Đẩy lùi hôn nhân cận huyết thống ở vùng dân tộc thiểu số

“Tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống vừa là nguyên nhân và cũng chính là hậu quả của nghèo đói, sự phát triển thiếu toàn diện. Vì vậy, cần tăng cường biện pháp để chấm dứt tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số”.

Đây là ý kiến của nhiều đại biểu tại hội thảo tham vấn xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện Đề án “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2015-2025” do Ủy ban Dân tộc tổ chức sáng nay (4/6) tại Hà Nội.

Tại hội thảo, các đại biểu cho rằng, tình trạng tảo hôn vẫn diễn ra khá phổ biến ở các vùng đồng bào dân tộc thiểu số, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số cư trú ở vùng xa xôi hẻo lánh, có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn. Việc kết hôn chủ yếu thực hiện theo phong tục tập quán. Ở tỉnh Lai Châu từ năm 2004-2011 có tới 1.600 trường hợp tảo hôn; ở xã Lóng Luông, huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La năm 2014 có 62% trường hợp kết hôn là tảo hôn. 

Kết hôn cận huyết thống đang là vấn đề đặt ra với dân tộc thiểu số rất ít người như: dân tộc Chứt, dân tộc Mảng, dân tộc La Hủ. Nguyên nhân của tình trạng này là do còn nhiều hủ tục trong kết hôn và điều kiện kinh tế – xã hội ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số còn gặp nhiều khó khăn.

Ông Hoàng Xuân Lương, Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc nói: “Việc kết hôn chủ yếu thực hiện theo phong tục tập quán, những hủ tục như cưỡng ép hôn nhân, tâm lý sớm có con đàn cháu đống, kết hôn sớm để có thêm người làm nương rãy. Quan điểm kết hôn trong họ tộc để lưu giữ tài sản trong gia đình, không mang của cải sang họ khác. Bên cạnh đó là sự nghèo đói, hạn chế hiểu biết về pháp luật; cấp ủy, chính quyền, các tổ chức chính trị xã hội ở một số nơi thiếu kiên quyết, chưa thực sự quan tâm đến gia đình, cộng đồng, chưa chú trọng đúng mức đến vấn đề tảo hôn và hôn nhân cận huyết sống”.

Ông Hoàng Xuân Lương, Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc  phát biểu tại Hội nghị

Thực tế cho thấy, tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống để lại nhiều hệ lụy cho gia đình và xã hội. Kết hôn sớm làm mất đi cơ hội học tập, việc làm, giảm chất lượng dân số, sức khỏe bà mẹ và trẻ em. Hôn nhân cận huyết thống và tảo hôn làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến nòi giống, phát triển trí tuệ, chất lượng dân số và nguồn lực. Tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống vừa là nguyên nhân và cũng chính là hậu quả của sự nghèo đói, sự phát triển thiếu toàn diện.

Để đẩy lùi tình trạng này, đại biểu kiến nghị, cần có chính sách hỗ trợ tư pháp người dân tộc thiểu số đặc biệt khó khăn khi thực hiện kết hôn đúng độ tuổi và thực hiện thủ tục đăng ký kết hôn; Tăng cường công tác tuyên truyền bằng nhiều hình thức và bằng nhiều thứ tiếng tới cơ sở nhất là các thôn, bản; nhân rộng các mô hình thí điểm đạt hiệu quả trong việc ngăn chặn tình trạng hôn nhân cận huyết thống và tảo hôn.

Ông Tống Thanh Bình, Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Lai Châu cho biết: “Dự kiến theo kế hoạch của Ủy ban Dân tộc, mỗi địa phương thực hiện từ 1-2 mô hình là rất khó, như chúng tôi dự kiến là thực hiện 1 mô hình thì khó cho việc đánh giá và so sánh. Tôi đề nghị tăng thêm mô hình thực hiện thí điểm tại các địa phương. Phải có chính sách khen thưởng các dòng họ, địa phương, địa bàn dân cư thực hiện tốt Luật hôn nhân và đia đình và có biện pháp xử lý phù hợp với tinh thần kiên quyết đối với cán bộ, đảng viên có con và người trong gia đình tảo hôn hoặc kết hôn cận huyết thống”.

Đề án “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2015-2025” được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt nhằm nâng cao nhận thức và ý thức pháp luật, chuyển đổi hành vi trong hôn nhân của đồng bào dân tộc thiểu số; phấn đấu mỗi năm giảm bình quân 2%-3% số cặp tảo hôn và 3%-5% số cặp kết hôn cận huyết thống; Đến năm 2025 phấn đấu ngăn chặn, hạn chế tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng dân tộc thiểu số./.