Chuyên gia Indonesia lo ngại khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương bị quân sự hóa vì AUKUS

Trả lời câu hỏi của phóng viên thường trú Đài TNVN tại Indonesia về phản ứng của Indonesia đối với AUKUS, ông Aristyo Rizka Darmawan, chuyên gia luật quốc tế và an ninh hàng hải thuộc Đại học Indonesia nói: “Tôi nghĩ Indonesia không phản đối hay từ chối AUKUS hoàn toàn. AUKUS không đe dọa trực tiếp Indonesia cũng như bất cứ nước ASEAN nào. Tuy nhiên, Indonesia quan ngại sự hình thành, phát triển của AUKUS vì không muốn khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương ngày càng bị quân sự hóa, cũng như việc AUKUS có thể châm ngòi phản ứng từ Bắc Kinh, làm gia tăng cạnh tranh Mỹ - Trung Quốc tại khu vực. Thực tế vài năm qua, đã có sự gia tăng hiện diện của các tàu chiến các nước lớn tại khu vực”. 

Theo chuyên gia Aristyo, chuyến thăm Indonesia vào giữa tháng 12/2021 của Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cũng không làm Indonesia thay đổi lập trường và thái độ về AUKUS. Bởi lập trường này dựa trên lợi ích quốc gia và chính sách đối ngoại “trung lập” của Indonesia. Chuyến thăm của Ngoại trưởng Mỹ không tập trung vào AUKUS mà là nhằm tái khẳng định cam kết của Washington đối với Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương và với Indonesia. Chuyến thăm này đã thảo luận nhiều vấn đề, gồm y tế, đầu tư – thương mại và an ninh Biển Đông.

Trong vấn đề Biển Đông, chuyên gia Aristyo nhận định, AUKUS sẽ không thực sự làm ảnh hưởng đến sự cần thiết phải sớm có Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC). Trước khi AUKUS hình thành, các cuộc đàm phán về Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) đã gặp trở ngại vì dịch bệnh Covid-19 và một số bế tắc trong lập trường của các bên đàm phán. Trung Quốc muốn việc giải quyết tranh chấp Biển Đông chỉ giới hạn giữa nước này với các nước ASEAN có tuyên bố chủ quyền; không có sự can dự của Mỹ và các nước phương Tây. Do vậy, AUKUS có thể thúc đẩy Trung Quốc xúc tiến nhanh hơn các đàm phán COC, trước khi Mỹ gia tăng ảnh hưởng tại khu vực. Tuy nhiên, khó có thể biết được thời điểm kết thúc đàm phán COC, bởi vẫn còn những diễn giải quan điểm khác nhau về bản chất của COC.

Về quan điểm của ASEAN với AUKUS, theo chuyên gia Indonesia, ASEAN không cần đưa ra một tuyên bố chung về AUKUS, bởi quan điểm của mỗi nước về AUKUS khác nhau, dựa vào quan hệ đồng minh hay đối tác với Mỹ. Điều mà ASEAN cần tập trung vào là những lợi ích chung của Khối, chẳng hạn đảm bảo vai trò trung tâm của ASEAN, thực hiện Tầm nhìn ASEAN về Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương và trung lập trong cuộc cạnh tranh giữa Mỹ và Trung Quốc./.