Mạng lưới y tế cơ sở phải phù hợp với kinh tế, xã hội, địa lý của từng địa phương

Ngày 28/7, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp Hội đồng thẩm định Quy hoạch mạng lưới cơ sở y tế quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 (Quy hoạch). 

Mục tiêu tổng quát của Quy hoạch là người dân được tiếp cận thuận lợi tới các dịch vụ y tế, bao gồm cả chuyên sâu và cơ bản; có sự kết nối giữa mạng lưới cơ sở y tế quốc gia với mạng lưới cơ sở y tế địa phương, kết nối với khu vực và quốc tế; đảm bảo an ninh y tế, ứng phó kịp thời với các tình huống khẩn cấp; kế thừa, tận dụng tối đa các cơ sở hạ tầng hiện có tránh lãng phí, có tính khả thi. Quy hoạch đảm bảo sự phát triển theo hướng tiên tiến và hội nhập quốc tế về chuyên môn kỹ thuật.

Bất cập bộc lộ sau đại dịch COVID-19

Đại dịch COVID-19 đã làm bộc lộ nhiều bất cập trong mạng lưới cơ sở y tế, nhất là trong lĩnh vực y tế dự phòng, y tế tuyến cơ sở, chăm sóc sức khoẻ ban đầu, y học cổ truyền. Báo cáo của đơn vị tư vấn lập Quy hoạch đã nêu những bất cập lớn trong lĩnh vực khám, chữa bệnh, phục hồi chức năng. 

Cụ thể, khả năng tiếp cận tới bệnh viện T.Ư ở một số vùng kinh tế-xã hội rất thấp như vùng Tây Nguyên không có bệnh viện T.Ư; ĐBSCL có 14 tỉnh nhưng chỉ có 1 bệnh viện Trung ương; Năng lực của một số bệnh viện tuyến tỉnh còn hạn chế khi có khoảng 1/3 bệnh nhân đến khám, chữa bệnh tại bệnh Trung ương có thể điều trị tại tuyến tỉnh; Chỉ có 32,8% trung tâm y tế/bệnh viện huyện, 27,6% trạm y tế xã thực hiện được trên 80% danh mục dịch vụ kỹ thuật theo phân tuyến chuyên môn...

Theo đó, Quy hoạch đề xuất nâng cấp, đầu tư một số bệnh viện đa khoa, chuyên khoa tuyến tỉnh đảm nhận chức năng vùng, trong đó, bổ sung 7 bệnh viện đa khoa mới ở vùng khó khăn trong tiếp cận bệnh viện tuyến T.Ư (Trung du và Miền núi phía bắc) và vùng có mật độ dân số cao là (Đồng bằng sông Hồng, Đông Nam Bộ). Bên cạnh đó, 5 bệnh viện hạng đặc biệt sẽ được nâng cấp thành bệnh viện hiện đại ngang tầm một số nước trong khu vực và quốc tế để giảm số người Việt Nam phải ra nước ngoài, thu hút người nước ngoài đến khám chữa bệnh tại Việt Nam.

Định hướng phát triển khu vực y tế ngoài công lập tập trung cung cấp dịch vụ kỹ thuật chất lượng cao, khám chữa bệnh theo yêu cầu, khuyến khích hợp tác công-tư, đầu tư tư nhân; mở rộng quy mô giường bệnh của các bệnh viện tư nhân đạt 10% tổng số giường bệnh cả nước vào năm 2025, 15% vào năm 2030 và 25% vào năm 2050.

Trong lĩnh vực y tế dự phòng, y tế công cộng, Quy hoạch đưa ra phương án đầu tư, hiện đại hoá 1 Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) Trung ương, 3 CDC vùng, nhằm khắc phục tình trạng thiếu đơn vị điều phối cấp quốc gia để kết nối giữa các CDC tỉnh/thành phố và mạng lưới CDC quốc tế...

Quy hoạch cũng đề xuất phương án đầu tư, nâng cấp các trung tâm kiểm nghiệm, kiểm định, kiểm chuẩn thuốc, mỹ phẩm, thực phẩm, kiểm định và hiệu chuẩn trang thiết bị y tế; tăng cường năng lực cơ sở giám định y khoa, giám định pháp y và pháp y tâm thần, mạng lưới cơ sở y tế trong lĩnh vực dân số (sản/sản nhi, lão khoa)…

Đóng góp ý kiến vào dự thảo Quy hoạch, PGS.TS Nguyễn Thị Thanh Hương, Ủy viên phản biện đề nghị có định hướng rõ hơn về phát triển mạng lưới y tế dự phòng, y tế công cộng tại địa phương; chú trọng chăm sóc sức khỏe ban đầu; có cơ chế phối hợp nhịp nhàng, chặt chẽ giữa cơ sở y tế công lập và tư nhân; mở rộng đối tượng tham gia vào lĩnh vực chăm sóc sức khoẻ với nhiều loại hình đa dạng… phù hợp với mô hình bệnh tật mới.

Trong khi, Thứ trưởng Bộ KH&ĐT Nguyễn Thị Bích Ngọc cho rằng Quy hoạch này phải là căn cứ để thiết lập các quy hoạch phân ngành để bảo đảm sự thống nhất, chính thể của mạng lưới y tế quốc gia; đồng thời làm rõ nhu cầu nguồn vốn đầu tư cũng như các dự án để thực hiện, nhất là danh mục dự án ưu tiên được xác định theo tiêu chí, nguyên tắc cụ thể.

Một số đại biểu cũng thảo luận về các giải pháp đặc thù, đột phá trong cơ chế quản trị bệnh viện, quản lý tài chính, ưu đãi và hỗ trợ đầu tư, chuyển giao công nghệ, nghiên cứu khoa học, đào tạo nguồn nhân lực, phát triển y tế ngoài công lập… 

Thứ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Trọng Thừa nhận định nội dung liên quan đến mạng lưới y tế dự phòng, y tế cơ sở như trạm y tế xã, trung tâm y tế huyện, y học cổ truyền, còn mờ nhạt, cần bổ sung, gia cố thêm.

Đại diện UBND TP. Hà Nội, TPHCM đề xuất Quy hoạch tích hợp, bổ sung, lồng ghép với quy hoạch chung, định hướng phát triển kinh tế-xã hội của địa phương.

Quy hoạch phải tạo đột phá về cơ chế

Nhấn mạnh vai trò ngày càng lớn của khu vực y tế ngoài công lập, Phó Thủ tướng cho rằng Quy hoạch phải tạo đột phá về cơ chế, chính sách nhằm tháo gỡ những cản trở hiện nay, thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa xã hội hoá y tế, nhất là tại khu vực có trình độ phát triển, người dân có nhu cầu cao và khả năng chi trả các dịch vụ khám chữa bệnh theo yêu cầu.

“Y tế công lập và ngoài công lập là hai mảnh ghép để ngành y tế hoàn thành sứ mệnh của mình”, Phó Thủ tướng nói.

Phó Thủ tướng cũng cho ý kiến cụ thể về ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số để người dân có thể tiếp cận từ xa những bác sĩ giỏi nhất, phương pháp điều trị tốt nhất, nhất ở vùng sâu, vùng xa, hải đảo; khuyến khích thành lập các trung tâm cấp cứu tư nhân; phát triển y tế thành một ngành kinh tế thông qua việc xây dựng những trung tâm phức hợp nghiên cứu, đào tạo, ứng dụng công nghệ cao trong một số lĩnh vực đột phá về kỹ thuật điều trị, sản xuất dược phẩm…

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nêu rõ tiêu chí không cào bằng trong phát triển mạng lưới cơ sở y tế, mà phải phù hợp với điều kiện kinh tế, xã hội, địa lý tự nhiên của từng vùng, từng địa phương: “Cụ thể, những khu vực khó khăn, vùng sâu, vùng xa, đi lại không thuận lợi, Nhà nước phải đầu tư hệ thống cơ sở y tế đầy đủ, đồng bộ, hỗ trợ lẫn nhau giữa các tuyến khác với các thành phố, đô thị lớn, vùng nông thôn có nhiều cơ sở công lập, ngoài công lập, giao thông thuận tiện”, Phó Thủ tướng nói.