Có thể bị hôn mê nếu nhiễm hóa chất diệt côn trùng

Khi hít phải một lượng đáng kể hóa chất diệt côn trùng, sẽ kích thích phế quản tiết dịch và gây co thắt cơ trơn dẫn đến khó thở hoặc bị tác động ức chế hệ thần kinh trung ương làm giảm tri giác, hôn mê, có thể đe dọa đến tính mạng.

Có thể bị hôn mê nếu nhiễm hóa chất diệt côn trùng. Ảnh: KT

Tự ý mua hóa chất diệt côn trùng về sử dụng, nhiều người dân không đọc kỹ hướng dẫn sử dụng đã gây ra những hậu quả nghiêm trọng. Một số trường hợp còn mua hàng trôi nổi, hoặc sử dụng hóa chất diệt côn trùng không đúng hướng dẫn đã gây nên tình trạng côn trùng kháng hóa chất.

Từ lâu, cứ thấy trong nhà có dán, kiến là bà Nguyễn Thị Mai ở Đống Đa, Hà Nội lại mua hóa chất diệt về phun. Một lần đang dùng bình hóa chất mini phun diệt dán trong bếp thì cháu nội 2 tuổi chạy tới khiến bà Mai không kịp dừng lại.

Vô tình bà Mai đã làm hóa chất phun thẳng vào mặt cháu nội của mình. Cháu bé sau đó đã được hàng xóm giúp đỡ, đưa ra chỗ có không khí thoáng, sạch để sơ cứu (rửa mặt, trấn tĩnh) và được đưa đến bệnh viện xử lý kịp thời.

Cách đây vài tháng, có 3 khách du lịch tử vong và 2 người khác phải cấp cứu, sau khi lưu trú tại một khách sạn ở Đà Nẵng. Thời điểm đó, nhiều phòng ở khách sạn trong tình trạng niêm phong sau khi phun hóa chất diệt côn trùng nên không ít người đặt nghi vấn nạn nhân bị nhiễm độc. Đến nay, nguyên nhân gây tử vong vẫn chưa được làm rõ.

Theo các chuyên gia Cục Quản lý môi trường y tế, việc sử dụng hóa chất mang lại nhiều lợi ích cho con người, nhưng đồng thời cũng có thể gây ra những sự cố trong sản xuất, sinh hoạt và đời sống.

Phun thuốc diệt côn trùng trong các tòa nhà. Ảnh: KT

Các loại hóa chất diệt côn trùng có thể đe dọa tính mạng nếu hít vào một lượng đáng kể; vì khi đó, hóa chất sẽ kích thích phế quản tiết dịch và gây co thắt cơ trơn dẫn đến khó thở hoặc bị tác động ức chế hệ thần kinh trung ương làm giảm tri giác hay hôn mê.  

Sản phẩm chứa hoá chất càng mạnh, côn trùng càng mau chết thì khả năng gây ngộ độc cho con người khi tiếp xúc càng cao. Các bình xịt côn trùng đa phần có pha thêm hương liệu để át mùi khó chịu của hoá chất. Điều này khiến người dùng chủ quan, xịt quá liều và quên đi những yêu cầu an toàn tối thiểu như đeo găng tay, khẩu trang…

Hóa chất, chế phẩm diệt côn trùng đang được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực như nông nghiệp, thủy sản, lâm nghiệp, gia dụng và y tế. Tuy nhiên, việc lạm dụng các hóa chất, chế phẩm này cùng với việc sử dụng không đúng cách, có nguy cơ gây hại đến con người và môi trường, thậm chí có thể gây tử vong. Mặt khác, nó có thể làm xuất hiện các chủng côn trùng, vi khuẩn kháng hóa chất.

Kết quả nghiên cứu của ông Nguyễn Nhật Cảm, Trung tâm Y tế dự phòng Hà Nội về mức độ kháng hoá chất diệt côn trùng của muỗi Aedes aegypti truyền bệnh sốt xuất huyết cho thấy, từ năm 2010, muỗi Aedes aegypti đã kháng hoặc có khả năng kháng với hóa chất có chứa chất DDT ở tất cả các địa điểm nghiên cứu trên phạm vi cả nước (56/56 địa điểm).

Tẩm màn hóa chất diệt muỗi. Ảnh: KT

Đặc biệt, tại miền Trung và Tây Nguyên, hầu hết các địa điểm nghiên cứu muỗi Aedes aegypti cũng cho thấy, loại muỗi này đã kháng hoặc có khả năng kháng với 3 loại hoá chất thuộc nhóm Pyrethroid.

Kết quả thử nghiệm của Bộ Y tế và Tổ chức Y tế thế giới từ 2011- 2013 cũng cho thấy muỗi Aeds aegypti ở Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, Bình Định và Đắk Lắk đều đã kháng với hóa chất Permethrine và Delthamethrine. Tại Phương Mai, Đống Đa, Hà Nội, muỗi Aeds aegypti có thể kháng với các hóa chất Malathion.

Ngoài ra, một số loài muỗi Anopheles đã xuất hiện hiện tượng kháng các hóa chất diệt côn trùng thuộc nhóm Pyrethroid.

Tại nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam, việc sử dụng hoá chất diệt côn trùng thiếu sự kiểm soát sẽ dẫn đến nhiều loài côn trùng truyền bệnh kháng hầu hết các loại hoá chất ở mức độ rộng khắp với chiều hướng ngày càng gia tăng.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, hiện nay có hơn 500 loài côn trùng có vai trò truyền bệnh đã kháng với hoá chất diệt, trong đó có hơn 50% số loài là véc tơ truyền bệnh sốt rét, sốt Dengue/sốt xuất huyết Dengue.../.