Thỏa thuận 110 tỷ USD giữa Mỹ và Saudi Arabia: Chỉ là bánh vẽ?

Thứ Năm, 06:31, 08/06/2017

VOV.VN - Hợp đồng buôn bán vũ khí trị giá 110 tỷ USD giữa Mỹ và Saudi Arabia mà ông Donald Trump ca ngợi là “trên cả tuyệt vời” hóa ra “chỉ là chiếc bánh vẽ”.

Hợp đồng buôn bán vũ khí trị giá 110 tỷ USD giữa Mỹ và Saudi Arabia mà ông Donald Trump ca ngợi là “trên cả tuyệt vời” hóa ra “chỉ là chiếc bánh vẽ”.

Ông Donald Trump được đón tiếp trọng thị tại Saudi Arabia. Ảnh: AFP

Giá trị thực tế thấp đáng kinh ngạc

Ngay sau khi công bố thỏa thuận buôn bán vũ khí trị giá 110 tỷ USD, ông Donald Trump đã lên tiếng khẳng định rằng, thỏa thuận này sẽ tạo ra hàng tỷ USD tiền đầu tư và mang lại công ăn việc làm cho rất nhiều người Mỹ.

Tuy nhiên, theo kênh ABCNews, thực tế là Mỹ hầu như không nhận được gì đáng kể từ thỏa thuận này. Giá trị hiện tại của thỏa thuận này mới chỉ dừng ở con số 25 tỷ USD trong khi chưa có dấu hiệu nào bảo đảm rằng hai bên sẽ tiếp tục việc buôn bán trong tương lai.

“Thỏa thuận trị giá 110 tỷ USD mà Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố trên thực tế không hề tồn tại”, ông Bruce Riedel, Giám đốc Dự án Tình báo Brookings nhận định.

Thay vì thế, theo ông Riedel: “Hai bên mới chỉ đi đến thống nhất một loạt các ý định thư chứ không phải là các hợp đồng cụ thể. Rất nhiều ý định thư trong số này được cho là để thể hiện “sự quan tâm” của Saudi Arabia đối với vũ khí của Mỹ”. [“ý định thư”- Letter of intent- thư phác thảo ý định của các doanh nghiệp, đối tác để thực hiện thương vụ, phổ biến ở thị trường Mỹ-ND].

Ông Riedel mô tả “những ý định thư này” như “một danh sách hàng hóa quân sự” mà Mỹ muốn bán cho Saudi Arabia trong vòng 4-5 năm tới. Tuy nhiên, ông Riedel cảnh báo, rất có thể Saudi Arabia không đủ tiền để chi trả số hàng hóa này do giá dầu mỏ đang giảm mạnh và Saudi Arabia đã phải đổ rất nhiều tiền của vào các chiến dịch không kích vào Yemen.

Vào thời điểm ông Donald Trump công bố thỏa thuận buôn bán vũ khí trị giá 110 tỷ USD hồi tháng 5 vừa qua, Lầu Năm Góc cũng liệt kê 6 thỏa thuận buôn bán vũ khí cho Saudi Arabia mà Quốc hội Mỹ đã được báo cáo theo quy định của Luật Buôn bán Thiết bị Quân sự cho Nước ngoài.

6 thỏa thuận này có trị giá khoảng 23,7 tỷ USD, tuy nhiên, 5 trong số này là do chính quyền của Tổng thống tiền nhiệm Barack Obama thông qua với Saudi Arabia và một vài thỏa thuận trong số này từng được công bố hồi năm 2013.

Kể từ đó, Mỹ và Saudi Arabia cũng chỉ công bố thêm 3 thỏa thuận buôn bán vũ khí khác vào cuối tháng 5 và đầu tháng 6. Những thỏa thuận trị giá khoảng 1,7 tỷ USD này có liên quan đến việc Mỹ sẽ giúp đào tạo các binh sĩ Saudi Arabia cũng như bán cho nước này hệ thống radar hiện đại.

Thủ thuật “tô hồng” thỏa thuận của Nhà Trắng

Trong khi đó, thỏa thuận còn lại của ông Donald Trump được cho là liên quan đến việc “đảm bảo an ninh biên giới, chống khủng bố, hiện đại hóa lực lượng không quân, hệ thống phòng không, an ninh mạng và nâng cấp hệ thống thông tin liên lạc”.

Thông cáo báo chí của Bộ Ngoại giao Mỹ cho thấy, thỏa thuận nói trên còn bao gồm cả việc triển khai hệ thống phòng thủ tầm cao giai đoạn cuối (THAAD) tại Saudi Arabia như Mỹ từng làm với Hàn Quốc. Ngoài ra, Mỹ cũng sẽ bán tàu chiến, trực thăng, tàu tuần tra và các loại vũ khí có liên quan cho Saudi Arabia.

Trong khi đó, người phát ngôn Lầu Năm Góc, Thượng tá Roger Cabiness thừa nhận, thỏa thuận buôn bán vũ khí giữa Mỹ và Saudi Arabia là một “thỏa thuận mang tính nguyên tắc chung giữa các bên trong vòng vài năm qua và từng phần của thỏa thuận này đều được xem xét kỹ lưỡng theo đúng quy trình mua bán của Chính phủ Mỹ”.

Cũng theo ông Cabiness, quy trình này bao gồm việc Mỹ và đối tác thông qua ý định thư, thư mời, thư chấp thuận, trao thầu và phân phối hàng hóa vũ khí. Sau khi hoàn tất các quy trình nói trên, Lầu Năm Góc sẽ báo cáo với Quốc hội Mỹ và công bố chi tiết từng thỏa thuận riêng rẽ.

Ông Cabiness khẳng định: “Mỹ có mối quan hệ bền chặt với Saudi Arabia và chúng tôi mong muốn tiếp tục thúc đẩy hợp tác nhằm củng cố an ninh trong khu vực”.

Tuy nhiên, một quan chức Mỹ giấu tên đã gọi những tuyên bố của ông Donald Trump về các thỏa thuận buôn bán vũ khí với Saudi Arabia là “một thủ thuật của Nhà Trắng”. Dù vậy, ông Trump không phải là quan chức Mỹ đầu tiên “tô hồng” những thỏa thuận buôn bán vũ khí với các đối tác nước ngoài.

Hồi năm 2013, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đã có chuyến thăm Oman và chứng kiến lễ ký Ý định Thư về việc Mỹ bán cho Oman số trang thiết bị, vũ khí quân sự trị giá 2,1 tỷ USD, bao gồm cả việc triển khai hệ thống THAAD tại đây. Tuy nhiên, rất nhiều phần trong thỏa thuận này, bao gồm cả hệ thống THAAD cho đến nay vẫn chưa được hoàn tất.

Ngoài ra, chính quyền của Tổng thống tiền nhiệm Barack Obama cũng đã thông qua việc bán 4 chiếc tàu chiến cỡ nhỏ của Hải quân Mỹ cho Saudi Arabia và báo cáo lên Quốc hội Mỹ vào tháng 10/2015.

Tuy nhiên, mãi đến tháng 5/2017, tập đoàn quốc phòng Lockheed Martin của Mỹ mới tuyên bố sẽ bán cho Saudi Arabia 4 chiếc tàu chiến nói trên. Theo tập đoàn này, 4 chiếc tàu chiến này có giá trị khoảng 6 tỷ USD và nằm trong khoảng tiền 25 tỷ USD hợp đồng được cho là đã chốt giữa Mỹ và Saudi Arabia./.