này với chính quyền Kiev.

Ngay sau khi các điểm bỏ phiếu mở cửa, Thủ tướng nước Cộng hòa nhân dân tự xưng Donetsk, ông Alexander Zakharchenko ngày 2/11 đã tới bỏ phiếu tại một điểm bỏ phiếu ở khu vực này. Phát biểu tại một điểm bỏ phiếu, ông Zakharchenko khẳng định, Donetsk sẽ có một tương lai tươi sáng, bất chấp cuộc xung đột giữa quân đội chính phủ và phe đối lập đã cướp đi sinh mạng của hơn 3.000 người và nhấn chìm nền kinh tế của khu vực.

“Chúng tôi sẽ có thể phục hồi nền kinh tế, sẽ tìm lại tất cả những gì chúng ta đã mất, sẽ thiế lập sản xuất, xây dựng một nhà nước tổng thể. Tất nhiên là chúng tôi sẽ nói chuyện với chính quyền Kiev, song chúng tôi chưa có kế hoạch đó trong tương lai gần. Hôm nay, chúng tôi tiến hành bầu cử và chúng tôi sẽ xem phản ứng của chính quyền Kiev về cuộc bầu cử này”, ông Zakharchenko nói.

Nga trước đó cho biết sẽ công nhận kết quả bầu cử ở miền Đông Ukraine. Trong khi đó, Mỹ và phương Tây, vốn đang áp đặt các lệnh trừng phạt chống lại Nga liên quan đến cuộc khủng hoảng tại Ukraine, đã ủng hộ chính quyền Kiev trong việc lên án cuộc bầu cử ở miền Đông Ukraine là bất hợp pháp.

Tổng thống Ukraine Poroshenko cáo buộc cuộc bầu cử này đã vi phạm thỏa thuận ngừng bắn được ký vào ngày 5/9 vừa qua, cho rằng đây chỉ là cuộc bầu cử giả tạo mà những kẻ “khủng bố” muốn tổ chức trên vùng lãnh thổ bị chiếm đóng./.