Thành lập chính phủ tại Israel bế tắc “chưa từng có”

Hạn chót đêm 15/4 để Chủ tịch Quốc hội Israel Benny Gantz - lãnh đạo đảng Xanh - Trắng - đạt thỏa thuận để thành lập chính phủ đoàn kết thống nhất với Đảng Likud của Thủ tướng Benjamin Netanyahu đã trôi qua mà không thể đi tới 1 thỏa thuận cuối cùng. Điều này đồng nghĩa với việc Israel đang lâm vào sự bế tắc chính trị “chưa từng có”, bất chấp bối cảnh hiện tại đang rất cần 1 chính phủ đoàn kết, toàn quyền để đưa ra các biện pháp ngăn chặn đại dịch Covid-19, hỗ trợ nền kinh tế khỏi sự tác động của dịch bệnh.

Ông Benny Gantz (trái) và ông Netanyahu. Ảnh: JTA

Hạn chót đầu tiên là 13/4 từng “qua đi”; Tổng thống Israel Reuven Rivlin đã gia hạn thêm 48 giờ đồng hồ để thủ lĩnh Đảng Xanh - Trắng Benny Gantz có thể đạt được thỏa thuận cuối cùng với Đảng Likud cầm quyền. Khi được gia hạn, ông Benny Gantz từng kỳ vọng rất nhiều vào những quyết định đặc biệt sẽ được đưa ra trong bối cảnh đặc biệt là dịch Covid-19 đang hoành hành tại quốc gia này.

“Đây là thời điểm của sự thật, là thời điểm chúng ta phải thành lập được một chính phủ khẩn cấp quốc gia. Một cuộc bầu cử lần thứ 4 là tốn kém và phi lý trong thời kỳ khủng hoảng hiện nay.  Đây không phải là những ngày bình thường, mà đòi hỏi chúng ta phải đưa ra được những quyết định đặc biệt. Vì vậy, như tôi đã nói, tôi sẽ thành lập chính phủ khẩn cấp quốc gia bằng mọi cách có thể”, ông Benny Gantz nói.

Tuy nhiên, 48 giờ đồng hồ đã trôi qua và các cuộc đàm phán giữa 2 bên đã không mang lại kết quả mà các bên từng kỳ vọng - Đó là thành lập được 1 chính phủ mà  2 Đảng này sẽ luân phiên nhau nắm giữ những vị trí, chức vụ chủ chốt. Cụ thể Thủ tướng Netanyahu sẽ tiếp tục nắm quyền trong vòng 18 tháng tới, sau đó chức vụ cao nhất trong chính phủ sẽ do ông Benny Gantz nắm giữ.

Ngày 15/4, đặc phái viên của 2 bên đã nỗ lực tới phút chót để cố gắng đạt được thỏa thuận. Tuy nhiên các nỗ lực đều chưa mang lại kết quả. Và theo như tuyên bố trước đó của Tổng thống Israel, việc 2 Đảng lớn nhất trong Quốc hội không đạt được thỏa thuận về việc thành lập chính phủ liên minh sẽ buộc Quốc hội phải tìm ra 1 vị chính khách mới để làm điều này thay cho ông Benny Gantz. Thậm chí, khả năng người dân Israel có thể phải đi bỏ phiếu lần thứ 4 trong vòng chưa đầy 12 tháng là rất cao khi những “lá phiếu” của 3 cuộc bầu cử trước không tìm ra “hồi kết” cho sự bế tắc hiện nay.

Phát biểu với kênh truyền hình TV Kan của Israel, các quan chức cấp cao của đảng Xanh - Trắng cho biết đảng cầm quyền Likud đã đưa ra các yêu cầu vô lý, trong đó có việc trao quyền miễn trừ cho Thủ tướng Netanyahu, người có thể bị truy tố với cáo buộc tham nhũng và lạm quyền, trong trường hợp Tòa án Tối cao ra quyết định cấm ông tái tranh cử.

Trong khi đó, các quan chức Đảng Likud lại cho rằng, sự ủng hộ của các Nghị sĩ trong Quốc hội hiện nay đối với đương kim Thủ tướng đang cao hơn nhiều ông Benny Gantz – Người được gia trọng trách thành lập chính phủ sau cuộc bầu cử hồi tháng 3 vừa qua. Thực tế, thời gian qua, một số  nghị sĩ của các Đảng từng ủng hộ ông Benny Gantz cũng đã phản đối các đề xuất của thỏa thuận thành lập chính phủ Liên minh, khi cho rằng thỏa thuận là sự đầu hàng, thua cuộc của Đảng Xanh – Trắng trước đảng Likud.

Nghị sĩ Yair Lapid, người từng ủng hộ Benny Gantz cho biết: “Những gì đang xảy ra hiện nay không phải là một chính phủ đoàn kết và không phải là một chính phủ khẩn cấp. Đó là một chính phủ khác của ông Netanyahu. Ông Benny Gantz thực tế đã đầu hàng mà không hề chiến đấu. Ông đã gia nhập vào chính phủ của ông Netanyahu”.

Từng kiên quyết không chấp nhận Liên minh với 1 Đảng Likud có đương kim Thủ tướng Israel đang vướng vào vòng lao lý, song ông Benny Gantz hồi đầu tháng 3 vừa qua đã chấp thuận đàm phán về 1 chính phủ đoàn kết “khẩn cấp” với Thủ tướng Israel, nhằm tìm kiếm 1 chính phủ sớm nhất, để đối phó dịch Covid-19 – vốn đã khiến hơn 12.500 người dân nước này mắc bệnh và 130 người tử vong./.