Afghanistan: Cuộc chay đua nguy hiểm giữa Taliban và IS

Cùng với sự nổi lên của nhóm Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS), Trung Đông cũng đang phải chứng kiến một cuộc chạy đua nguy hiểm giữa nhóm cực đoan này với các nhóm cực đoạn truyền thống tại khu vực, mà cụ thể là nhóm phiến quân Taliban có liên hệ với mạng lưới khủng bố quốc tế Al- Qaeda. 

Taliban đang có những bước đi táo bạo không chỉ là nhằm khẳng định mình sau khi liên quân quốc tế do Tổ chức Hiệp ước Bắc  Đại Tây Dương (NATO) rút khỏi Afghanistan, mà quan trọng hơn là nhằm ngăn chặn ảnh hưởng ngày càng tăng của Nhà nước Hồi giáo đối với những phần tử thánh chiến tại Afghanistan. 

Hồi đầu tuần, Taliban đã nhận trách nhiệm vụ tấn công liều chết liều lĩnh nhằm vào tòa nhà Quốc hội Afghanistan ở thủ đô Kabul, một nơi được đảm bảo an ninh nghiêm ngặt. Và chỉ sau đó một ngày, nhóm phiến quân đã chiếm quyền kiểm soát 2 thị trấn ở phía Bắc Afghanistan, vốn không phải là địa bàn hoạt động của Taliban thường là ở khu vực miền Nam và đang đe dọa trung tâm nông nghiệp Kunduz ở phía Bắc. 

Các tay súng Taliban ở Afghanistan (ảnh: Reuters)

Theo các nhà phân tích, đây có thể xem là thông điệp mà Taliban gửi tới nhóm Nhà nước Hồi giáo khi thời gian qua nhóm cực đoan này đã mở rộng mục tiêu ban đầu từ Iraq, Syria sang các nước ở Trung và Nam Á. Hồi đầu năm nay, nhóm Nhà nước Hồi giáo đã tuyên bố thành lập “Tỉnh Khorasan”, với lãnh thổ trải dài từ miền Đông Iran tới Afghanistan, Turkmenistan và vùng đất phía Tây của sông Sindhu ở Pakistan.

Tháng 4 vừa  qua, Nhà nước Hồi giáo đã nhận trách nhiệm vụ đánh bom liều chết ở Jalalabad làm 35 người thiệt mạng và đây cũng là vụ tấn công nghiêm trọng đầu tiên của Nhà nước Hồi giáo chống lại dân thường ở Afghanistan. Chính vì thế, vụ tấn công vào tòa nhà Quốc hội Afghanistan ở thủ đô Kabul hôm 22/6 vừa qua đã khiến câu chuyện an ninh và ổn định tại Afghanistan mang tính thời sự hơn lúc nào hết. Nó không chỉ xác nhận chiều hướng Taliban trỗi dậy mạnh mẽ sau khi Mỹ và đồng minh rút quân đội khỏi Afghanistan hồi cuối năm ngoái, mà còn là sự khởi đầu cho một cuộc chạy đua nguy hiểm giữa Nhà nước Hồi giáo và Taliban.

Ông Nicolas Haysom, đại diện đặc biệt của Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc và người đứng đầu phía bộ hỗ trợ Liên Hợp Quốc tại Afghanistan nói: “Chúng ta đang phải chứng kiến sự gia tăng các vụ bạo lực trên toàn quốc, kể cả ở những khu vực trước đây được coi là an toàn. Đất nước đang phải đối mặt với những thách thức lớn về an ninh. Cùng với Taliban, Nhà nước Hồi giaos cũng đang tìm cách thiết lập chỗ đứng tại Afghanistan. Điều này đặt ra yêu cầu về một sự can dự và hợp tác khu vực lớn hơn nhằm giải quyết mối nguy cơ này”.

Thực tế, mối đe dọa của chủ nghĩa khủng bố hiện nay đã thay đổi cùng với bối cảnh hỗn loạn ở Trung Đông. Trong những năm qua, khu vực Trung Đông, trung tâm của chủ nghĩa khủng bố quốc tế tiếp tục bị hảnh hưởng bởi hệ quả của những biến động trên chính trường từ Tunisia đến Syria hay sự yếu kém của các chính quyền khu vực.Điều này đã tạo cơ hội thuận lợi cho hoạt động và phát triển của Nhà nước Hồi giáo, cũng như củng cố sức mạnh cho các nhóm cực đoan truyền thống tại khu vực như Taliban. 

Chính vì thế, theo các nhà phân tích, chỉ khi các nước khu vực tìm được giải pháp chính trị để hòa giải và hòa hợp dân tộc, thì các nhóm cực đoan mới không có cơ hội để trỗi đậy và khu vực mới có thể có phát triển hòa bình, an ninh và ổn định./.