Vì sao Pháp không kích tổ chức Nhà nước Hồi giáo tại Syria?

Ba tuần trước đó, Phủ Tổng thống Pháp đã tuyên bố sẽ mở một chiến dịch không kích các vị trí của IS tại Syria và đang triển khai các chuyến bay do thám.

Lý do mà Pháp đưa ra khi tiến hành chiến dịch này là để "tự vệ trước mối đe dọa của IS" và để "bảo vệ dân thường Syria".

Căn cứ của IS tại Syria bị máy bay của Pháp phá hủy hoàn toàn tại Deir ez-Zur (Ảnh: Getty).

"Tự vệ trước mối đe dọa của IS"

Lý do này có vẻ mơ hồ nếu xét thấy vị trí địa lý của Syria ở khá xa đất Pháp, Nhà nước Hồi giáo (IS) chỉ bó hẹp trong phạm vi Syria và Iraq.

Tuy nhiên, lý do ấy đúng khi đối chiếu với tình hình thực tế hiện nay ở Pháp. Cuộc xung đột do IS gây ra đang tác động mạnh mẽ đến tình hình an ninh-xã hội nhiều nước, trong đó Pháp là nước chịu ảnh hưởng khá nặng. Hàng loạt các cuộc tấn công khủng bố của các phần tử Hồi giáo cực đoan có liên quan tới IS đã diễn ra ở Pháp, điển hình là vụ xả súng đẫm máu tại tòa soạn báo Chalie Hebdo ở trung tâm thủ đô Paris hồi tháng 1/2015.

Hàng trăm thanh niên Pháp, chịu ảnh hưởng của tư tưởng cuồng tín Hồi giáo, đã tìm đường tới Syria tham gia chiến đấu trong lực lượng IS. Không loại trừ việc số này sẽ trở về nước, truyền bá tư tưởng cuồng tín, móc nối, lôi kéo những thanh niên khác cùng tham gia IS. Người ta lo ngại nguy cơ tái hiện ở Pháp và châu Âu một phong trào như phong trào "Jihad" (quân tình nguyện) trong thế giới Hồi giáo tham gia cuộc "thánh chiến" chống quân đội Liên Xô ở Afghanistan hồi những năm 1980 trước đây.

Nước Pháp luôn trong tình trạng bất an với nỗi ám ảnh IS. Đang mùa du lịch nhưng thủ đô Paris nhiều lúc đã phải tạm ngừng các thang máy ở Tháp Eiffel vì lý do an ninh. Đâu đâu cũng thấy cảnh binh bồng súng đi tuần.

IS phát triển cùng với các cuộc xung đột dữ dội và tính chất tàn bạo của nó đã khiến dân thường Syria hoảng sợ. Cuộc trốn chạy chiến tranh, trốn chạy IS đã biến thành dòng thác hàng trăm ngàn người tỵ nạn từ Syria đổ tới châu Âu, mà Pháp là một trong những "trụ cột" phải gánh chịu. Tấn công tiêu diệt IS, tái lập hòa bình, ổn định ở Syria được cho là cách giải quyết tận gốc một trong những mối đe dọa khủng bố và cuộc khủng hoảng người tỵ nạn hiện nay.

Cải thiện hình ảnh của Chính phủ đương nhiệm

Việc không kích IS còn nhằm mục đích cải thiện uy tín của Chính phủ đương nhiệm của đảng Xã hội, đại diện cho cánh tả Pháp, đang giảm sút do tình hình kinh tế yếu kém, tỷ lệ thất nghiệp cao. Tổng thống Francois Holland dường như muốn bù đắp sự thiếu hụt trong đối nội bằng các động thái đối ngoại mạnh mẽ.

Cuộc không kích lực lượng IS tại Syria chỉ là phần tiếp theo trong chuỗi các hoạt động Chính phủ Pháp triển khai ở bên ngoài, nhằm khẳng định tính tiên phong của Pháp trong chính sách đối ngoại của Liên minh châu Âu, sự mạnh mẽ của Pháp trong các vấn đề quốc tế, khi mà Tổng thống Mỹ Barack Obama có xu hướng tỏ thái độ mềm mỏng, ôn hòa hơn, như: việc đi tới thỏa thuận hạt nhân Iran; việc giải quyết cuộc khủng hoảng Libya, Tunisia; việc gửi quân can dự các cuộc xung đột tại Mali, Trung Phi...

Cũng chính về vấn đề Syria năm 2013, khi mà bản thân Tổng thống Mỹ Obama ngần ngại trước một cuộc tấn công quân sự, thì Tổng thống Pháp là người cổ vũ giải pháp này và phê phán sự thiếu cứng rắn của Obama khi tán thành giải pháp "thủ tiêu kho vũ khí hóa học" mà Nga đưa ra để cứu nguy cho chính phủ Bashar al-Assad.

Pháp mở đầu cuộc không kích IS vào một thời điểm thích hợp cho mục đích này. Syria đang thu hút sự quan tâm của cả thế giới với hiểm họa IS và là một trong những nguồn gốc chính của cuộc khủng hoảng người tị nạn hiện nay.

Vấn đề Syria nổi lên trong nhiều diễn văn tại Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc đang diễn ra tại New York. Bên lề hội nghị, có nhiều cuộc gặp gỡ, trao đổi giữa nguyên thủ các nước lớn để tìm giải pháp cho khủng hoảng Syrie, nổi lên là hoạt động của Tổng thống Pháp Francois Holland và Ngoại trưởng Pháp Laurent Fabius.

Mặc dù không kích IS, nhưng Chính phủ Pháp vẫn tuyên bố ưu tiên cho giải pháp hòa bình. Trong một cuộc họp báo tại New York, Ngoại trưởng Pháp Laurent Fabius khẳng định điều cơ bản hiện nay là tái khởi động đàm phán về "một tiến trình chuyển tiếp chính trị" tại Syria.

Thông báo của Phủ Tổng thống Pháp ngày 27/9 nhấn mạnh: "Cần có một câu trả lời toàn thể cho tình trạng hỗn loạn tại Syria hiện nay".., Một chính phủ quá độ của Syria là cần thiết, bao gồm "một số thành phần của chế độ Damas và đối lập ôn hòa".

Chiến dịch không kích của Pháp vào các vị trí của IS tại Syria liệu có góp phần tích cực vào việc tiêu diệt IS, tái lập hòa bình, ổn định ở khu vực này hay lại là tác nhân gây phức tạp thêm tình hình? Do có vị trí địa - chiến lược quan trọng (ở trung tâm khu vực Trung Đông và cửa ngõ ra Địa Trung Hải), Syrie luôn nằm trong sự tranh chấp ảnh hưởng của các nước lớn, kích thích các xung đột nội bộ và khu vực.

Các nước này phải tự trách mình đầu tiên trước hiểm họa IS và cuộc khủng hoảng người tỵ nạn. Vấn đề Syria sẽ đi về đâu trước sự can dự không thống nhất, vì những động cơ khác nhau của Mỹ, Nga, Iran, Thổ Nhĩ Kỳ, và bây giờ là Pháp./.