Quan hệ Nga, Nhật Bản lại căng thẳng vì tranh chấp đảo

Ngày 26/7, Thủ tướng Nga Mikhail Mishustin đã đến đảo Iturup thuộc quần đảo Nam Kuril (Nhật Bản gọi là lãnh thổ phương Bắc) trong chuyến công tác tới vùng Viễn Đông. Tại đây, Thủ tướng Mishustin nêu ra một số chính sách có khả năng áp dụng tại quần đảo này như chế độ khu vực tự do thuế quan, miễn giảm thuế cho các cá nhân và doanh nghiệp đầu tư vào nền kinh tế trên đảo, áp dụng mức giảm phí bảo hiểm. Bên cạnh đó, chính phủ cùng với chính quyền của tỉnh Sakhalin sẽ phát triển một loạt các biện pháp để cung cấp cho Nam Kuril các nguồn năng lượng, bao gồm khí hóa lỏng và các dạng năng lượng khác.

Nhật Bản đã lập tức phản ứng trước chuyến thăm của Thủ tướng Nga Mishustin. Trong ngày 26/7, Bộ Ngoại giao Nhật Bản đã triệu tập Đại sứ Nga tại nước này Mikhail Galuzin để phản đối chuyến thăm của người đứng đầu chính phủ Nga. Trước đó, Chánh văn phòng Nội các Katsunobu Kato tuyên bố rằng, Nhật Bản ở các cấp độ khác nhau đã kêu gọi Nga không tiến hành chuyến thăm của Thủ tướng Mikhail Mishustin tới đảo Iturup, cho rằng chuyến thăm không phù hợp với quan điểm của Nhật Bản về vấn đề lãnh thổ phía bắc và là điều rất đáng tiếc.

Về phần mình, Bộ Ngoại giao Nga, ngày 26/7, đã triệu tập Đại sứ Nhật Bản tại Moscow T. Kozuki. Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nga Igor Morgulov đã tuyên bố kiên quyết phản đối phía Nhật Bản liên quan đến các bước đi không thân thiện mà nước này thực hiện trong những ngày gần đây trong bối cảnh Nhật Bản tuyên bố chủ quyền lãnh thổ với quần đảo Nam Kuril.

Thư ký báo chí Tổng thống Nga Dmitri Peskov cho rằng chuyến công tác của Thủ tướng Nga đến các khu vực khác nhau của đất nước, trong đó có quần đảo Nam Kuril là công việc cần thiết, đồng thời cho biết Nga tiếp tục chuyển tải tới phía Nhật Bản lập trường về việc ký kết hiệp ước hòa bình, coi hiệp ước là đặc biệt cần thiết cho sự phát triển hơn nữa quan hệ song phương.

Trước đó, tại cuộc họp với các thành viên thường trực của Hội đồng An ninh, Tổng thống Putin đã yêu cầu Thủ tướng Mishustin trong chuyến công tác tới Viễn Đông đặc biệt lưu ý đến tình hình ở quần đảo Nam Kuril trong điều kiện hợp tác với Nhật Bản. Theo ông Putin, Liên bang Nga từ lâu đã cùng với các đối tác Nhật Bản thực hiện công việc tạo điều kiện cần thiết cho các bên tham gia vào hoạt động kinh tế.

Tranh chấp lãnh thổ ở quần đảo Nam Kuril đang là nút thắt trong quan hệ Nga và Nhật Bản. Hai bên mong muốn sớm đạt được đồng thuận ký Hiệp ước Hoà bình, tuy nhiên việc ký kết hiệp ước tiếp tục gặp trở ngại bất chấp các nỗ lực trong nhiều năm qua. Hai bên đã không đạt được kết quả tiến bộ nào, thậm chí từ nhiệm kỳ trước, cựu Thủ tướng Shinzo Abe  và Tổng thống Nga Vladimir Putin đã có tổng cộng 28 lần gặp gỡ. Nga muốn ký hiệp ước về hòa bình, hữu nghị và hợp tác chỉ sau khi Nhật Bản thừa nhận chủ quyền của Nga với quần đảo Nam Kuril và cho rằng điều này sẽ giúp mở rộng tương tác của hai bên trong các lĩnh vực khác nhau, trong khi Nhật Bản muốn sử dụng hiệp ước hòa bình để giải quyết vấn đề lãnh thổ./.