Mỹ chật vật xây dựng lực lượng quân đội Iraq tái chiếm Mosul

Các tân binh Iraq có mặt tại một căn cứ bụi bặm ở ngoại ô Baghdad để huấn luyện chiến thuật, điện đài, bắn súng cối và điều khiển xe tăng.

Binh sĩ Iraq ăn mừng việc tái chiếm thành phố Hit từ tay IS. Ảnh: Getty.

Bên họ là các giảng viên, chủ yếu là người Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha. Các giảng viên này cho biết các binh sĩ Iraq thường đến muộn hoặc thậm chí không thèm xuất hiện.

Thiếu tá Ignacio "Nacho" Arias của quân đội Tây Ban Nha phàn nàn: “Bọn họ đến rồi đi mà chẳng cần xin phép gì hết”.

Các rắc rối xuất hiện tại căn cứ huấn luyện này phản ánh các khó khăn chung trong quá trình xây dựng lực lượng lục quân Iraq đủ khả năng đánh bật các phiến quân Nhà nước Hồi giáo tự xưng IS ra khỏi Mosul – thủ phủ tự phong của IS ở Iraq.

Chiến dịch rùa bò

Hồi tháng 3/2015 Lầu Năm Góc công bố rằng Iraq sắp mở một cuộc công kích vào thành phố chiến lược này. Nhưng kế hoạch tham vọng này liên tục bị gác lại do quân đội Iraq phải nỗ lực đẩy lui phiến quân IS khỏi các thành phố nhỏ hơn cùng các thị trấn khác.

Cuối cùng vào tháng 3/2016 quân đội Iraq đã mở chiến dịch tiến công bị trì hoãn trong thời gian dài này. Nhưng chiến dịch giải phóng Mosul đã nhanh chóng dừng lại.

Nhịp độ chậm của của chiến dịch này khiến các vị chỉ huy Mỹ và quan chức Lầu Năm Góc không hài lòng. Họ hy vọng tái chiếm được thành phố nằm ở phía bắc Iraq này và giáng đòn quyết định vào lực lượng IS trước khi Tổng thống Obama kết thúc nhiệm kỳ.

Hôm 18/4 Tổng thống Obama chỉ bày tỏ hy vọng khiêm tốn: “Kỳ vọng của tôi là vào cuối năm nay, chúng ta sẽ tạo được điều kiện để khiến cho thành phố Mosul thất thủ… Chúng ta không tự chiến đấu. Bằng việc hỗ trợ huấn luyện cho họ, dùng lực lượng đặc nhiệm để yểm trợ họ… chúng ta tiếp tục siết chặt thòng lọng [quanh IS]”.

Phục vụ chiến dịch này, thủy quân lục chiến Mỹ đã triển khai 200 quân và 4 khẩu lựu pháo 155mm vào ngày 17/3 tới một tiền đồn mới có tên Căn cứ hỏa lực Bell gần Makhmour. Tại đây các cố vấn Mỹ huấn luyện lính Iraq chuẩn bị cho cuộc tấn công Mosul.

Chỉ hai ngày sau đó, lực lượng IS đã phóng rocket Katyusha vào căn cứ hỏa lực này. Một quả rocket rơi trúng căn cứ làm cho hạ sĩ quan Louis Cardin 27 tuổi thuộc lực lượng pháo binh thiệt mạng và 8 lính thủy đánh bộ khác bị thương.

Mãi đến khi công bố cái chết của Cardin, giới chức Lầu Năm Góc mới tiết lộ việc họ lập một căn cứ pháo binh tiền phương. Lầu Năm Góc sau đó công bố các bức ảnh cho thấy thủy quân lục chiến đang bắn pháo vào các tuyến đường xâm nhập của IS.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter mới đây tuyên bố Lầu Năm Góc sẽ gửi thêm 217 cố vấn quân sự sang Iraq, cho phép họ kèm cặp binh sĩ Iraq ở cấp tiểu đoàn và ra sát tiền tuyến hơn, thay vì chủ yếu đóng trong đại bản doanh của các sư đoàn Iraq.

Động thái này nâng tổng số lính Mỹ chính thức ở Iraq lên 4.087 người. Nhưng số quân này không bao gồm lính đặc nhiệm. Quan chức Mỹ cho biết có hơn 5.000 nhân viên quân sự Mỹ ở Iraq.

Ông Carter cũng cho biết Lầu Năm Góc sẽ tăng cường hỗ trợ hậu cần cho quân đội Iraq và sẽ triển khai một số trực thăng tấn công Apache và pháo binh tầm xa để hỗ trợ quân đội Iraq tác chiến.

Ngoài ra Mỹ sẽ cấp 417 triệu USD cho chính quyền người Kurd ở miền bắc Iraq. Phần lớn số tiền này là để trả lương cho dân quân người Kurd – những người là đồng minh then chốt trong cuộc chiến chống IS.

IS quyết tử ở Mosul

Theo giới chức Mỹ, các lãnh đạo Iraq lo lắng về triển vọng mở một cuộc tấn công quy mô nhằm vào một trung tâm đô thị lớn. Thành phố Mosul có tới vài ngàn tay súng bảo vệ và chúng đã gài hàng trăm bẫy mìn trong các ngôi nhà và con phố ở đây.

Một quan chức chống khủng bố Mỹ ở Washington dự đoán IS sẽ chiến đấu tới hơi thở cuối cùng ở thành phố này và quân đội Iraq phải sẵn sàng với điều đó.

Chính quyền của Thủ tướng Iraq Haider Abadi đã phải vất vả xây dựng lại lực lượng lục quân sau khi có nhiều sư đoàn Iraq bỏ chạy trước lực lượng IS trỗi dậy vào năm 2014. Một thất bại nữa tại Mosul sẽ làm mất uy thế của chính quyền Iraq hiện nay và làm cho cán cân lợi thế nghiêng về Nhà nước Hồi giáo IS.

Các nhà hoạch định Mỹ tin rằng lợi thế trong trận chiến Mosul đang nghiêng về phía chính quyền Iraq cho dù IS vẫn còn khả năng mở các cuộc tấn công.

Không quân liên quân đã yểm trợ cho lục quân Iraq đẩy lui các chiến binh IS ra khỏi thành phố Ramadi (nằm ở phía tây Baghdad), Hit – một thủ phủ tỉnh ở phía tây bắc Ramadi và các vị trí trọng yếu khác gần Sinjar ở miền bắc Iraq.

Ngoài ra một lực lượng đặc nhiệm Mỹ đang thực hiện các cuộc tấn công nhằm thẳng vào các thủ lĩnh của nhóm IS.

Bắn pháo chay

Hôm 21/4 binh sĩ Iraq luân phiên nhau tập điều khiển 2 chiếc xe tăng Nga cũ kỹ T-72 trên trường bắn Romeo 2, nổ súng vào một mục tiêu cách đó vài trăm mét.

Tuy nhiên các khẩu pháo trên xe tăng đều câm lặng. vì các học viên không hề được cấp đạn pháo.

Thiếu tá Mohammed Abdul Kareem Kadim thuộc sư đoàn thiết giáp số 9 của Iraq than phiền: “Điều quan trọng nhất cho huấn luyện là đạn pháo xe tăng nhưng chúng tôi lại không có. Chúng tôi huấn luyện thế nào đây. Chính phủ Iraq cần trang bị cho chúng tôi”.

Tướng Sean MacFarland, tư lệnh chiến dịch Mỹ ở Iraq và Syria cho biết các binh sĩ trẻ Iraq rất háo hức ra trận để chiến đấu chống lại IS nhưng họ thất vọng về cấp chỉ huy trực tiếp của họ.

“Đúng như Napoleon đã nói, không có người lính kém, chỉ có sĩ quan tồi… Họ rất can trường. Họ sẵn sàng chiến đấu nếu có chỉ huy giỏi”.

Mỹ cũng đang huấn luyện phi công tiêm kích của Iraq và chia sẻ thông tin tình báo cho không quân Iraq tiến hành không kích. Mối quan hệ giữa đôi bên có thể thấy rõ tại Trung tâm Chiến dịch Liên hợp ở Baghdad – tại đó các sĩ quan của liên quân chống IS và các tư lệnh Iraq cùng xây dựng kế hoạch ném bom IS.

Tại đây có 5 màn hình lớn hiển thị hình ảnh video trực tiếp truyền về từ phi cơ không người lái MQ-1 Predator của Mỹ và hai phi cơ không người lái của Iraq. Các camera đang ghi hình hai nhà kho ở phía bắc Hit.

Thông tin tình báo cho hay có 20 phiến quân đang chuẩn bị xe bom ở đây. Các phi công Iraq lái 2chiến đấu cơ Su-25 của Nga bay vào khu vực này. Họ được cung cấp thông tin về tọa độ và nhận lệnh tiêu diệt mục tiêu.

Một lát sau, các phi công trút 2 trái bom. Trên màn hình xuất hiện các đám khói đen cuồn cuộn.

Thế nhưng sau khi khói tản đi, thì hai nhà kho hiện ra nguyên vẹn! Hai trái bom đã rơi trượt mục tiêu hơn 30m.

Trên màn hình khi ấy có thể thấy các phiến quân chạy ra bên ngoài, lao tới một khu rừng cọ gần đó rồi mất hút./.