"Có thể cân nhắc việc bỏ xét tuyển đại học sớm"

Nhiều chuyên gia cho rằng dự thảo này sẽ tạo ra sự không công bằng trong xét tuyển, khiến quá trình tuyển sinh trở nên phức tạp, gia tăng thí sinh ảo, thí sinh cũng phải chờ đợi lâu trong khi đã có thể có đầy đủ yếu tố để trúng tuyển sớm... Trước băn khoăn này, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Hoàng Minh Sơn cho biết, khi xét tuyển đại học sớm, các trường làm một cách độc lập và khi Bộ tiến hành xét tuyển chung thì mới sinh ra tình trạng thí sinh ảo.

Ông Sơn cho rằng, từng trường, từng ngành không thể dự đoán được tỷ lệ ảo dẫn đến các trường có tâm lý muốn xét tuyển sớm để đủ chỉ tiêu hay được nhiều chỉ tiêu xét tuyển sớm, dẫn đến xác định các chỉ tiêu và điểm chuẩn trúng tuyển không chắc chắn.

Theo ông Sơn, Bộ GD-ĐT cũng như các bộ ngành khác khi sửa đổi các văn bản thực thi pháp luật thì đều dựa trên căn cứ pháp lý cũng như là thực tiễn. Qua quá trình triển khai quy chế tuyển sinh nhiều năm, Bộ cũng theo dõi và cùng lắng nghe ý kiến của các chuyên gia, người trong cuộc để trực tiếp thực hiện công tác tuyển với các trường, các Sở GD-ĐT trực tiếp quản lý giáo dục ở bậc phổ thông.

Thứ tưởng Bộ GD-ĐT khẳng định, quy tắc quan trọng nhất trong giáo dục đó là công bằng và chất lượng. Bên cạnh đó là nâng cao hiệu quả cũng như tạo thuận lợi cho các thí sinh: "Cụ thể, hôm qua (6/12) chúng tôi cũng đã tổ chức một buổi toạ đàm thẳng thắn, cởi mở, với sự tham gia của khoảng 50 chuyên gia, những người trực tiếp làm công tác tuyển sinh đào tạo tại các cơ sở giáo dục đại học. Những ý kiến của các chuyên gia là hết sức đồng thuận với dự thảo của Bộ".

Giải thích thêm về dự thảo này, Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn cho biết, xuất phát điểm của việc xét tuyển đại học sớm có từ 6-7 năm trước. Trước đó, tất cả cùng xét tuyển tập trung sau khi các thí sinh có kết quả thi tốt nghiệp THPT. Từ năm 2017, một số cơ sở đào tạo bắt đầu xét tuyển sớm bằng học bạ hoặc những thành tích khác.

Theo ông Sơn, khi một cơ sở đào tạo đã tổ chức xét tuyển sớm thì các cơ sở khác cũng chạy đua để có lợi thế cạnh tranh: "Khi tất cả cùng chạy đua thì tất cả đều vất vả. Các cơ sở đào tạo phải chuẩn bị từ đầu năm cho công tác tuyển sinh, thu hồ sơ xét tuyển và các em học sinh thì đang học lớp 12 phải chạy đôn đáo để thi chứng chỉ làm hồ sơ. Tất cả cùng vất vả nhưng hiệu quả mang lại thì không cao. Có 8 nguyện vọng trúng tuyển trong xét tuyển sớm thì chỉ có 1 nguyện vọng nhập học; hay có 2 thí sinh trúng tuyển sớm thì sau đó chỉ 1 em nhập học".

Thứ trưởng giải thích thêm, điểm chuẩn thường sẽ thấp đi để có thể tuyển được nhiều hơn, do đó, không dự báo được tỷ lệ trúng tuyển và tỷ lệ ảo rất lớn. Thứ trưởng cũng nêu dẫn chứng, những năm qua, điểm chuẩn trong đợt chung một số ngành tăng vọt.

"Có thí sinh 25 điểm trúng tuyển ngành này nhưng điểm chuẩn trúng tuyển sau lại là 26 điểm. Trong khi, nếu xét tuyển sớm thì thí sinh đã trúng tuyển. Từ sự không công bằng dẫn đến chất lượng không bảo đảm", ông Sơn nói.

Lãnh đạo Bộ GD-ĐT cũng nêu nhận định, vì xét tuyển sớm nên các em học sinh chưa hoàn thành chương trình tốt nghiệp THPT đã xét tuyển rồi, điều đó cũng tạo ra không công bằng. Những em có điều kiện có thể học sớm, học trước, hoàn thành chương trình học kỳ I nhưng hầu hết các em phải đến tháng 5 mới hoàn thành chương trình. Như vậy, điểm xét tuyển dựa trên kết quả học tập của các em là không đồng đều, cũng tạo ra bất công.

Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn cho rằng, điểm tác động tiêu cực đến dạy và học phổ thông chính là nhiều học sinh có tâm lý đã trúng tuyển rồi nên không quan tâm chuyện học hành nữa, đến lớp chỉ để ngồi chơi. Nhiều học sinh vào lớp 10 trường chuyên gần như yên tâm trúng tuyển rồi và không tập trung vào học toàn diện, học những môn thực sự cần thiết cho đào tạo sau này. Vì vậy chất lượng giáo dục phổ thông có tác động tiêu cực, dẫn đến cả chất lượng đào tạo đại học về sau bị ảnh hưởng, khi học sinh không chuẩn bị nền tảng tốt.

"Có thể cân nhắc việc bỏ xét tuyển sớm. Từ những bất cập này, Bộ GD-ĐT đã rút ra từ thực tiễn nhiều năm, lắng nghe ý kiến trực tiếp từ người trong cuộc để điều chỉnh. Khi giảm tỷ lệ xét tuyển sớm xuống, chỉ những em thực sự có năng lực vượt trội mới được tuyển thẳng. Các em tập trung vào đợt xét tuyển chung bảo đảm sự công bằng, chất lượng cũng như hiệu quả và thuận lợi", Thứ trưởng nói và cho biết sẽ cân nhắc để 20% hay bỏ xét tuyển sớm để gộp vào xét tuyển chung.

Đồng thời, Bộ GD-ĐT cũng đã chuẩn bị đầy đủ cơ sở dữ liệu về điểm học bạ, điểm thi tốt nghiệp THPT, điểm thi đánh giá năng lực, đánh giá tư duy… của các trường. Khi đó, các trường chỉ xem xét các điểm, học sinh cũng yên tâm học hết lớp 12 và lựa chọn nguyện vọng, lựa chọn đúng ngành, đúng trường trên hệ thống. Từ đó, tạo ra sự thuận lợi và hiệu quả cho tất cả, hướng tới một nền giáo dục minh bạch, công bằng, chất lượng, hiệu quả, thuận tiện.