Hội nghị thượng đỉnh 4 bên về Syria: Tích cực song chưa đột phá

Chủ Nhật, 13:30, 28/10/2018

VOV.VN - Tại hội nghị, cả 4 nhà lãnh đạo Nga, Đức, Pháp và Thổ Nhĩ Kỳ đều nhất trí rằng, một giải pháp chính trị là con đường duy nhất cho đất nước Syria.

Tại thành phố Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ, Hội nghị Thượng đỉnh 4 bên về Syria lần đầu tiên giữa Nga, Pháp, Đức và Thổ Nhĩ Kỳ hôm qua (27/10) đã ra tuyên bố chung nhấn mạnh về sự cần thiết của một lệnh ngừng bắn lâu dài tại Syria, một ủy ban soạn thảo Hiến pháp cần sớm được triệu tập vào cuối năm 2018, sự hồi hương cho những người tị nạn Syria và một giải pháp chính trị là con đường duy nhất để chấm dứt khủng hoảng. Tuy nhiên, bản tuyên bố lại được đánh giá là “không có quá nhiều sự đột phá”.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan phát biểu tại hội nghị. Ảnh: AP.

Ý tưởng tổ chức một cuộc gặp Thượng đỉnh 4 bên giữa Nga, Đức, Pháp và Thổ Nhĩ Kỳ để thảo luận về tình hình Syria đã được manh nha từ lâu, tuy nhiên, đến ngày hôm qua (27/10), hội nghị này mới có thể diễn ra tại Thổ Nhĩ Kỳ. Hội nghị được kỳ vọng sẽ tạo ra một nền tảng cho một kế hoạch hòa bình cuối cùng, hướng tới chấm dứt cuộc chiến kéo dài hơn 7 năm qua tại Syria.

Tại hội nghị, cả 4 nhà lãnh đạo Nga, Đức, Pháp và Thổ Nhĩ Kỳ đều nhất trí rằng, một giải pháp chính trị là con đường duy nhất cho đất nước Syria. Điều này từng được Liên Hợp Quốc và các nước nhắc lại nhiều lần trước đây, song đến nay mọi tiến trình chính trị đều chưa thể đến được điểm cuối cùng. Thực tế, trước mắt vẫn cần có một thỏa thuận ngừng bắn lâu dài giữa các bên liên quan, với việc thỏa thuận giảm căng thẳng tại khu vực Idlib, giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ, phải được các bên tuân thủ.

Trong bối cảnh, nhiều nhóm phiến quân Syria vẫn chưa chịu rút quân ra khỏi khu phi quân sự tại Idlib mà Nga và Thổ Nhĩ Kỳ dự định thiết lập, thông qua hội nghị lần này, nhà lãnh đạo 4 nước tiếp tục gây áp lực lên các nhóm phiến quân Syria. Theo Tổng thống Nga Vladimir Putin, quá trình thực hiện thỏa thuận về Idlib không hề đơn giản và Thổ Nhĩ Kỳ đang cố gắng hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình:

“Việc tạo ra khu phi quân sự hay giảm leo thang căng thẳng ở Idlib chỉ là một biện pháp tạm thời.Chúng tôi hy vọng phía Thổ Nhĩ Kỳ trong tương lai gần sẽ đảm bảo các tay súng phiến quân và vũ khí hạng nặng sẽ được rút hết ra khỏi khu phi quân sự. Chúng tôi thấy rằng đối tác Thổ Nhĩ Kỳ đang làm mọi thứ để có thể đạt được điều đó”.

Tuy nhiên, nhà lãnh đạo Nga vẫn “bảo lưu” quyền giúp chính phủ Syria “loại bỏ” những kẻ khủng bố tại Idlib nếu có bất kỳ sự khiêu khích nào từ nhóm phiến quân.

Trong khi đó, Tổng thống Pháp Macron cho biết, ông sẽ theo dõi sát mọi nỗ lực của Nga và Thổ Nhĩ Kỳ trong việc thực thi thỏa thuận về Idlib. Đồng thời hi vọng thỏa thuận tại Idlib sẽ là cơ sở cho một thỏa thuận ngừng bắn lâu dài tại Syria.

Về phần mình, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan cho biết, các bên cũng đang hi vọng Ủy ban soạn thỏa Hiến pháp cho Syria sẽ được triệu tập vào cuối năm 2018:“Chúng tôi đã kêu gọi việc thành lập Ủy ban Hiến pháp phải được hoàn thành càng sớm càng tốt - chúng tôi hy vọng rằng nó sẽ được thành lập vào cuối năm nay”.

Một điểm đáng chú ý của hội nghị lần này, dù luôn ủng hộ phe đối lập Syria, song Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ đã phải thừa nhận tương lai số phận Tổng thống Syria Al-Assad sẽ do chính người dân nước này quyết định. Đây có thể được xem là một điểm sáng của hội nghị khi mà trước đây, Thổ Nhĩ Kỳ và nhiều nước phương Tây luôn kiên quyết về sự ra đi của nhà lãnh đạo Syria trong chính quyền tương lai.

Trong khi đó, Thủ tướng Đức Angela Merken tái khẳng định, một giải pháp quân sự không thể là một giải pháp cuối cùng cho vấn đề Syria. Theo bà Merkel, Ủy ban hiến pháp sẽ là tiền đề cho một giải pháp chính trị, là cơ sở để có thể tiến hành một cuộc bầu cử “tự do” cho tất cả người dân Syria.

Tại Hội nghị, các nhà lãnh đạo 4 nước cũng đã đề cập và đạt được sự đồng thuận cho vấn đề hồi hương cho những người tị nạn Syria. Theo đó, sự hồi hương phải diễn ra trên cơ sở của sự tự nguyện và cần được phối hợp với Liên Hợp Quốc.

Tuy nhiên, theo giới phân tích và ngay cả trong giới chính trị của 4 nước tham gia đàm phán, những vấn đề được nêu trong tuyên bố chung lại không hề mới, đã được nhắc tới nhiều lần trong các cuộc đàm phán trước đó, dù là do Liên hợp quốc hay Nga, Iran, Thổ Nhĩ Kỳ bảo trợ.

Vấn đề là tới nay, các bên đều chưa thể nhất trí được những bước đi cụ thể nhằm giải quyết những vấn đề nội tại của Syria, ngoài những lời cam kết. Dẫu vậy, theo nhà phân tích Joshua Landis của Trung tâm nghiên cứu Trung Đông thuộc Đại học Oklahoma, dù không đạt được những đột phá như kỳ vọng, song hội nghị thượng đỉnh tại Istanbul vẫn là một bước “khởi hành lớn” cho tiến trình hòa bình cho quốc gia Trung Đông này./.