Tại sao những giải pháp chính trị cho Syria đều thất bại?

Các chuyên gia cũng như những nhà phân tích tại Syria đang tranh luận gay gắt trong việc tìm ra nguyên nhân làm cho những sáng kiến chính trị của khu vực và quốc tế giúp tìm giải pháp hòa bình cho cuộc khủng hoảng kéo dài tại Syria đều không đạt hiệu quả.

Một số chuyên gia cho rằng, các giải pháp không thành công là do chính phủ Syria không tuân theo các cam kết quốc tế. Một số ý kiến khác lại cáo buộc lực lượng đối lập vi phạm thỏa thuận ngừng bắn trong khi một số khác thì đổ lỗi cho sự thiếu đồng thuận quốc tế trong những quyết định quan trọng về Syria.

Một trong những sáng kiến chính trị được nhiều nước ủng hộ phải kể đến kế hoạch của cựu Đặc phái viên chung Liên Hợp Quốc và Liên đoàn Arab Kofi Annan kêu gọi các bên tại Syria chấm dứt bạo lực, mở đường cho một cuộc đối thoại chính trị để giải quyết tình hình căng thẳng kéo dài. Lúc đầu, các bên tại Syria đều khẳng định sẽ tuân theo kế hoạch. Tuy nhiên, chỉ vài giờ sau, các cuộc giao tranh lại diễn ra. Chính phủ Syria và lực lượng đối lập đều cáo buộc lẫn nhau vi phạm lệnh ngừng bắn.

Quân chính phủ Syria ở khu al-Midan hôm 20/7/2012 (Ảnh: BBC)

Tiếp nối sáng kiến của ông Annan là một số đề xuất của các nước Arab và mới đây nhất là của Ai Cập. Tuy nhiên, không giải pháp nào thành công trong việc ngăn chặn bạo lực hay thu hẹp các bất đồng giữa chính quyền của Tổng thống Assad và nhóm đối lập tại Syria. Một chuyên gia chính trị tại Syria, ông Yahya Salaiman bày tỏ sự bi quan đối với các đề xuất và cho rằng, bản thân những đề xuất này thực sự đã chứa những “mầm mống” thất bại ngay từ đầu.

Theo ông Salaiman, những đề xuất này thiếu một cơ chế hoạt động rõ ràng trong việc thực hiện, thiếu sự liên hệ với thực tế tại Syria cũng như quan điểm thiên vị của một số nước đối với một bên nhất định trong cuộc xung đột. Còn đối với Phó Chủ tịch Đảng Al An-sar đối lập tại Syria Ammar Rifai, những sáng kiến đề xuất chỉ là những “tham vọng về mặt lý thuyết”, khó có thể áp dụng vào thực tế. Ông cũng cho rằng, chính phủ Syria phải chịu trách nhiệm cho hầu hết sự thất bại của những sáng kiến đưa ra. Tuy nhiên, Nghị sĩ Quốc hội Syria Sharif Shahadeh không ủng hộ nhận định này, cho rằng, lực lượng đối lập đã không chấp nhận hạ vũ khí, tiếp tục chống đối chính phủ.

Đến nay, mặc dù những sáng kiến đưa ra chưa hiệu quả nhưng cộng đồng quốc tế tiếp tục ủng hộ một giải pháp chính trị để giải quyết cuộc khủng hoảng tại Syria, bất chấp một số nước lên tiếng kêu gọi thiết lập vùng đệm. Cộng đồng quốc tế đang có hy vọng mới khi tân Đặc phái viên của Liên Hợp Quốc và Liên đoàn Arab Brahimi sẽ tạo ra “sinh khí mới”, giúp hàn gắn những bất đồng xung quanh cuộc xung đột tại Syria.

Ngoại trưởng Lebanon Adnan Mansour nhấn mạnh: “Những gì chúng ta cần là sự đồng thuận để đạt được một giải pháp chính trị. Không có một giải pháp chính trị thì chúng ta không bao giờ đi đúng hướng. Thời gian đã chứng  minh rằng hơn 1 năm qua, Syria vẫn chìm trong hỗn loạn. Tất cả các giải pháp của Liên đoàn Arab đã không hiệu quả và không mang lại những kết quả như mong đợi. Thời điểm này chúng ta có cơ hội đó là sự khởi đầu mới của ông Brahimi. Chúng ta phải nỗ lực để giúp sứ mệnh của ông thành công”.

Tuy nhiên, với những gì đang diễn ra tại Syria là bạo lực gia tăng, các cường quốc vẫn chia rẽ về cách thức tiếp cận về Syria thì các chuyên gia cho rằng, bất cứ một lệnh ngừng bắn cũng như giải pháp hiệu quả nào cũng đòi hỏi một nỗ lực quốc tế sâu rộng cũng như sự đồng thuận giữa các cường quốc quốc tế và  khu vực. Cuộc khủng hoảng Syria rất phức tạp và nếu chỉ một bên đơn lẻ đưa ra hành động thì khó có thể giải quyết được. Các chuyên gia cho rằng, nếu các bên cùng hợp sức, cùng tham gia thực sự “không vụ lợi” trong việc tìm ra giải pháp cho Syria, thì cuộc khủng hoảng này có thể sẽ được giải quyết./.