Có thể dùng chế tài hình sự với hành vi không đóng BHXH

Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội cho biết, kết quả giám sát tình hình quản lý và sử dụng quỹ BHXH của Ủy ban từ năm 2007 đến nay cho thấy, Quỹ hưu trí và tử tuất ngày càng có xu hướng mất cân đối, nếu như tỷ trọng số chi so với số thu năm 2007 chỉ chiếm 57,2% thì đến năm 2013 là 71,2%.

Đại biểu Trương Văn Vở (Đoàn Đồng Nai)

Theo tờ trình của Chính phủ về dự án Luật BHXH (sửa đổi) có trích dẫn dự báo mất cân đối quỹ hưu trí và tử tuất do Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) phối hợp với Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội tiến hành vào năm 2013 cho thấy, với các chính sách như hiện hành, Quỹ hưu trí và tử tuất sẽ có số thu bằng số chi vào năm 2021. Từ năm 2022 trở đi để đảm bảo chi chế độ hưu trí, tử tuất, ngoài số thu trong năm phải trích thêm từ số dư của tồn tích Quỹ và đến năm 2034 thì số thu BHXH trong năm và số dư tồn tích Quỹ không đảm bảo khả năng chi trả. Nguyên nhân dẫn đến thực trạng này chủ yếu là do mất cân đối trong đóng - hưởng bảo hiểm xã hội; mức đóng thấp, mức hưởng cao; thời gian đóng ngắn, thời gian hưởng dài. Ngoài ra, còn do việc chưa tuân thủ pháp luật (còn khoảng hơn 20% lao động chưa tham gia BHXH bắt buộc), nợ đọng BHXH còn lớn (năm 2013 là 4.752 tỷ đồng).

Báo cáo thẩm tra cho rằng, để tăng tính an sinh cho người lao động các chính sách không chỉ hướng đến mục tiêu mở rộng đối tượng mà còn phải nâng mức lương hưu và đảm bảo khả năng an toàn, cân đối Quỹ BHXH.

Trao đổi với báo chí bên hành lang Quốc hội, đại biểu Trương Văn Vở (đoàn Đồng Nai) cho rằng theo nguyên tắc của bảo hiểm xã hội là có đóng, có hưởng và quyền lợi của người lao động. Đại biểu cho rằng, để giải quyết bức xúc này, cần có chế tài xử lý kiên quyết đối với người sử dụng lao động không hỗ trợ người lao động đóng BHXH chứ không phải thay đổi tuổi nghỉ hưu. Tuổi nghỉ hưu phải áp dụng đồng bộ theo quy định pháp luật.

Về ý kiến cho rằng đội ngũ công chức “thừa người làm, thiếu người giỏi” ảnh hưởng tới sự an toàn của Quỹ BHXH, đại biểu Trương Văn Vở cho rằng đó là phạm vi khác, thuộc về lĩnh vực quản lý CBCC của ngành Nội vụ chứ không liên quan nhiều đến vấn đề BHXH. Ông cho rằng, để có nhận xét đầy đủ, thực chất về nhận xét này, phải xây dựng quy trình đánh giá cán bộ công chức hàng năm. “Bộ Nội vụ đang nợ Quốc hội, Chính phủ vấn đề này”, đại biểu nói.

Chính phủ cho rằng, do DN không thực hiện nghĩa vụ đóng BHXH nên Quỹ bị thất thu. Để giải quyết vấn đề này, theo đại biểu Trương Văn Vở phải xem xét ở vai trò quản lý nhà nước. Thủ tướng từng tuyên bố cải cách thể chế phải gắn liền với người đứng đầu quản lý chuyên ngành, cụ thể ở đây là ngành Lao động, Thương binh & Xã hội. Còn BHXH là đơn vị sự nghiệp phối hợp cơ quan quản lý Nhà nước chuyên ngành thực hiện trách nhiệm của mình về quản lý và thu BHXH. Doanh nghiệp nào không thực hiện nghĩa vụ đóng BHXH phải xử lý theo qui định pháp luật về hành chính, thậm chí qui định về xử lý vi phạm hành chính không có tính răn đe thì có thể sửa đổi, bổ sung Luật Hình sự để áp dụng chế tài hình sự đối với những hành vi này./.