Đề xuất chế độ thai sản cho người tham gia BHXH tự nguyện

Chế độ thai sản ở Việt Nam nằm trong số những hệ thống ưu việt trong khu vực về thời gian nghỉ và tỷ lệ thụ hưởng. Tuy nhiên, vẫn có điểm hạn chế là diện bao phủ thấp. Chỉ có người tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc mới được hưởng chế độ thai sản, với tỷ lệ thụ hưởng chỉ chiếm khoảng 30% lực lượng lao động. Hiện nay, người lao động tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện không được hưởng chế độ thai sản. Từ thực tế này, trong Dự thảo Luật bảo hiểm xã hội (sửa đổi) lần này, chế độ thai sản được thiết kế theo hướng “mở rộng các chế độ bảo hiểm xã hội tự nguyện, tạo điều kiện chuyển đổi thuận lợi giữa bảo hiểm xã hội tự nguyện và bảo hiểm xã hội bắt buộc...”.

Bà Hà Thị Nga, Chủ tịch Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam cho biết: “Dự thảo đã quy định một mức trợ cấp thai sản là 2 triệu đồng cho một con mới sinh đối với lao động nữ khi sinh con và lao động nam có vợ sinh con. Khoản trợ cấp thai sản này sẽ do ngân sách nhà nước đảm bảo. Đây là một chính sách vô cùng nhân văn, đảm bảo quyền lao động chính đáng của lao động nữ và thu hẹp dần khoảng cách giữa BHXH bắt buộc và tự nguyện trong thụ hưởng bảo hiểm xã hội của lao động nữ.”

Đồng tình với đề xuất chế độ thai sản cho nhóm người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện, cũng có ý kiến cho rằng, mức hỗ trợ 2 triệu/trẻ là chưa đủ hấp dẫn để thu hút lao động nữ tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện. Theo khuyến nghị của Tổ chức quốc tế, mức trợ cấp một lần nên đạt ít nhất 3,6 triệu/trẻ và lý tưởng là 7 triệu/trẻ tương đương mức Trung Quốc và Philippines đang áp dụng.

Ông Đặng Thuần Phong, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội cho rằng: “Chế độ thai sản bổ sung cho BHXH tự nguyện nếu theo mức 2 triệu đồng/1 người, thì vẫn như đã áp dụng theo Nghị định 39 đã lâu rồi, liệu đáp ứng được nhu cầu hiện nay hay chưa? Đây cũng là vấn đề cần đặt ra. Hay là vấn đề bảo hiểm xã hội 1 lần mà tỷ lệ rút của nữ cao hơn nam, nguyên nhân là khi lập gia đình, nữ giới nuôi con nên áp lực gánh nặng kinh tế nhiều hơn nên buộc họ phải rút BHXH một lần. Bên cạnh đó, nguy cơ mất việc làm của nữ cao hơn nam… ”

Dưới góc độ bình đẳng giới, các chuyên gia cũng có nhiều ý kiến phản biện về các quy định mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, trợ cấp hưu trí và bảo hiểm xã hội một lần.