Quy định cộng điểm học nghề phổ thông đang bị lợi dụng?

Dạy nghề ở bậc học phổ thông nhiều năm qua góp phần tạo ra khả năng tiếp cận cơ hội vào đời tương đối công bằng đối với học sinh. Thế nhưng gần đây, qui định khuyến khích cộng điểm học nghề vào kết quả thi tốt nghiệp trung học cơ sở, trung học phổ thông và thi chuyển cấp đã bị lợi dụng làm mất mục đích tốt đẹp đó. Ở nhiều nơi chứng chỉ học nghề phổ thông được ngã giá công khai.

Phụ huynh nào làm trong ngành giáo dục hoặc có tìm hiểu về ngành giáo dục còn thêm một lần buồn nữa. Bởi, gần hai chục năm qua kể từ ngày Bộ trưởng Giáo dục – đào tạo ra quyết định về việc cộng điểm ưu tiên cho học nghề phổ thông đã cho thấy những tác động tích cực, tạo ra khả năng tiếp cận cơ hội vào đời tương đối công bằng đối với học sinh trong cả nước. Hàng ngàn trung tâm kĩ thuật tổng hợp và hướng nghiệp cấp huyện, con số này là hàng trăm ở cấp tỉnh, đã đóng góp đáng kể vào chủ trương hướng nghiệp, đặc biệt là đối với học sinh miền núi, vùng nông thôn.

Cho dù có ý kiến rằng, dạy nghề ở bậc học phổ thông chỉ là hình thức che đậy biểu hiện của bệnh thành tích, hoặc học nghề chỉ là lựa chọn cuối cùng,... nhưng không thể phủ nhận kết quả hằng năm có hàng chục vạn học sinh vẫn tìm thấy con đường lập thân lập nghiệp cho dù không đủ điểm vào đại học, cao đẳng.

Cần nói thêm là trong việc hướng nghiệp, dạy nghề ở các bậc học phổ thông còn nhiều lúc nhiều chỗ xa rời thực tiễn, chủ quan duy ý chí, nhưng hiệu quả kinh tế xét trong tổng thể chi phí quốc dân thì chưa thể quyết toán ngay theo từng nhiệm kì, giai đoạn. Song, không thể ngoảnh mặt coi như không thấy sự thật hiển hiện là chúng ta chưa quan tâm đúng mức đến công tác này. Vậy nên mới có tình trạng dạy nghề ở bậc phổ thông chủ yếu là lí thuyết, thiết bị thực hành đụng đâu thiếu đó, giáo viên nếu không kiêm nhiệm thì cũng không được quan tâm đào tạo đúng chuyên ngành. Thực trạng thế nên chứng chỉ dạy nghề giỏi - khá hay trung bình đâu có gì quan trọng. Ai cũng hiểu, nên đa số phụ huynh sợ rằng chỉ còn mỗi mình không hiểu, vì vậy có ra giá bao nhiêu cũng gật đầu rút ví cho xong !?  

Vẫn biết sự công bằng không phải là trái ngọt trên cây để hái hoặc nằm chờ nó rụng xuống mà hưởng thụ. Nhưng sự công bằng trong giáo dục là kết tinh cả quá trình đấu tranh, hi sinh của những thế hệ đi trước dành cho con em chúng ta. Dễ dãi thỏa hiệp ngày hôm nay sẽ dẫn đến ngày mai hủy diệt. Vậy nên, đã đến lúc ngành giáo dục cần xem lại qui định cộng điểm học nghề phổ thông vào kết quả thi tốt nghiệp và chuyển cấp, việc gì phải ra việc nấy. Còn các bậc phụ huynh nên đặt mình vào vị trí của chính con em mình. Đúng là hôm nay con cháu chúng ta không phải bắt đom đóm làm đèn học ban đêm, cũng chẳng phải dùng mồng tơi làm mực tím, nhưng sự công bằng không đổi thay giá trị. Đúng là hôm nay có những trường học phổ thông công lập muốn thu học phí cao hơn để xây dựng thí điểm mô hình trường chất lượng cao, nhưng công bằng theo chiều dọc hay chiều ngang vẫn chỉ là khái niệm mang tính học thuật. Thực tế cuộc sống sinh động hơn rất nhiều. Những hành động thỏa hiệp dễ dãi cũng như những quyết định lạc hậu chưa kịp sửa đổi bổ sung đều mang lại sự bất công bằng.

Con em chúng ta đang trong thời kì “trứng nước” đã phải hấp thụ sự mất công bằng đó thì sau này làm sao gánh vác được trách nhiệm chung cho tập thể, cộng đồng, xã hội; làm sao đấu tranh xây dựng và bảo vệ được các giá trị tốt đẹp như độc lập – tự do – hạnh phúc, làm sao kiến tạo được sự phát triển bền vững ? Ngành giáo dục cũng như từng gia đình cần tự vượt lên chính mình, đừng đánh mất giá trị công bằng mà chúng ta đã kiên trì đấu tranh, dày công tạo dựng./.