"Rừng Na Uy" và dấu ấn văn học đương đại Nhật tại Việt Nam
(VOV) - Haruki Murakami là một cây viết đầy nội lực với những tác phẩm đã được dịch ra tiếng Việt, thu hút số lượng lớn độc giả nước ta.
Nhắc đến văn học Nhật Bản, người ta không thể không nhắc đến cái tên Haruki Murakami. Ông là một trong những đại diện tiêu biểu của văn học Nhật đương đại, đã tạo dựng được một vị trí cho riêng mình trong nền văn học thế giới, cũng như tạo được sức ảnh hưởng lớn tới độc giả Việt Nam.
Độc giả Việt Nam, trong số đó có nhiều độc giả trẻ tuổi đã không còn xa lạ với Murakami. Mặc dù văn học Nhật mới chỉ thực sự bắt đầu có sức lan tỏa trong thị trường xuất bản phẩm của Việt Nam trong vòng chưa đầy 10 năm, nhưng văn học của xứ hoa anh đào đã chiếm được sự thu hút và quan tâm của số lượng lớn độc giả nước ta. Tiêu biểu phải kể đến tác phẩm “Rừng Na Uy” của Murakami, tác phẩm khởi điểm cho trào lưu văn học Nhật trong thị hiếu của người đọc nước ta, đặc biệt là những người trẻ.
Haruki Murakami (ảnh: New York Times) |
Đây cũng là tác phẩm từng gây nhiều tranh cãi, bàn luận khi mới được ra mắt bản dịch ở nước ta thời gian đầu, vì những uẩn ức về dục tính và tâm lý của những thanh niên được thể hiện trong tác phẩm. Tới năm 2011, tác phẩm này đã được chuyển thể thành bộ phim với sự tham gia dàn dựng của đạo diễn Trần Anh Hùng, được công chiếu tại các rạp trong nước, và một lần nữa bộ phim “Rừng Na Uy” lại tiếp tục gây tranh cãi như chính bản dịch thời gian đầu. Mặc dù vậy, điều đấy không hề làm suy giảm tầm ảnh hưởng của Murakami đối với thị trường sách nước ta, mà trái lại còn khơi gợi nhiều sự tò mò và lưu tâm của rất nhiều độc giả cũng như giới chuyên môn. Cuộc tọa đàm” Chân dung văn học 2011” diễn ra tại Việt Nam đã đề cập đến cái tên của ông như một nhà văn quốc tế của Nhật và là đại diện tiêu biểu của văn học đương đại Nhật.
Là tác giả của nhiều tiểu thuyết thuộc hàng bán chạy nhất thế giới, đồng thời nhận được sự đánh giá cao của giới phê bình hàn lâm, hầu hết các tác phẩm của Murakami sau thời gian phát hành tại Nhật Bản và một số nước khác đều đã được chuyển ngữ sang tiếng Việt và được chào đón nồng nhiệt. Sau cuốn “Rừng Na Uy” là một loạt các tác phẩm khác của ông đều được xuất hiện tại thị trường Việt Nam trong sự mong đợi của nhiều độc giả: “Biên niên ký chim vặn dây cót”, “Phía Nam biên giới phía Tây mặt trời”, “Kafka bên bờ biển”, “Xứ sở diệu kỳ tàn bạo và chốn tận cùng thế giới”, “Cuộc săn cừu hoang”, “Nhảy nhảy nhảy”, “Tôi nghĩ gì khi nói về chạy bộ”.
Phong cách viết của Murakami thường mang tính hư cấu, ẩn dụ, và phảng phất tính siêu thực, siêu tưởng. Từng học về kịch nghệ và theo đuổi với nhạc jazz khiến cho những tác phẩm của ông luôn có cả tính nhạc và tính kịch trong đó, tạo nên nét rất đặc biệt. Nhưng ông cũng viết một số tác phẩm phóng sự về xã hội Nhật Bản, nổi bật là hai cuốn: “Ngầm” và “Sau cơn động đất”, đều đã được phát hành tại nước ta.
Tác phẩm mới nhất của Murakami có mặt tại Việt Nam gần đây là tác phẩm có tên khá lạ “1Q84”. Từng ra mắt tại Nhật Bản năm 2009, “1Q84” ngay lập tức lọt vào "căn nhà 1 triệu bản in" – giấc mơ của mọi cây viết trên thế giới. Murakami tiết lộ, ông viết cuốn tiểu thuyết trong vòng hai năm, bắt đầu từ cuối năm 2006, khi đang đi nghỉ tại Hawaii. Cuốn tiểu thuyết mới được định hướng đi sâu vào thế giới tâm lý và tình cảm của người phụ nữ. Đây cũng là tiểu thuyết dài tập đầu tiên ông cho ra mắt độc giả với thời gian thai nghén trong vòng nhiều năm. Hai tập đầu đã dịch sang tiếng Việt và xuất bản vào cuối năm 2012, và tập thứ ba của tác phẩm sẽ tiếp tục xuất hiện trong năm 2013 này.
Hình ảnh minh họa cho Murakami cùng tiểu thuyết "1Q84" của ông xuất hiện trên nhật báo Telegraph |
Không chỉ vững chắc trong vai trò là một cây viết đầy nội lực, ở Nhật Bản Haruki Murakami còn được biết đến là một dịch giả quan trọng, ông dịch sách như một sự tri ân với các bậc thầy người Mỹ mà ông chịu nhiều ảnh hưởng, như: Raymond Carver, Raymond Chandler, Paul Theroux, và đặc biệt là F. Scott Fitzgerald – tác giả của cuốn tiểu thuyết danh tiếng trong lịch sử văn học thế giới, có tên “Gatsby vĩ đại”.
Với những tác phẩm đã ra đời, Murakami từng nhận giải thưởng như Franz Kafka Prize và Jerusalem Prize cùng nhiều giải thưởng quan trọng khác. Ông đã là ứng cử viên sáng giá trong cuộc chạy đua cho giải Nobel văn học thế giới 2012, cùng nhà văn Trung Quốc nổi tiếng - Mạc Ngôn. Murakami cũng là một trong những nhà văn đầu tiên của Nhật lọt vào danh sách ứng cử cuối cùng của giải Nobel danh giá này. Cùng với Mạc Ngôn, ông đã tạo nên dấu ấn mạnh mẽ của văn học Nhật nói riêng cũng như văn học Châu Á nói chung với nền văn học thế giới.
Rõ ràng với những thành công đã có được trong sự nghiệp văn học của mình, Haruki Murakami không chỉ đạt được doanh thu lớn từ thành công thương mại trong những tác phẩm đã phát hành ở Việt Nam, Nhật Bản cũng như nhiều nước khác mà còn là thành công bởi tầm ảnh hưởng, tác động đến thị hiếu người đọc, đưa đến cho người đọc những giá trị lâu dài, mở ra cánh cửa quan trọng cho văn học đương đại Nhật bước chân đến trường thế giới. Và những độc giả Việt Nam dành sự mến mộ với Haruki chắc chắn sẽ còn được đón đợi nhiều tác phẩm thú vị, gợi mở của ông trong thời gian dài nữa./.