Vụ máy bay rơi ở Indonesia và an toàn hàng không trong đại dịch

Đã phát hiện tín hiệu 2 hộp đen máy bay

Ngày 10/1, sau khi xác định được tọa độ máy bay bay Boeing 737-500 thuộc hãng hàng không Sriwijaya Air rơi tại vùng biển ngoài khơi Jakarta, Indonesia đã huy động tối đa lực lượng tìm kiếm.

Chiếc máy bay xấu số mang số hiệu SJ 182 chở 62 hành khách trước đó đã mất liên lạc trên chuyến bay từ Jakarta đến Pontianak, đảo Kalimantan khi mới cất cánh 4 phút. Trong cuộc họp báo ngày 10/1, Ủy ban An toàn Giao thông Vận tải Quốc gia Indonesia xác nhận toàn bộ hành khách và phi hành đoàn có mặt trên máy bay là công dân Indonesia.

Ngay sau vụ tai nạn, Tổng thống Joko Widodo đã chỉ thị các bên liên quan tối đa hóa việc tìm kiếm các nạn nhân. Cuộc tìm kiếm dưới sự chỉ đạo của Người đứng đầu Cơ quan tìm kiếm cứu hộ cứu nạn Indonesia, Thống chế Không quân, Bagus Puruhito.

Cơ quan Tìm kiếm, Cứu hộ và Cứu nạn Quốc gia Indonesia cho biết, lượng phối hợp giữa cảnh sát, quân đội, đội tìm kiếm cứu hộ cứu nạn đã triển khai tìm kiếm phía trên mặt nước, dưới nước và dọc theo đường bờ biển. Tổng số nhân sự tham gia chiến dịch tìm kiếm là 2.571 người. Các thiết bị được triển khai đến thời điểm hiện tại là 81 tàu, 12 trực thăng và 32 thiết bị dò tìm.

Bước đầu, cơ quan tìm kiếm đã tìm thấy nhiều mảnh vỡ và các vật dụng nghi là của chiếc máy bay xấu số. Lực lượng tìm kiếm cũng đã vớt được 3 túi mảnh vỡ máy bay và 5 túi bộ phận của thi thể người, đưa về các trung tâm xử lí khủng hoảng mới được thành lập để xác định ADN.

Lực lượng chức năng Indonesia đã phát hiện tín hiệu từ hai hộp đen máy bay ở cách nơi máy bay rơi từ 150-200 mét và đang huy động trang thiết bị dò tìm dưới nước để tìm tọa độ chính xác của hai hộp đen này. Bộ Giao thông Vận tải Indonesia cho biết, máy bay Boeing 737-500 mang số hiệu SJ-182 mất liên lạc với kiểm soát không lưu khi lên đến độ cao 3.000 mét chỉ 4 phút sau khi cất cánh. Hiện nay, Bộ Giao thông Vận tải Indonesia vẫn chưa xác định được nguyên nhân vụ tai nạn máy bay. Tuy nhiên, trước khi cất cánh, máy bay đã bị hoãn 30 phút do thời tiết xấu.

Chủ tịch Ủy ban An toàn Giao thông Vận tải Indonesia khẳng định, mặc dù sản xuất từ năm 1994, song máy bay Boeing 737-500 này được bảo dưỡng theo quy định và vẫn đang ở trong tình trạng tốt. Trong khi đó, hãng hàng không Sriwijaya Air được mệnh danh là hãng hàng không quốc gia Indonesia với tiêu chuẩn an toàn loại 1, theo trang web chính thức của hãng. Trong 18 năm hoạt động, Sriwijaya Air đã trải qua 5 tai nạn mà không có báo cáo thương vong.

Câu hỏi về an toàn hàng không tại Indonesia

Máy bay Boeing 737-500 gặp nạn vào thời điểm đầu năm mới khiến dư luận nhớ đến các sự kiện tương tự tại Indonesia. Trong vòng 2 thập kỷ qua, đã có 3 máy bay thương mại của Indonesia lao xuống biển. Năm 2007, máy bay Boeing 737-400 của hãng hàng không Adam Air chở 102 hành khách và phi hành đoàn rơi xuống vùng biển Sulawesi. Năm 2014, máy bay Airbus A320-216 của hãng hàng không Air Asia chở 155 hành khách và 7 thành viên phi hành đoàn rơi trên vùng biển Java. Năm 2018, máy bay Lion Air mang số hiệu JT 610 rơi ở vùng biển Tây Java.

Theo dữ liệu của mạng lưới an toàn hàng không, trong vòng 1 thập kỷ qua, 697 người thiệt mạng trong các vụ tai nạn hàng không ở Indonesia, bao gồm cả tại nạn máy bay quân sự và máy bay thương mại, khiến nước này trở thành thị trường hàng không nguy hiểm nhất thế giới – trên cả Nga, Iran và Pakistan.

Từ năm 2007 đến 2018, Liên minh châu Âu đã cấm các hãng hàng không Indonesia sau một loạt vụ tai nạn và các vấn đề về giám sát và bảo dưỡng. Từ năm 2007 đến năm 2016, Mỹ đã hạ cấp an toàn hàng không của Indonesia xuống Loại 2, có nghĩa là hệ thống quản lý của nước này không đầy đủ. Thành tích an toàn hàng không của Indonesia đã được cải thiện trong những năm gần đây, nhận được đánh giá tích cực từ cơ quan hàng không Liên Hợp Quốc trong năm 2018.

Tuy nhiên, Indonesia là một quốc gia quần đảo gồm hàng nghìn hòn đảo, phụ thuộc rất nhiều vào việc đi lại bằng đường hàng không. An toàn bay của là thách thức mà các hãng hàng không Indonesia phải đối mặt khi cố gắng đáp ứng nhu cầu đi lại, du lịch bằng đường hàng không ngày một tăng. Đáp ứng nhu cầu của khách hàng và các tiêu chuẩn mà thị trường yêu cầu là một bài toán khó mà Indonesia cần vượt qua.

Khó phục hồi trong bối cảnh dịch Covid-19

Chiếc Boeing 737-500, 27 năm tuổi, cũ hơn nhiều hơn nhiều so với mẫu 737 MAX của Boeing đã rơi ngoài khơi Jakarta vào cuối năm 2018, khiến toàn bộ 189 người thiệt mạng. Một ngày trước khi Boeing 737 500 của hãng hàng không Sriwịjaya Indonesia gặp nạn, Bộ tư pháp Mỹ đã phạt Boeing 2,5 tỷ USD liên quan đến hai vụ tai nạn máy bay ở Indonesia và Ethiopia khiến 346 người thiệt mạng, dẫn đến việc máy bay Boeing 737 MAX phải ngừng hoạt động. Tập đoàn Boeing cho biết hãng này đang liên lạc với hãng hàng không Sriwijaya Air và sẵn sàng hỗ trợ cho các gia đình nạn nhân vụ rơi máy bay.

Thêm vào đó, vụ tai nạn máy bay Indonesia vừa qua diễn ra trong bối cảnh dịch Covid-19 bùng phát trên toàn cầu. Riêng tại Indonesia tính đến thời điểm này đã có hơn 820.000 ca mắc Covid-19, trong đó có hơn 24.000 người đã tử vong, cao nhất khu vực Đông Nam Á. Đại dịch Covid-19 đã giáng một đòn mạnh vào ngành du lịch mũi nhọn của Indonesia, trong đó ngành công nghiệp hàng không cũng phải hứng chịu những tổn thất nặng nề cho các chính sách đình chỉ đường bay. Hàng chục ngàn nhân viên của các hãng hàng bị sa thải và không được trả lương . Tính đến cuối tháng 4, hoạt động hàng không Indonesia cũng đã giảm 25%".

Trước đại dịch, Indonesia có 5.000-6.000 chuyến bay mỗi ngày. Đến tháng 12/2020 còn 1.500-2.000. Trong khi đó, lưu lượng hàng không qua Indonesia hoặc bay qua Indonesia trước đại dịch được ghi nhận ở mức 300-400 chuyến bay mỗi ngày. Hiện nay chỉ có 50 đến 75 chuyến bay. Đặc biệt sau khi biến thể mới của virus Sars Cov2 xuất hiện Indonesia đã đóng cửa biên giới với tất cả các quốc gia. Lưu lượng hàng không trên toàn quốc giảm mạnh có tác động rất lớn đến sự tồn tại của các hãng hàng không. Chưa kể, các hành khách trên mỗi chuyến bay chỉ được tới 70% sức chứa.

Trong bối cảnh bấp bênh này, các hãng hàng không đang tìm mọi cách để thu hút khách bay nội địa, trong đó có việc bán vé giá rẻ. Tuy nhiên sau vụ việc rơi máy bay lần này đã khiến cho lòng tin của công chúng đối với ngành hàng không Indonesia tiếp tục suy giảm. Sẽ rất khó để Indonesia tiếp tục thúc đẩy ngành hàng không nội địa, bù đắp cho những thiệt hại do đại dịch Covid-19 gây ra trong một năm qua và cả trong thời gian sắp tới.

Sau vụ việc rơi máy bay Sriwijaya, giới chức Indonesia yêu cầu Bộ giao thông vận tải đánh giá toàn diện các hãng hàng không nước này. Mặc dù bị thiệt hại do đại dịch Covid-19, và đang tìm cách thúc đẩy hàng không nội địa, song giới chức cho rằng, Indonesia không thể bỏ qua vấn đề an toàn cho hành khách, đặc biệt trong bối cảnh đại dịch Covid-19 như hiện nay./.