Căng thẳng giữa Thổ Nhĩ Kỳ và các nước phương Tây – khi lòng tin bị rạn nứt

Phát biểu trong cuộc họp báo tại thủ đô Ankara hôm qua (5/2), Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan nhấn mạnh, các nước phương Tây phải “trả giá” cho hành động của mình.

“Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ đã triệu tập tất Đại sứ các nước liên quan và ra tối hậu thư nếu họ tiếp tục đóng cửa các lãnh sự quán, chúng tôi sẽ có các biện pháp đáp trả”, ông Erdogan nói.

Phản ứng của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ là động thái mới nhất trong chuỗi “căng thẳng” ngoại giao thời gian gần đây giữa nước này và các nước phương Tây. Khi tuần trước, 9 nước phương Tây bao gồm Mỹ, Hà Lan, Thụy Sĩ, Thụy Điển, Anh, Đức, Bỉ, Pháp và Italia đã ra quyết định tạm thời đóng cửa các cơ quan ngoại giao tại Istanbul và khuyến cáo công dân không tham gia các sự kiện đông người và tránh đến những điểm nóng du lịch ở Thổ Nhĩ Kỳ.

Chính phủ nhiều quốc gia cho rằng, sau các cuộc biểu tình nhằm vào Thổ Nhĩ Kỳ và đặc biệt là cuộc biểu tình đốt bản sao kinh Koran của người Hồi giáo tại châu Âu, nguy cơ khủng bố nhằm vào người dân các nước châu Âu sẽ gia tăng.

Trái lại, Thổ Nhĩ Kỳ lại nhận định hành động của các nước phương Tây là có chủ đích. Bộ trưởng Nội vụ Thổ Nhĩ Kỳ Suleyman Soylu cho rằng các nước dường như đang thực hiện “một cuộc chiến tâm lý mới” với Thổ Nhĩ Kỳ ở thời điểm nước này sắp diễn ra các cuộc tổng tuyển cử vào tháng 5 tới.

Trong khi đó, Ngoại trưởng Mevlut Cavusoglu cũng cho biết: “Những tuyên bố từ lãnh sự quán nước ngoài và hành động đóng cửa là có chủ ý. Thổ Nhĩ đã đưa ra những cảnh báo cần thiết, nếu họ tiếp tục những biện pháp như vậy mà không chia sẻ thông tin và cụ thể, chúng tôi sẽ thực hiện các  bước tiếp theo”.

Hiện chưa rõ các biện pháp đáp trả của Thổ Nhĩ Kỳ là gì, tuy nhiên nhiều khả năng các biện pháp cụ thể sẽ được công bố sau cuộc họp nội các của nước này ngày 6/2.

Theo giới quan sát, căng thẳng ngoại giao thời gian gần đây giữa Thổ Nhĩ Kỳ và các nước phương Tây là kết quả của những mâu thuẫn “cũ” và “mới” giữa các bên trong nhiều năm qua. Lòng tin vẫn chưa được khôi phục sau khi Thổ Nhĩ Kỳ cáo buộc Mỹ và nhiều nước châu Âu hậu thuẫn phong trào do giáo sĩ Fethullah Gulen dẫn đầu đứng sau âm mưu đảo chính năm 2016 nhằm lật đổ ông R.Erdogan. Mới đây, việc Thổ Nhĩ Kỳ phản đối Phần Lan và Thụy Điển gia nhập NATO tiếp tục gây “khó chịu” cho Mỹ và nhiều quốc gia thành viên NATO.

Sự phản đối quyết liệt của Thổ Nhĩ Kỳ - mà các bên cho là nhằm đạt được các mục đích chính trị cho ông Erdogan gây khó khăn cho NATO trong việc hoạch định chính sách cũng như bắt nhịp với những xu hướng mới về an ninh, đặc biệt là trong cuộc cạnh tranh với Nga. Điều này đã thể hiện khi 7/9 nước phương Tây đóng cửa cơ quan lãnh sự tại Istanbul là các quốc gia thành viên NATO.

Mặc dù đến thời điểm hiện tại, các căng thẳng ngoại giao giữa Thổ Nhĩ Kỳ và các nước phương Tây chưa đến mức “khủng hoảng”, nhưng nếu không được kiểm soát tốt, các căng thẳng này hoàn toàn có thể thổi bùng thành những “ngọn lửa” lớn gây ra hậu quả khó lường cho tất cả các bên./.