Châu Phi “chia rẽ” về kế hoạch can thiệp quân sự vào Niger

Cuộc đảo chính tại Niger tiếp tục nhận được sự quan tâm của thế giới, khi các nước Khối Cộng đồng Kinh tế Tây Phi ECOWAS bàn kế hoạch can dự quân sự vào quốc gia thành viên này, để “đảo ngược tình thế” và khôi phục chính quyền dân sự.

Cuộc họp tập trung thảo luận về lực lượng dự phòng để can dự vào Niger khi cần thiết; sự đóng góp quân tham gia của các nước thành viên ECOWAS và các bước can dự sẽ được thực hiện như thế nào.

Cuộc họp diễn ra trong bối cảnh, ECOWAS nhận định, việc định truy tố Tổng thống bị lật đổ Mohamed Bazoum vì tội phản quốc của chính quyền quân sự chính là sự khiêu khích nghiêm trọng và cánh cửa ngoại giao cho vấn đề Niger đang hẹp lại.

Chủ tịch ECOWAS – Tổng thống Nigeria Bola Tinubu cho biết, mọi hành động của ECOWAS để khôi phục trật tự Hiến pháp tại Niger đang được khối Cộng đồng Kinh tế Trung Phi ủng hộ.

Tuy nhiên, theo các nguồn tin ngoại giao được truyền thông Pháp vừa đưa tin, Hội đồng An ninh và Hòa bình của Liên minh châu Phi, cơ quan chịu trách nhiệm thực thi các quyết định của Khối, lại bác bỏ đề xuất của ECOWAS về việc tiến hành can thiệp quân sự. Nhiều quốc gia ở phía Nam và phía Bắc châu Phi phản đối bất kỳ hành động quân sự nào vào Niger, do lo ngại sự bất ổn. Một hành động can dự vào Niger cũng sẽ khiến chính ECOWAS chia rẽ, vì một số nước thành viên phản đối. Đặc biệt là 2 nước đang bị đình chỉ tư cách thành viên là Mali và Burrkina Faso – vốn tuyên bố sát cánh cùng chính quyền quân sự Niger hiện nay.

Khác với Pháp - ủng hộ ECOWAS toàn diện do những lợi ích chiến lược của nước này tại Niger, các tuyên bố của Nga và Mỹ vẫn cho rằng, khủng hoảng Niger cần được giải quyết thông qua ngoại giao. Tổng thống Nga Putin khẳng định, một giải pháp hòa bình sẽ giúp khu vực này ổn định hơn.

Trong khi, Phó phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Vedant Patel cho biết, chính quyền Tổng thống Joe Biden cam kết thực hiện giải pháp ngoại giao và Niger là đối tác mà Mỹ không muốn đánh mất:

“ECOWAS đã rất rõ ràng và công khai rằng can thiệp quân sự nên là phương sách cuối cùng, điều mà chúng tôi đồng ý. Và chúng tôi tiếp tục tập trung vào việc tìm kiếm một giải pháp ngoại giao và liên hệ chặt chẽ với ECOWAS và lãnh đạo của Khối về vấn đề này”, ông Patel nói.

Trước phản ứng của Nga và Mỹ, chính quyền quân sự Niger tuyên bố sẽ để mở mọi cánh cửa đàm phán với các bên. Điều này cũng được thể hiện một phần qua các chuyến thăm nước ngoài của các quan chức chính quyền quân sự Niger. Mới nhất là chuyến thăm cộng hòa Chad của vị Thủ tướng mới được bổ nhiệm.

Trong khi đó, phía Liên Hợp Quốc lo ngại sự an toàn của Tổng thống bị lật đổ, cũng như tình hình mất an ninh lương thực tại Niger đang trầm trọng hơn. Các quan chức kêu gọi miễn trừ nhân đạo với đối với một số lệnh trừng phạt đang được áp đặt lên quốc gia này sau cuộc đảo chính.