Những nghi vấn về nhóm người Colombia trong vụ ám sát Tổng thống Haiti

Câu chuyện khác từ Colombia

Một buổi tối đầu tháng 6, Mauricio Javier Romero, một cựu binh Colombia, nhận được cuộc gọi từ một người bạn thân trong quân đội.

Người bạn này muốn tuyển mộ Romero cho một công việc, mà theo lời Giovanna Romero – vợ của Mauricio, là “hợp pháp” và “an toàn” ở nước ngoài.

“Người này nói với chồng tôi rằng anh ấy sẽ không gặp phải rắc rối gì. Đó là một cơ hội kinh tế, phát triển chuyên nghiệp. Anh ta biết rằng chồng tôi là người chuyên nghiệp nên muốn anh ấy tham gia vào đội”, Giovanna nói.

Một tháng sau, Romero, 45 tuổi, là một trong 7 người bị bắn chết ở Haiti sau vụ ám sát Tổng thống Jovenel Moise hồi tuần trước, và là một trong số ít nhất 20 người Colombia mà giới chức Haiti cho là có liên quan tới vụ ám sát đã kéo quốc gia Caribbe này vào hỗn loạn.

Ít nhất 18 người Colombia đã bị bắt giam ở Haiti, và ít nhất 2 người đã thiệt mạng.

Dù Thủ tướng lâm thời Haiti và các thành viên nội các của ông nói rằng người Colombia đang là tâm điểm của một âm mưu được lên kế hoạch bài bản do “lính đánh thuê nước ngoài thực hiện”, vẫn có nhiều câu hỏi quan trọng về việc những người này thực sự đóng vai trò gì trong vụ ám sát.

Một manh mối tiềm tàng về sự hiện diện của người Colombia được đưa ra khi giới chức Haiti cho biết lực lượng chức năng đã bắt giữ một bác sỹ người gốc Haiti ở Florida (Mỹ) - người mà họ mô tả là nhân vật trung tâm trong âm mưu ám sát.

Bác sỹ này là Christian Emmanuel Sanon, 63 tuổi, được cho là đã thuê công ty an ninh tư nhân ở Florida tuyển mộ người Colombia.

“Người này đã tới Haiti bằng máy bay tư nhân từ tháng 6 với các mục tiêu chính trị và giao kèo với một công ty an ninh tư nhân tuyển mộ những người sẽ tham gia vào hành động này”, người đứng đầu lực lượng cảnh sát quốc gia Haiti Leon Charles nói.

Công tố viên hàng đầu Haiti cũng đã bắt đầu điều tra vai trò của lực lượng an ninh Haiti trong chiến dịch ám sát Tổng thống và khiến phu nhân tổng thống bị thương, nhưng lại không làm hại ai khác trong gia đình hay đội an ninh của tổng thống.

Trên các đường phố ở Haiti, nhiều người đặt câu hỏi làm thế nào mà những kẻ tấn công lại vượt qua được khu phức hợp kiên cố được bảo vệ bởi lực lượng an ninh Haiti mà không có người nào tử vong.

Và ở Colombia, gia đình những người Colombia bị bắt giữ ở Haiti nói rằng người thân của họ ở Haiti để bảo vệ Tổng thống, chứ không phải để ám sát. Điều này khiến câu chuyện trở nên “mù mịt” và nhiều hoài nghi.

“Mauricio không bao giờ đăng ký tham gia vào một chiến dịch như vậy, cho dù có được trả bao nhiêu tiền đi nữa”, Giovanna Romero nói.

Cựu binh Colombia thường được “săn tìm” làm lính đánh thuê

Colombia, đã phải trải qua hàng chục năm xung đột, có lực lượng quân sự được huấn luyện và đầu tư tốt nhất ở Mỹ Latin, với sự hỗ trợ từ Mỹ. Cũng chính vì điều này, các cựu binh Colombia thường được các công ty an ninh toàn cầu săn tìm. Những công ty này đã triển khai những người họ “săn” được tới Yemen, Iraq và trả lương tới 3.000 USD/tháng – con số đáng kể so với tiền lương vài trăm USD/tháng mà họ có thể nhận được ở Colombia.

Romero gia nhập quân đội từ khi ngoài 20 tuổi, khi mà lực lượng cánh tả và các nhóm bán quân sự càn quét phần lớn đất nước Colombia. Đến lúc nghỉ hưu vào năm 2019, Romero là trung sĩ đầu tiên đã phục vụ trên khắp đất nước, từng tham gia khóa huấn luyện chuyên biệt dành cho các binh sĩ tinh nhuệ tương tự như chương trình đặc nhiệm của lục quân Mỹ.

Cuộc gọi mà Romero nhận được hồi tháng 6 là từ người bạn Duberney Capador, 40 tuổi, cũng là một cựu binh và từng được huấn luyện đặc biệt. Capador cũng rời quân ngũ năm 2019, sống ở trang trại gia đình cùng mẹ ở Tây Colombia.

Theo người em gái Yenny Carolina Capador, 37 tuổi, Duberney Capador rời khỏi trang trại và tới Haiti hồi tháng 5 sau khi nhận được lời mời làm việc cho một công ty an ninh tư nhân. Hai anh em vẫn nói chuyện thường xuyên. Capador nói với em gái rằng đội của anh ta đang tập huấn, và được giao nhiệm vụ bảo vệ một nhân vật “rất quan trọng”.

Capador đã gửi cho em gái những bức ảnh chụp anh ta trong bộ đồng phục, áo sẫm màu có in logo của một công ty an ninh ở Florida có tên là CTU, công ty mà nhà chức trách Haiti nói là bác sỹ Sanon đã thuê để thực hiện âm mưu ám sát.

CTU do một người có tên Antonio Intriago điều hành. Người này không phản hồi đề nghị bình luận và văn phòng của CTU đóng cửa khi phóng viên của New York Times tới đó hôm 10/7.

Capador đã cố thuyết phục Romero gia nhập cùng đội của mình.

Vợ của Romero nói rằng cô và chồng mình đã nói chuyện về điều này ngay trong đêm tháng 6 đó, và quyết định đó là một cơ hội tốt để cải thiện tài chính của gia đình. Họ có một khoản thế chấp và phải nuôi 2 đứa con, và tiền lương hưu sau khi rời quân ngũ của Romero chỉ trang trải được những thứ cơ bản.

Romero đã tới sân bay ở thủ đô Bogota vào ngày 5/6, lên máy bay và tới Cộng hòa Dominican, nước láng giềng của Haiti.

Giovanna nói rằng lần cuối cô nói chuyện với chồng mình là ngày 6/7. Romero nói với cô rằng anh đang bảo vệ một người đàn ông được nhắc tới là “ông chủ” và rằng kết nối di động bị hạn chế, nhưng anh muốn kiểm tra.

Tuy nhiên, ngày hôm sau cô nghe tin Tổng thống Haiti bị ám sát và những người Colombia có thể liên quan tới vụ việc. Khi cô không thể liên lạc được với chồng mình, đầu óc Giovanna bắt đầu quay cuồng.

Đến ngày 9/7, Bộ Quốc phòng Colombia công bố tên của 13 người bị bắt ở Haiti, trong đó có chồng của Giovanna. Bộ Quốc phòng cũng nói rằng họ đang điều tra 4 công ty được cho là tuyển mộ người Colombia làm việc tại Haiti.

Giới chức Haiti nói rằng một nhóm tấn công đã đột nhập tư dinh Tổng thống Moise ở ngoại ô thủ đô Port-au-Prince ngày 7/7 lúc 1h sáng. Tổng thống Moise thiệt mạng, còn vợ ông, Martine Moise bị thương. Giới chức Haiti sau đó cho biết, đây là một chiến dịch được lên kế hoạch từ trước, có sự tham gia của “những người nước ngoài” nói tiếng Tây Ban Nha.

Những nghi vấn “mù mịt”

Hiện chưa rõ những người Colombia đóng vai trò như thế nào trong vụ ám sát Tổng thống Moise.

Hôm 7/7, em gái Capador nói rằng cô bắt đầu nhận được các cuộc gọi và tin nhắn từ anh trai. Capador nói với cô rằng anh gặp nguy hiểm, đang trốn trong một ngôi nhà với những làn đạn xung quanh. Cô cũng nghe thấy tiếng súng trong các cuộc gọi đó.

Capador còn nói rằng anh ta đã đến “quá muộn” để cứu “người quan trọng” mà anh ta cho rằng mình được thuê để bảo vệ.

Haiti đã bắt giữ ít nhất 2 người Mỹ gốc Haiti có liên quan đến vụ ám sát của Tổng thống. Giới chức nước này cũng đưa ra rất ít bằng chứng về sự liên quan của các nghi phạm với vụ ám sát.

Trong một cuộc phỏng vấn, Thẩm phán Clement Noel, người có liên quan đến cuộc điều tra, cho biết, hai người Mỹ gốc Haiti khai rằng họ chỉ làm việc với vai trò phiên dịch viên trong chiến dịch và rằng họ đã gặp những người tham gia khác tại một khách sạn cao cấp ở ngoại ô Pétionville của Port- au-Prince để lên kế hoạch. Nhưng mục tiêu không phải là để ám sát tổng thống mà là đưa ông tới cung điện quốc gia.

Vài ngày sau vụ ám sát, Steven Benoit, một cựu thượng nghị sỹ, đồng thời là nhân vật đối lập nổi tiếng tại Haiti, là một trong số ít những người cảm thấy khó tin việc người Colombia chịu trách nhiệm về vụ ám sát.

Trả lời phỏng vấn qua điện thoại từ Port-au-Prince, ông Benoit nói rằng “Tại sao lại không có một nhân viên bảo vệ nào ở dinh thự tổng thống, và thậm chí không bị xây xát?”

Ông Benoit cũng đặt câu hỏi tại sao những người Colombia có mặt tại địa điểm xảy ra vụ ám sát lại không tìm cách chạy trốn khỏi Haiti ngay lập tức sau khi ông Moise bị ám sát. Thay vào đó, họ mắc kẹt rồi bị giết hoặc bị bắt./.