Cấm sử dụng amiăng trắng thì phải sửa luật

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đã chính thức có chỉ đạo về trả lời kiến nghị việc sử dụng amiăng trắng tại Việt Nam. Bởi thời gian qua, có quá nhiều ý kiến trái chiều xung quanh việc cấm sử dụng hay sử dụng có kiểm soát amiăng trắng trong sản xuất tấm lợp tại Việt Nam.

Tấm lợp fibro xi măng chủ yếu phục vụ dân nghèo

Bà Nguyễn Thị Xuân Thu – Chủ tịch Hội Chữ thập Đỏ Việt Nam đề nghị Bộ Xây dựng  nghiên cứu, xem xét quy định về sản xuất có điều kiện đối với các vật liệu có ảnh hưởng đến sức khoẻ để kiểm soát thay vì cấm, vì chúng ta sẽ không thể nào cấm hết được các chất, kể cả thuốc lá hay rượu bia. Tăng cường tuyên truyền để người dân tự nhận thức và lựa chọn theo điều kiện kinh tế vì nếu không khó khăn thì không ai lựa chọn tấm lợp này. “Tôi đã đi nhiều nơi giúp đỡ bà con xây dựng nhà cửa thì người ta sử dụng nhiều tấm amiăng, không ai kêu ca hay đặt vấn đề gì” – bà Xuân Thu nói.

Tấm lợp fibro xi măng chủ yếu dùng cho người nghèo, cứu trợ khi gặp thiên tai, bão lũ.

Cùng chung quan điểm này, ông Đinh Duy Vượt - Phó trưởng đoàn ĐBQH Gia Lai cho biết: “Ở Tây Nguyên, tất cả người nghèo dùng tấm lợp fibro xi măng trong rất nhiều năm, tôi thấy tấm này rất cần thiết với người nghèo”.

Theo ông Vượt, chúng ta làm gì cũng phải dựa trên cơ sở lợi ích của nhân dân, vậy trong vấn đề này, nhân dân có bức xúc ý kiến này không? Chúng ta đã hỏi ý kiến nhân dân chưa? Nếu chỉ dựa vào khuyến cáo của WHO liệu có thuyết phục, bởi WHO khuyến cáo rất nhiều sản phẩm như thịt nướng, sử dụng điện thoại di động. Trong khi đó, các vấn đề như ô nhiễm môi trường đang rất bức thiết mà nhân dân có ý kiến nhưng vì sao lại không bàn đến?

Bày tỏ nghi ngại về những viện dẫn cho rằng, amiăng trắng gây ung thư, bà Nguyễn Thị Xuân Thu –đề nghị Bộ Y tế cung cấp số liệu về tỷ lệ ung thư do amiăng trắng chiếm bao nhiêu so với tỷ lệ ca tử vong do ung thư tại Việt Nam.

“Tôi đọc trong một số tài liệu là có 2000 ca ung thư phổi trên tổng số 200.000 ca ung thư, nhưng ung thư phổi lại do rất nhiều nguyên nhân trong đó có khi là do thuốc là và môi trường ô nhiễm. Vậy số lượng ung thư xác định là do amiăng trắng là bao nhiêu? Tại sao không quy định cấm thuốc lá hay bảo vệ thực vật là các chất gây ung thư khác. Trong danh mục các chất độc do Hoa Kỳ xếp loại, amiăng trắng xếp 119, trong khi đó chì và thuỷ ngân vẫn sử dụng, ở nước ta chưa cấm các chất này, vậy tại sao cấm amiăng? Tại sao chỉ cấm amiăng trong sản xuất tấm lợp mà không cấm trong vật liệu khác?”- bà Xuân Thu đặt vấn đề.

Cấm amiăng trắng là sai luật

Tại kỳ họp thứ 6 Quốc hội khóa XIV, trong phiên thảo luận tại hội trường ngày 13/11, Đại biểu Mai Sỹ Diến (đoàn Thanh Hóa) khẳng định: Theo quy định của Điều 7 Luật Đầu tư sản xuất sản phẩm liên quan đến amiăng trắng nằm trong danh mục ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện. Điều 8 Luật Đầu tư quy định: Trong từng thời kỳ Chính phủ rà soát danh mục ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện và trình Quốc hội sửa, bổ sung Điều 7 của luật này theo thủ tục rút gọn.

“Bộ Tư pháp đã có ý kiến vấn đề quyết định dừng sản xuất amiăng trắng không thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ. Một số bộ ngành tổ chức các cuộc hội thảo, lấy ý kiến của bộ, ngành khác kiến nghị Thủ tướng Chính phủ dừng sản xuất amiang trắng đến năm 2023 là không đúng Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật” – ông Diến nói.

Sợi amiăng trắng được làm ướt trước khi đưa vào dây chuyền sản xuất

Một số tạp chí có nội dung chuyên về tác hại của amiăng trắng làm phương hại đến ngành nghề sản xuất được Luật Đầu tư cho phép. “Tôi đề nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo rà soát, kết luận dứt điểm và định hướng công tác tuyên truyền những vấn đề bất cập mà dư luận, doanh nghiệp quan tâm đang tiếp cận ở nhiều khía cạnh khác nhau. Trình Quốc hội cho chủ trương cấm hay không cấm trong sản xuất tấm lợp liên quan đến amiăng trắng, phù hợp với tình hình đất nước và quá trình hội nhập kinh tế quốc tế. Không để việc tuyên truyền thiếu sự định hướng, ảnh hưởng đến một ngành truyền thống được pháp luật cho phép” – ông Diến nói.

Từ thực tế có nhiều thông tin sai lệch về amiăng trắng, theo Chủ nhiệm UBKHCN và Môi trường của Quốc hội Phan Xuân Dũng, các doanh nghiệp có sử dụng sợi amiăng trắng trong sản xuất vật liệu xây dựng, đặc biệt là doanh nghiệp sản xuất tấm lợp fibro xi măng có truyền thống tới hàng chục năm nay đang hoạt động trong bế tắc, lo lắng, cầm chừng. Người dân nghèo lại chưa có điều kiện không đủ tiền mua vật liệu khác. Có thông tin sản phẩm fibro xi măng của các nước xung quanh chúng ta đang sản xuất lượng lớn và đợi để các nhà máy của chúng ta đóng cửa để mang vật liệu của họ vào bán. Nếu điều này là đúng thì vô cùng nguy hiểm.

Theo khuyến cáo của ông Lê Anh Tuấn – Uỷ viên Thường trực Uỷ ban Đối ngoại, amiăng trắng thuộc kinh doanh có điều kiện ở Luật Đầu tư. Nếu phải sửa đổi, luật hoá vấn đề này, cần chú ý rà soát để đảm bảo tính thống nhất với các hiệp ước quốc tế về song phương và đa phương có liên quan đến kinh doanh mà Việt Nam tham gia trong văn kiện WTO và hiệp định FTA mà Việt Nam đã ký kết.

Trước nhiều ý kiến băn khoăn, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh khẳng định: Hầu hết các nghiên cứu nói là có hại, nên mới đưa vào Nghị định 24a là sản xuất có điều kiện. Bộ Xây dựng yêu cầu các đơn vị đầu tư để đảm bảo không ảnh hưởng đến sức khoẻ. Nhiều cơ sở điều kiện xuống cấp, nên chúng tôi băn khoăn, và tăng cường kiểm tra trong thời gian tới để đảm bảo điều kiện. Hiện nay đề án (cấm sử dụng amiăng trắng-PV) đang trong quá trình xây dựng, chưa có quyết định hay báo cáo Thủ tướng. Bộ Xây dựng cũng chủ chương đảm bảo sợi thay thế, hỗ trợ doanh nghiệp, tuy nhiên hiện nhiều doanh nghiệp điều kiện lạc hậu, không đổi mới”.

Tuy nhiên, ông Trương Minh Hoàng –Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật của Quốc hội cho rằng, không thể lấy việc các cơ sở sản xuất không đảm bảo an toàn vệ sinh để cấm sử dụng amiăng trắng, cần dùng chế tài khác, ví dụ như các mô hình sản xuất an toàn để hạn chế đến mức tối đa sự phát tán ra môi trường./.