An ninh năng lượng phủ bóng Hội nghị Thượng đỉnh EU – Ukraine

Phía Ukraine lo ngại EU sẽ ngày càng phụ thuộc vào Nga và làm tổn hại lợi ích của Ukraine, trong khi phía EU cam kết tìm giải pháp đảm bảo an ninh cho Ukraine.

Hội nghị Thượng đỉnh EU-Ukraine diễn ra trong bối cảnh châu Âu đối mặt với cuộc khủng hoảng khí đốt khi giá mặt hàng này liên tục lập mức tăng kỷ lục và dự trữ khí đốt giảm xuống mức thấp nhất trong nhiều năm trở lại đây.

Phát biểu tại phiên họp báo chung, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky khẳng định, an ninh năng lượng là một điều kiện cho vấn đề độc lập và chủ quyền của Ukraine; đồng thời không giấu diếm lo ngại, dự án “Dòng chảy phương Bắc 2” (North Stream 2) sẽ làm tăng sự phụ thuộc năng lượng của EU vào Nga và đặt ra thêm những thách thức mới đối với Ukraine.

Dự án “Dòng chảy phương Bắc 2” trị giá 10 tỷ euro, với khả năng vận chuyển 55 tỷ m3 khí đốt tự nhiên trực tiếp từ Nga sang Đức mà không đi qua Ukraine hiện đã hoàn thành và đang chờ được cơ quan quản lý Đức cấp phép. Một khi dự án này đi vào vận hành, Ukraine có thể mất đi nguồn khí đốt mua với giá rẻ từ Nga cũng như bị tước đi khoảng 1 tỷ euro cho phí vận chuyển khí đốt hàng năm từ Nga sang châu Âu.

Về phần mình, EU cam kết thực hiện các giải pháp chiến lược trung và dài hạn để trấn an đối tác. Một trong những phương án được đưa ra là đảo ngược hướng phân phối khí, tức là các nước châu Âu mua khí đốt của Nga rồi chuyển lại cho Ukraine. Tuy vậy, giải pháp này sẽ không bù đắp được những thiệt hại về tài chính và vai trò địa chính trị suy giảm của Ukraine.

Lo ngại của Ukraine nhận được sự chia sẻ từ Chủ tịch Uỷ ban châu Âu, bà Usurla Von der Layen: “Châu Âu hiểu những lo lắng của Ukraine về nguồn khí đốt nhận được không nhiều từ Tập đoàn Gazprom. Đây là vấn đề không chỉ cho mùa Đông này mà còn cho những năm sắp tới. Đó là lý do tại sao Ủy ban cùng với các chuyên gia Ukraine hiện đang nghiên cứu các kịch bản khác nhau để đảm bảo cung cấp đủ cho Ukraine”.

Ngoài chủ đề an ninh năng lượng, EU tiếp tục khẳng định sự ủng hộ hoàn toàn đối với sự toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine, không công nhận Crimea là lãnh thổ thuộc Nga. Ngay trước thềm hội nghị, EU đã bổ sung 8 quan chức Nga vào danh sách trừng phạt với cáo buộc liên quan đến vấn đề Crimea.

Tuy nhiên, Chủ tịch Hội đồng châu Âu Charles Michel nhấn mạnh, sẽ tiếp tục các nỗ lực ngoại giao để giải quyết cuộc xung đột ở miền đông Ukraine, đặc biệt là ở định dạng Normandy, trong khuôn khổ “Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu” (OSCE) và Nhóm liên lạc ba bên./.