Thủ tướng Israel Netanyahu cùng lúc đối mặt với 2 thách thức lớn

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đang phải cùng lúc đối mặt cùng lúc với 2 sự kiện lớn: một là có mặt tại phiên tòa xét xử, với những cáo buộc tham nhũng; hai là đứng trước cơ hội sẽ tiếp tục lãnh đạo đất nước khi Tổng thống Israel bắt đầu tiến hành tham vấn các đảng chính trị để chọn ra người có khả năng thành lập chính phủ liên minh, chiếm đa số trong quốc hội.

Tòa án tại Jerusalem hôm nay (5/4) yêu cầu Thủ tướng phải có mặt trong phần đầu phiên xét xử ông với 3 cáo buộc tham nhũng – phiên tòa ông Netanyahu từng nhiều lần tự tin chiến thắng:

“Bạn có biết phiên tòa sẽ kết thúc như thế nào? Câu trả lời là sẽ không có gì cả bởi thực tế nó không có gì cả. Tôi dự định sẽ phục vụ các bạn và đất nước với tư cách là Thủ tướng trong nhiều năm nữa”, ông Netanyahu nói.

Cùng ngày, Tổng thống Israel Reuven Rivlin sẽ bắt đầu các cuộc tham vấn với các đảng phái chính trị tại nước này để chọn ra người có khả năng thành lập 1 chính phủ liên minh chiếm đa số trong Quốc hội. Trên thực tế, Thủ tướng Netanyahu đang chiếm ưu thế hơn cả khi Đảng Likud của ông đang đứng đầu về số thành viên trong quốc hội khóa mới, là 30/120.

Theo luật của Israel, một thủ tướng không có nghĩa vụ phải từ chức khi bị kết án. Ông Netanyahu từng nhiều lần bác bỏ các cáo buộc tham nhũng nhằm vào ông; đồng thời cho rằng đó là cuộc săn phù thủy nhằm lật đổ ông.

Trong 2 năm qua, Israel đã phải trải qua 4 cuộc bầu cử Quốc hội. Cục diện chính trị không ngừng thay đổi và các cuộc bầu cử liên tiếp đã khiến người dân Israel cảm thấy chán nản. Điều này được thể hiện qua tỷ lệ người đi bỏ phiếu ở mức thấp nhất kể từ năm 2009 đến nay.

Trong cuộc bầu cử lần này, sự khác biệt giữa hai phe chính trị hàng đầu không còn là chia rẽ truyền thống giữa cánh tả và cánh hữu, mà là sự ủng hộ và phản đối đối với ông Benjamin Netanyahu, từ đó hình thành hai phe là “chỉ có Netanyahu” và “chỉ cần không phải ông Netanyahu lãnh đạo”. Giới hạn bất đồng giữa các đảng cũng chuyển từ ý thức hệ sang có chấp nhận cùng thành lập liên minh cầm quyền với ông Netanyahu hay không.

Hiện có 3 kịch bản thành lập chính phủ liên minh Israel có thể xảy ra. Kịch bản đầu tiên là tổng thống có thể sẽ trao quyền thành lập chính phủ cho ông Netanyahu. Nếu ông Netanyahu có thể tận dụng các biện pháp chính trị ưu việt của mình để tập hợp đảng Ra'am, đảng Religious Zionists và đảng Shas, cùng với đảng Cánh hữu mới của ông Naftali Bennett về cùng một phe thì ông có thể thành lập một liên minh cầm quyền chiếm 63 ghế trong Quốc hội và đó cũng sẽ là một chính phủ liên minh Do Thái - Arab chưa từng có. Nếu đảng Cánh hữu mới bắt tay với phe ông Netanyahu thì rất có thể ông sẽ phải cùng ông Bennett thay phiên nhau đảm nhận ghế Thủ tướng.

Kịch bản thứ hai đó là phe chống ông Netanyahu thành lập một liên minh cầm quyền. Mặc dù có mục tiêu chung, là cùng chống ông Netanyahu - nhưng phe chính trị với nhiều chính đảng bao gồm cả cánh tả, cánh hữu, cực hữu và trung lập này sẽ có lập trường và yêu sách chính trị phức tạp hơn nhiều, cho dù có thể tạm thời thành lập được liên minh cầm quyền nhưng cũng khó thoát khỏi những mâu thuẫn cố hữu và sự bế tắc của việc quyền lực bị phân tán. Kịch bản thứ ba chính là việc thành lập chính phủ thất bại và Israel lại phải bước vào cuộc bầu cử lần 5 trong vòng 3 năm để phá vỡ những bế tắc chính trị./.