Gia tăng số người trẻ sử dụng ma túy có phần do lỗi của truyền thông?

Thứ Hai, 19:45, 29/10/2018

VOV.VN -Tình trạng buôn bán, sử dụng ma túy diễn biến phức tạp, nhiều loại ma túy trá hình bằng những cái tên như trà sữa, bánh lười….

Chiều nay (29/10), Cục Báo chí (Bộ Thông tin và Truyền thông) phối hợp với Cổng Thông tin điện tử Chính phủ và Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn tổ chức hội thảo “Những vấn đề mới đặt ra trong truyền thông phòng ngừa lạm dụng chất gây nghiện”.

Theo thống kê của Bộ Công an, trên thế giới, số người sử dụng ma túy trong độ tuổi 15-64 tuổi tăng từ 226 triệu người năm 2010 lên 255 triệu người năm 2017.

Toàn cảnh hội thảo

Số người sử dụng ma túy tổng hợp ở khu vực Đông Nam Á chiếm 1/2 số người sử dụng loại ma túy này trên thế giới. Năm 2016, có khoảng 760 tấn thuốc phiện (tương đương 76 tấn heroin) và khoảng 20 tấn ma túy tổng hợp được sản xuất ở khu vực Đông Nam Á. Tuy nhiên, chỉ có dưới 50% bị phát hiện và thu giữ.

Cũng theo báo cáo của Bộ Công an, hiện nay, các chất ma túy mới xuất hiện ngày càng đa dạng, nhiều loại, nhiều kiểu mẫu khác nhau để kích thích nhu cầu sử dụng, che dấu sự kiểm tra, giám sát, phát hiện của các cơ quan thực thi pháp luật.

Nhằm tăng tác dụng kích thích, hưng phấn, gây nghiện, che giấu hành vi phạm tội, đạt được lợi nhuận cao nhất, tội phạm đã pha trộn, chế cần sa thành các loại bánh kẹo; trộn chất ma túy với các loại thuốc tân dược có bán trên thị trường cùng với chất tạo màu, mùi để sản xuất ra viên nén ma túy tổng hợp,...

Năm 2015, danh sách các chất và tiền chất ma túy là 292, đến nay sau 3 năm danh mục đã tăng lên gấp đôi với tổng số 559 chất và tiền chất.

Trên thị trường tiếp tục có các loại ma túy nguy hiểm, khó phát hiện hơn, bằng những cái tên như: Lá thiên đường (la khat), thuốc lắc meo meo flakka, tem giấy (bùa lưỡi), bánh lười (lazy cake), muối tắm, trà sữa – nước vui, nấm ma thuật … Có những chất ma túy mới xuất hiện chưa nằm trong danh mục các chất ma túy tại Việt Nam.

Điều đáng nói là không chỉ gia tăng chóng mặt về số lượng, các loại ma túy tổng hợp ngày càng tăng nồng độ gây ảo giác. Đây chính là nguyên nhân có thể gây chết người.

Ông Lê Việt Đông, phó tổng giám đốc Cổng TTĐT Chính phủ cho rằng, trong thời gian qua, ở nhiều địa phương trong cả nước đã xảy ra một số vụ việc gây rối trật tự, tự hủy hoại bản thân, đe dọa an toàn tài sản, tính mạng của nhân dân do những người sử dụng ma túy tổng hợp và các chất hướng thần gây ra (“ngáo đá”), làm hoang mang dư luận. Hay gần đây là sự việc đau lòng khi 7 thanh niên chết tại Lễ hội âm nhạc Hồ Tây đêm 16/9, do sử dụng ma túy là hậu quả khôn lường của việc kém nhận thức về những tác hại của ma túy.

“Hiện nay với sự tác động mạnh mẽ của báo chí, mạng xã hội thì việc truyền thông về tác hại của ma túy dễ dàng đến với giới trẻ hơn rất nhiều. Nhưng nguyên nhân nào khiến tình trạng người sử dụng ma túy ngày một gia tăng? Điều này đặt ra vấn đề cần thiết phải nâng cao tác động của các chương trình truyền thông đối với giới trẻ trong phòng ngừa ma túy; cũng như nâng cao hiệu quả truyền thông trên các phương tiện thông tin đại chúng và các trang mạng xã hội”, ông Đạo nhấn mạnh.

Theo một cuộc khảo sát tiến hành trên thế giới, trung bình một người từ 8-18 tuổi dành đến 6,5 giờ/ngày (tức 44,5 giờ/tuần) để tiếp cận thông tin qua các phương tiện truyền thông. Điều này đã cho thấy giới trẻ là đối tượng chịu tác động rất mạnh từ cách thức và nội dung truyền thông liên quan đến các chất gây nghiện, trong đó có ma túy.

Ông Lê Việt Đông cho rằng, hiện nay, có nhiều loại hình truyền thông, quảng cáo, phim ảnh đang trực tiếp và gián tiếp gây những tác động xấu đến người tiếp nhận thông tin, đặc biệt là giới trẻ trong việc nhận thức tác hại của các chất gây nghiện.

Những hình ảnh, nội dung trên truyền hình, phim ảnh, quảng cáo khiến hành vi sử dụng chất kích thích dần trở nên bình thường, điều này gây những tác động xấu đến tâm lý cũng như nhận thức của giới trẻ.

“Một số phương pháp truyền thông đang triển khai chưa đạt được hiệu quả cao, thậm chí còn gây hiệu ứng ngược, một phần quảng cáo cho việc sử dụng ma túy khi các phương tiện thông tin đại chúng thay vì đưa ra cảnh báo làm mọi người tránh xa ma túy thì ngược lại kích thích trí tò mò, chẳng hạn một số trang báo có những bài viết như: Ma túy đá và những “khát khao” dục vọng, hay Sau “đập đá”, sex với 5-6 người chưa thỏa mãn…

Có thể thấy thay vì viết tác hại, nguy hiểm của ma tuý, đôi lúc có những bài báo giật gân câu khách miêu tả cảm giác thăng hoa khi sử dụng ma túy dẫn tới phản ứng ngược là kích thích trí tò mò tìm và sử dụng ma tuý. Đây là vấn đề rất lớn trong truyền thông nếu không có định hướng rõ ràng về mặt tuyên truyền sẽ dẫn đến thất bại. Do đó, cần xác định công tác truyền thông đóng vai trò rất quan trọng trong công tác đấu tranh chống ma túy, chúng ta không nên xem nhẹ mà cần tìm ra những giải pháp mới cho công tác này”, ông Đạo cho biết thêm.

Phát biểu định hướng tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Thông tin – Truyền thông Hoàng Vĩnh Bảo cho rằng, cần đổi mới phương thức truyền thông với thông tin đa chiều, đa dạng, có ví dụ cụ thể, giao lưu, chia sẻ, tăng hiệu quả nhận thức cho đối tượng tuyên truyền thông, đặc biệt là trong môi trường học đường và trong cộng đồng.

“Việc thông tin tuyên truyền phải có trọng tâm, trọng điểm, đa dạng về phương thức và đảm bảo phù hợp với từng nhóm đối tượng, từng vùng miền nhằm tạo sự chuyển biến mạnh mẽ, toàn diện về phòng ngừa lạm dụng chất gây nghiện. Đẩy mạnh xã hội hóa về tuyên truyền, phòng ngừa lạm dụng chất gây nghiện. Tăng cường sự phối hợp giữa các Bộ, ngành, đơn vị, địa phương liên quan nhằm tạo ra công ăn việc làm cho giới trẻ, đặc biệt là những người nghiện trở về tái hòa nhập cộng đồng.

Chúng ta cần ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác tuyên truyền, đưa ra những biện pháp để ngăn chặn những thông tin lôi kéo, mời chào trên mạng xã hội, sa đà vào nghiện và gây tiêu cực cho xã hội”, Thứ trưởng Hoàng Vĩnh Bảo nhấn mạnh./.