Châu Âu và NATO 'phản pháo' Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump

Ngày 16/1, Thủ tướng Đức Angela Merkel cùng nhiều lãnh đạo châu Âu khác bày tỏ sự phản đối với những ý kiến gần đây của ông Donald Trump về tương lai của NATO và EU. Những động thái đáp trả của hai bên đang khiến cho mối quan hệ giữa chính phủ sắp tới của Mỹ và các đồng minh trở nên căng thẳng trong bối cảnh chỉ còn vài ngày nữa là ông Donald Trump nhậm chức.

Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump lại gây tranh cãi vì những bình luận về NATO và EU. (Ảnh: New York Times)

Đáp trả các tuyên bố của Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump, Thủ tướng Đức Angela Merkel khẳng định "người dân châu Âu có quyền định đoạt số phận của mình" và bà sẽ nỗ lực để 27 nước thành viên còn lại của liên minh châu Âu thúc đẩy hợp tác kinh tế và chống lại chủ nghĩa khủng bố. Bên cạnh đó, nhà lãnh đạo Đức cũng cho biết đang sắp xếp một cuộc gặp với Tổng thống đắc cử Donald Trump trong mùa Xuân này.

Còn Ngoại trưởng Đức Frank-Walter Steinmeier gọi ý kiến của ông Donald Trump là điều đáng "kinh ngạc và gây bối rối".

“Tôi không nghĩ chính quyền Mỹ cho rằng châu Âu không mấy quan trọng đối với Mỹ. Nhìn vào lịch sử của Mỹ, tôi không thể tin điều này. Tôi hy vọng rằng,  châu Âu sẽ có cơ hội nói chuyện với các đối tác Mỹ và đấu tranh cho niềm tin rằng, cả châu Âu và Mỹ cần đến nhau”.

Tổng thống Pháp Francois Hollande tuy không nêu đích danh Tổng thống đắc cử Mỹ, nhưng khẳng định EU có quyền tự chủ và quyền tự quyết, nhấn mạnh khối này không "cần lời khuyên răn từ bên ngoài".

Ông Hollande cho biết, Liên minh châu Âu chủ trương theo đuổi hợp tác xuyên Đại Tây Dương, song sẽ tự quyết định con đường phát triển của mình dựa trên nền tảng lợi ích và giá trị của toàn khối.

Bình luận về tuyên bố của ông Trump liên quan đến Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), Tổng thống Hollande nhấn mạnh mối quan hệ giữa Mỹ và liên minh quân sự này dựa trên các nguyên tắc và giá trị chung, trong đó việc tiếp nhận người tị nạn cũng là một trong những giá trị cốt lõi chung tại châu Âu và châu Mỹ.

Đại diện cấp cao phụ trách chính sách an ninh và đối ngoại của Liên minh châu Âu, bà Federica Mogherini cũng lên tiếng bác bỏ những bình luận của ông Donald Trump về sự gắn kết của EU.

Ngoài ra, bà Mogherini cũng khẳng định vì an ninh của châu Âu, liên minh này sẽ giữ nguyên lập trường đối với thỏa thuận hạt nhân lịch sử giữa Iran và Nhóm P5+1, bất chấp việc Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump chỉ trích mạnh mẽ thỏa thuận mang tính lịch sử này.

Theo bà Mogherini, Liên minh châu Âu sẽ tiếp tục hợp tác với Iran trong việc triển khai thỏa thuận "cực kỳ quan trọng" này do thỏa thuận hạt nhân này tác động đến an ninh của toàn châu Âu.

Còn bà Oana Lungescu, người phát ngôn của Tổng Thư ký NATO Jens Stoltenberg nói rằng, ông Stoltenberg vẫn tin tưởng chính quyền sắp tới của ông Donald Trump sẽ duy trì cam kết với NATO.

Làn sóng phản đối ông Donald Trump từ các lãnh đạo châu Âu xuất hiện sau khi Tổng thống đắc cử Mỹ cho rằng NATO "lạc hậu" và các nước châu Âu không chịu gánh phần chi phí cho khối. Ông Donald Trump cũng lên tiếng chỉ trích bà Merkel vì chính sách nhập cư quá thoáng, khiến nhiều nước châu Âu phải đối mặt với nguy cơ khủng bố từ tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng.

Ông Donald Trump cũng cho rằng "Brexit sẽ là một điều tuyệt vời" và một thỏa thuận thương mại Liên minh châu Âu - Anh sẽ "tốt cho cả hai phía". Ông dự đoán "những quốc gia khác sẽ rời Liên minh châu Âu" khi làn sống người tị nạn ngày càng dâng cao.

Những phát ngôn của ông Donald Trump, nhất là trong bối cảnh ông sắp nhậm chức khiến nhiều nước châu Âu tỏ ra lo ngại về cam kết của Mỹ trong khu vực. Đặc biệt là trong bối cảnh chính quyền của ông Donald Trump có thể xích lại gần Nga hơn, sau hàng loạt lệnh trừng phạt Nga của Tổng thống sắp mãn nhiệm Barack Obama.

Đây không phải lần đầu tiên ông Trump có tuyên bố khiến châu Âu "phật lòng". Trước đó, trong thời gian tranh cử, ông Trump đã nhiều lần chỉ trích việc nhiều nước NATO không đóng góp đủ mức chi tiêu quân sự như cam kết, trong khi Mỹ đóng góp quá nhiều cho liên minh này. Ông  thậm chí còn đe dọa xem xét lại mối quan hệ giữa khối này với Mỹ./.