Phản ứng của các bên sau thỏa thuận gia hạn đàm phán hạt nhân Iran

Sau 7 ngày đàm phán đầy căng thẳng tại Vienna (Áo), ngày 24/11, Iran và các cường quốc thế giới đã nhất trí kéo dài thời hạn chót cho đàm phán hạt nhân Iran đến ngày 1/7/2015. Mặc dù không thể đạt được thỏa thuận cuối cùng trước thời hạn chót 24/11, nhưng các bên cũng xác nhận đã đạt được một số tiến triển đáng kể

Phát biểu tại cuộc họp báo sau đàm phán, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry cho biết, thời gian kéo dài để các bên tiếp tục tiến hành các cuộc đàm phán về chương trình hạt nhân của Iran.

 Ngoại trưởng Mỹ John Kerry phát biểu tại cuộc họp báo sau đàm phán (Ảnh EPA)

Theo đó, ngay trong tháng 12 tới, một cuộc họp cấp chuyên gia sẽ được xúc tiến nhằm đạt được một thỏa thuận chính trị trong thời hạn 4 tháng. Ngoại trưởng Mỹ cũng đánh giá cao về những tiến triển của đàm phán trong những ngày qua. Theo Ngoại trưởng Mỹ, kết quả đạt được đặt nền móng cho các cuộc đàm phán xa hơn trong tương lai.

Ông Kerry nói: “Cuộc đàm phán không hề dễ dàng và chúng tôi đã quyết định kéo dài thời gian đàm phán. Tuy nhiên, trong những ngày cuối cùng đàm phán tại Vienna, Áo, chúng tôi đã đạt được những tiến bộ tích cực và chúng tôi đã nhìn thấy những ý tưởng mới cho đàm phán. Chúng tôi tin tưởng thỏa thuận toàn diện có thể giải quyết được những quan ngại của thế giới về chương trình hạt nhân của Iran”.

Ngoại trưởng Iran Javad Zarif cũng bày tỏ hy vọng, các bên sẽ không cần đến 7 tháng để đạt được một thỏa thuận toàn diện. Theo ông Zarif, cản trở lớn nhất đối với các bên lúc này chính là lòng tin đối với nhau.

Ngoại trưởng Iran nói: “Tất cả chúng tôi đều đồng ý rằng chúng tôi sẽ không cần đến 7 tháng để hoàn tất thỏa thuận và chúng tôi tin tưởng là chúng tôi có thể làm nhanh hơn thế. Đôi lúc các nhà ngoại giao chúng tôi vẫn nỗ lực để đợi đến tháng cuối cùng trước khi chúng tôi thực sự bắt đầu đàm phán”.

Theo lý giải của bà Catherine Ashton, đặc phái Vienna châu Âu và là điều phối Vienna về đàm phán hạt nhân với Iran, việc các bên kéo dài đàm phán là nhằm giúp cho các bên có thêm thời gian để hoàn tất các chi tiết về kỹ thuật liên quan đến chương trình hạt nhân Iran.

Bà Ashton nói: “Chúng tôi sẽ tận dụng khoảng thời gian hiện nay để hoàn tất đàm phán trong thời gian ngắn nhất, có thể là trong vòng 4 tháng. Nếu cần thiết, chúng tôi sẽ sử dụng khoảng thời gian còn lại để hoàn tất các chi tiết về kỹ thuật còn tồn tại cũng như dự thảo về thỏa thuận mới”.

Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cũng xác nhận các bên đã đạt được tiến triển đáng kể trong vòng đàm phán mới nhất về chương trình hạt nhân của Iran mặc dù không thể đạt được thỏa thuận cuối cùng trước thời hạn chót 24/11. Ông bày tỏ hy vọng trong vòng 3 hoặc 4 tháng tới, các bên đàm phán sẽ nhất trí “các nguyên tắc cơ bản” về một văn kiện cuối cùng.

Trong thời gian kéo dài đàm phán này, Mỹ và các nước sẽ nới lỏng thêm các biện pháp trừng phạt. Theo đó, Iran sẽ tiếp tục được quyền tiếp cận khoảng 700 triệu USD mỗi tháng trong tài khoản của nước này ở các ngân hàng nước ngoài.

Theo đánh giá của giới phân tích, một trong những điểm khác biệt lớn còn tồn tại là Mỹ và các đồng minh phương Tây yêu cầu Iran giảm một nửa số lượng máy ly tâm hiện có để đổi lấy việc được dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt, nhưng Iran kiên quyết bảo vệ quyền được phát triển năng lượng hạt nhân vì mục đích hòa bình và yêu cầu phương Tây phải ngừng lệnh phong tỏa các tài khoản của Iran ở các ngân hàng nước ngoài.

Iran muốn ngay lập tức bãi bỏ các biện pháp chế tài trong khi các nước Tây phương chỉ muốn việc này được thực hiện từng bước tùy theo việc Chính phủ Iran tuân thủ các cam kết. Quy mô tinh chế uranium, số lượng và cấp độ tinh chế các thanh uranium cũng là những vấn đề cơ bản hai bên tiếp tục tranh cãi./.