Chiến sự Syria bất ngờ nóng lại

Lực lượng nổi dậy do nhóm Hayat Tahrir al-Sham cầm đầu, bị Mỹ coi là khủng bố, đã phát động một cuộc tấn công chớp nhoáng nhằm chống lại Tổng thống Syria Bashar al-Assad vào tuần trước. Nhóm phiến quân này đã tràn vào thành phố lớn thứ hai đất nước là Aleppo và tỉnh Hama ở phía Nam.

Cuộc chiến ở Syria, mặc dù chưa chính thức kết thúc nhưng không có nhiều biến động trong những năm gần đây. Theo ước tính của Liên Hợp Quốc vào năm 2022, hơn 300.000 dân thường đã thiệt mạng trong 10 năm xung đột.

Nga ủng hộ chế độ của Tổng thống Assad kể từ khi nội chiến Syria nổ ra năm 2011, chính thức tham gia vào cuộc xung đột năm 2015 để hỗ trợ nhà lãnh đạo Syria. Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế của Mỹ đã mô tả động thái của Nga khi can dự vào cuộc xung đột là cung cấp "sức mạnh không quân quyết định cho lực lượng mặt đất của Syria và lực lượng do Iran hậu thuẫn", cũng như mở rộng quyền kiểm soát lãnh thổ của ông Assad.

Tuy nhiên, mới đây lực lượng nổi dậy đã khiến ông Assad và các đồng minh bất ngờ. Họ dường như chỉ vấp phải sự kháng cự yếu ớt từ lực lượng của chính phủ Syria, những người từng đẩy lùi các nhóm phiến quân khỏi Aleppo và các khu vực của Hama năm 2016. Các lực lượng vũ trang Syria trung thành với ông Assad hôm 30/11 nói rằng quân nổi dậy đã "phát động một cuộc tấn công quy mô lớn" vào nhiều điểm ở Aleppo và phía Tây Nam ở Idlib với hàng chục binh lính ủng hộ chính phủ Syria tử trận.

Quân đội đã rút lui để củng cố các phòng tuyến của họ và để "chuẩn bị cho một cuộc phản công" trước thách thức đáng kể nhất với chế độ của Tổng thống Assad trong nhiều năm.

Tổ chức Quan sát Nhân quyền Syria có trụ sở tại Anh hôm 4/12 cho biết, trong khi quân nổi dậy đã đạt được một số thành quả vào ngày hôm trước ở vùng nông thôn quanh Hama và đang "tiến gần thành phố Hama" thì lực lượng chính phủ đã chiếm lại một số ngôi làng gần thành phố. Hiện vẫn chưa rõ mức độ Nga cảm thấy cần can dự vào bất kỳ cuộc phản công nào.

Lực lượng của Tổng thống Assad đang "giữ quân nổi dậy cách xa thành phố Hama gần 10km", Tổ chức Quan sát Nhân quyền Syria cho hay, đồng thời nói thêm rằng quân tiếp viện đã đến "các tuyến đầu ở vùng nông phía Bắc, phía Đông và phía Tây Hama, cùng với sự xuất hiện của các tay súng địa phương từ các ngôi làng đến các vùng ngoại ô của thành phố Hama". Quân đội Syria cho biết vào cuối ngày 3/12 rằng "công việc đang được thực hiện để giành lại một số địa điểm và thị trấn đã bị các tổ chức khủng bố có vũ trang xâm chiếm" xung quanh Hama.

Từ mùa thu năm 2015 trở đi, Nga chủ yếu sử dụng sức mạnh không quân ở Syria nhưng cũng có lực lượng đặc nhiệm trên bộ để chỉ huy các cuộc không kích và có các chỉ huy của Nga dẫn dắt các lực lượng của Syria, nhà nghiên cứu Marina Miron thuộc Khoa Nghiên cứu Chiến tranh của Cao đẳng Hoàng gia London cho hay. Bà đã phác thảo những thay đổi chính trong cuộc xung đột có thể mang đến cho Ukraine hy vọng rằng Nga sẽ bị kéo căng lực lượng khi tiếp tục hỗ trợ quân sự cho chính quyền Tổng thống Assad.

Theo bà Miron, "nhân tố quan trọng" ở Syria là Nhóm Wagner và các nhóm bán quân sự khác cũng như các công ty quân sự tư nhân. Theo Newsweek, Nhóm Wagner do ông Yevgeny Prigozhin lãnh đạo trước khi ông qua đời vào giữa năm 2023, có ảnh hưởng rất lớn đến Ukraine cho đến khi một cuộc nổi loạn bị dập tắt vào năm ngoái khiến Moscow phải chia rẽ nhóm này.

Bà Miron cho biết Wagner đã hợp tác chặt chẽ với lực lượng người Kurd địa phương, được gọi là YPG, vốn được coi là một nhánh tại Syria của lực lượng người Kurd PKK đang hoạt động ở Thổ Nhĩ Kỳ mà Ankara coi là khủng bố.

Tổng cục Tình báo Quân sự (GUR) của Ukraine cho biết hôm 3/12 rằng Nga đang điều động lực lượng mới từ các công ty quân sự tư nhân đến Syria. Newsweek không thể xác minh độc lập thông tin này. Khi các lực lượng chính phủ giành lại Aleppo năm 2016, Tổng thống Nga Vladimir Putin cho biết "không còn nghi ngờ gì nữa" khi "sự tham gia trực tiếp" của Nga là yếu tố quyết định trong chiến dịch của ông Assad.

Nga đã tiến hành các cuộc không kích nhằm vào các lực lượng chống chính phủ trong những ngày gần đây, cân bằng giữa cam kết với chính quyền Tổng thống Assad và sự tập trung vào chiến dịch quân sự ở Ukraine.

"Với Nga, họ không thể từ bỏ Syria", bà Miron nhận định.

Cái giá Ukraine phải trả để đổi lấy hòa bình trong cuộc xung đột với Nga

VOV.VN - Chuyên gia Friedman của Defense Priorities, cho biết việc Ukraine từ bỏ nguyện vọng gia nhập NATO là “cái giá của hòa bình”.

Diễn biến tại Syria có tạo nên khác biệt ở Ukraine?

Theo ông William Freer, nhà nghiên cứu về an ninh quốc gia tại Hội đồng Địa chiến lược - một tổ chức tư vấn có trụ sử tại Anh, việc Nga chuyển hướng bất kỳ mức độ tập trung nào về chính trị, kinh tế hoặc quân sự khỏi cuộc xung đột ở Ukraine thì đều có lợi cho Kiev.

"Tuy nhiên, tác động sẽ cực kỳ hạn chế. Cuộc giao tranh ở Ukraine giữ vai trò quá quan trọng với Điện Kremlin", ông Freer nói với Newsweek.

Nick Reynolds, nhà nghiên cứu tại Viện Các quân chủng Thống nhất Hoàng gia Anh (RUSI) cũng đồng ý rằng: "Các nguồn lực quân sự của Nga chuyển hướng sang hỗ trợ Tổng thống Assad khó có thể thay đổi nhiều đến chiến dịch của họ tại Ukraine".

Theo ông: "Những tác động đầy đủ từ sự sụp đổ của Aleppo và tác động lên chính quyền Damascus vẫn chưa rõ ràng nhưng cuộc chiến ở Syria có quy mô nhỏ hơn nhiều so với ở châu Âu và việc củng cố chế độ của Tổng thống Assad không cho thấy nhiều sự đòi hỏi về mặt vật chất", ông Reynolds nói với Newsweek.

Tiêm kích Nga đang hoạt động ở Syria nhưng điều này "không có nghĩa là Moscow sẽ khiển khai đáng kể lực lượng ở đó", ông Valeriy Romanenko, một chuyên gia hàng không và là cựu sĩ quan phòng không Ukraine cho biết.

Điều này khó có thể ảnh hưởng đến tiến trình của cuộc xung đột ở Ukraine trong thực tế, chuyên gia Romanenko nói với Newsweek. Tiêm kích Nga ở Trung Đông "quá đủ để hỗ trợ các lực lượng mặt đất trong các chiến dịch hạn chế hiện tại", ông Romanenko bình luận.

Thời điểm này không lý tưởng với Nga nhưng Moscow đang chiếm ưu thế ở Ukraine và có đủ khả năng để duy trì một lực lượng nhỏ hoạt động tại Syria, bà Miron nói. Nga đã liên tục đạt được thành quả ở phía Đông Ukraine trong suốt năm 2024.

Andrii Ziuz, cựu Giám đốc điều hành Hội đồng An ninh và Quốc phòng Quốc gia Ukraine, hiện là giám đốc công nghệ tại công ty Prevail có trụ sở tại London nhận định, tác động có thể mang tính chính trị nhiều hơn là quân sự. Bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy Nga đang suy yếu ở Syria đều đóng vai trò quan trọng với Ukraine.

Nga có hai căn cứ - căn cứ Hmeimim và trung tâm hải quân Tartus - ở Syria, cả hai đều giúp Nga thể hiện sức mạnh ở Địa Trung Hải. Các báo cáo cho thấy Nga đang sơ tán căn cứ hải quân Tartus ở phía Tây Syria. Điều này có thể chỉ ra rằng Moscow "không có ý định điều động đáng kể quân tiếp viện" cho Tổng thống Assad trong tương lai gần, Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) có trụ sở tại Mỹ cho biết hôm 3/12.

Ông Putin muốn đạt điều gì từ ông Trump trong thỏa thuận hòa bình Ukraine?

VOV.VN - "Đối với Nga, ưu tiên là duy trì quyền kiểm soát đối với hầu hết các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng ở Ukraine và Crimea để cho thấy đây là một chiến dịch xứng đáng", ông John Foreman, cựu tùy viên quốc phòng Anh tại Moscow và Kiev nói với Newsweek.