Giáo sư (GS) Trương Nguyện Thành, Phó Hiệu trưởng trường đại học (ĐH) Hoa Sen vừa cho biết sẽ trở về Mỹ do không đủ chuẩn theo Luật Giáo dục ĐH Việt Nam là 5 năm kinh nghiệm quản lý khoa/phòng của một cơ sở giáo dục ĐH. Do đó, Bộ GD-ĐT, Sở GD-ĐT TP HCM không đủ cơ sở để đề xuất UBND TP công nhận vị trí Hiệu trưởng của GS Nguyện Thành.

Trước sự việc trên, đại diện Bộ GD-ĐT, bà Nguyễn Thị Kim Phụng, Vụ trưởng Vụ Giáo dục ĐH đã nêu quan điểm về tiêu chuẩn hiệu trưởng phải có 5 năm kinh nghiệm quản lý cấp khoa/ phòng của cơ sở giáo dục ĐH.

Bà Nguyễn Thị Kim Phụng, Vụ trưởng Vụ Giáo dục ĐH (Bộ GD-ĐT)

Cụ thể: Luật Giáo dục ĐH năm 2012 quy định về một trong các tiêu chuẩn hiệu trưởng: “Có phẩm chất chính trị, đạo đức tốt, có uy tín về khoa học, giáo dục, có năng lực quản lý và đã tham gia quản lý cấp khoa, phòng của cơ sở giáo dục ĐH ít nhất  là 5 năm” (Điều 20, khoản 2, điểm a). Vì vậy, trên bình diện chung nhất, ở thời điểm hiện nay, các văn bản dưới luật và thực tế thực thi pháp luật đều tuân thủ quy định này.

Thực tế, trong tiêu chuẩn hiệu trưởng cần có nội dung về kinh nghiệm quản lý như một điều kiện đảm bảo chất lượng quản lý đối với vị trí việc làm này. Trong phạm vi quan sát của Bộ GD-ĐT, ở Việt Nam và nhiều nước khác đều cho thấy hầu như không có hiệu trưởng trường ĐH nào mà trước khi được bổ nhiệm lại chưa có kinh nghiệm gì trong lĩnh vực được giao quản lý.

Càng các trường uy tín thì kinh nghiệm của các ứng viên hiệu trưởng càng quan trọng. Đó cũng là một trong các căn cứ để lựa chọn hiệu trưởng tốt nhất trong số các ứng viên dự tuyển.

Hiện nay, Luật Giáo dục ĐH đang được sửa đổi, bổ sung và Điều 20 nêu trên cũng đã được rà soát, sửa đổi, bổ sung. Ở 3 dự thảo đầu, Ban soạn thảo quy định nội dung trên theo hướng mở: “Có phẩm chất chính trị, đạo đức tốt, có uy tín khoa học, có năng lực quản lý, quản trị giáo dục ĐH”. Năng lực quản lý, quản trị giáo dục ĐH này sẽ do hội đồng trường, hội đồng quản trị xác định, lựa chọn.

Tuy nhiên, qua tổ chức lấy ý kiến tại 5 hội thảo ở 5 vùng (Thái Nguyên, Hà Nội, Đà Nẵng, TP HCM và Cần Thơ, với thành phần tham gia là đại diện các trường ĐH, các chuyên gia giáo dục, các doanh nghiệp…), nhiều ý kiến góp ý không nên hạ thấp tiêu chuẩn tại điểm a, khoản 2 Điều 20 của Luật hiện hành, quy định trên tại Dự thảo 3 chưa rõ… cần quy định để định lượng rõ về tiêu chuẩn này.

Tiếp thu các ý kiến góp ý, từ Dự thảo 4, Ban soạn thảo tiếp tục quy định tiêu chuẩn này: “Có phẩm chất chính trị, đạo đức tốt, có uy tín khoa học, có kinh nghiệm tham gia quản lý giáo dục đại học ít nhất 5 năm từ cấp khoa, phòng, ban trở lên”.

Nội dung của dự thảo vẫn giữ định lượng của kinh nghiệm quản lý nhưng mở hơn, không nhất thiết phải có kinh nghiệm ở cơ sở giáo dục ĐH mà có thể quản lý giáo dục ĐH ở các cơ quan bộ, ngành, viện nghiên cứu có đào tạo trình độ tiến sĩ… Qua hai dự thảo 4, 5 cho đến nay, không có ý kiến góp ý về nội dung này.

Tuy nhiên, đây mới chỉ là dự thảo. Những nội dung của Dự thảo sẽ tiếp tục được xin ý kiến Quốc hội theo quy trình soạn thảo văn bản luật và sẽ tiếp tục được nghiên cứu, điều chỉnh để ngày càng hợp lý, đáp ứng yêu cầu của thực tế để đảm bảo chuẩn chất lượng đối với chức danh quản lý quan trọng này, đồng thời, đảm bảo quyền của Hội đồng trường nói riêng và quyền tự chủ của cơ sở giáo dục đại học nói chung.

Bà Nguyễn Thị Kim Phụng cho rằng, ngay cả khi cần phải có quy định chuẩn hóa, định lượng hóa các tiêu chuẩn chức danh như vậy (để lựa chọn, rèn luyện, bồi dưỡng đội ngũ quản lý kế cận, chuyên nghiệp…) thì pháp luật vẫn cần có quy định mở trong những trường hợp nhất định có thể chấp nhận những cách giải quyết linh hoạt, không nên quá máy móc.

Tất nhiên, cần đảm bảo các điều kiện như: đảm bảo mặt bằng chung về các tiêu chuẩn tối thiểu; do hội đồng trường, hội đồng quản trị lựa chọn, quyết định. Nếu chưa đủ điều kiện này thì phải có các điều kiện cần thiết khác vượt trội hơn…

Hội đồng trường, hội đồng quản trị phải giải trình được một cách thuyết phục về sự lựa chọn hiệu trưởng của họ, vì sự phát triển của nhà trường.

Vì sao GS Trương Nguyện Thành trở về Mỹ?

GS Trương Nguyện Thành, Phó hiệu trưởng điều hành trường ĐH Hoa Sen vừa chính thức có thư chia tay với giảng viên, nhân viên của trường sau một năm gắn bó. Trước đó, ông được trường ĐH Hoa Sen đề xuất làm Hiệu trưởng nhưng không được chấp thuận vì không đủ chuẩn theo Luật Giáo dục Đại học Việt Nam.

GS Trương Nguyện Thành (ảnh: NVCC)

Trong thư điện tử gửi cho toàn bộ cán bộ công nhân viên của trường ĐH Hoa Sen, GS Trương Nguyện Thành cho biết, ông sẽ không tiếp tục đồng hành cùng trường.

Ông Thành chia sẻ: “Hơn một năm qua, tôi có cơ hội đồng hành cùng anh/chị/em vượt qua nhiều thử thách trong thời gian đầu khi Ban Giám hiệu mới tiếp quản trường cũng như cùng nhau xây dựng nhiều dự án mới sau đó… Trường ĐH Hoa Sen sẽ có vị hiệu trưởng mới xứng đáng. Hiệu trưởng nào cũng có chiến lược phát triển riêng của mình cho trường và cần những người phó hiệu trưởng có khả năng chia sẻ, triển khai những chiến lược này. Do đó, tôi rất tiếc là sẽ không đồng hành cùng anh/chị/em trên bước đường tương lai…".

“Tuy được tín nhiệm bởi Hội đồng Quản trị (HĐQT) của ĐH Hoa Sen với 16/18 phiếu, qui trình công nhận vị trí Hiệu trưởng theo Luật Giáo dục ĐH Việt Nam thì tôi chưa đạt đủ tiêu chuẩn 5 năm kinh nghiệm quản lý Khoa/Phòng của một cơ sở giáo dục ĐH Việt Nam. Do đó Bộ/Sở GD-ĐT không đủ cơ sở để đề xuất UBND TP công nhận vị trí Hiệu trưởng của tôi. Đây là điều đáng tiếc ngoài mong đợi của HĐQT, toàn thể giảng viên, nhân viên, và sinh viên cũng như của riêng tôi”, ông Thành viết trong thư.

GS Trương Nguyện Thành sinh năm 1962, là tiến sĩ khoa học ngành Hóa và tính toán do ĐH Minnesota (Mỹ) cấp năm 1990. Cũng năm này, ông giành được Giải thưởng của Hội đồng Khoa học quốc gia Mỹ. Sau đó, học tiếp sau tiến sĩ ngành mô phỏng cơ cấu sinh lý. Năm 1992, ông làm GS chính thức giảng dạy môn hóa lượng tử tại ĐH Utah (Mỹ). Năm 1993, ông đoạt giải “Một trong những nhà khoa học trẻ tuổi có nhiều triển vọng của Mỹ”.

Năm 2002, ông được phong GS cao cấp (cấp cao nhất trong ba cấp GS ở Mỹ) khi mới 40 tuổi. Năm 2005, ông được Phó Chủ tịch UBND TP HCM khi đó là ông Nguyễn Thiện Nhân (nay là Bí thư Thành ủy TP HCM) mời về nước để diễn thuyết về tầm quan trọng của khoa học và công nghệ tính toán. Sau đó, GS Trương Nguyện Thành được mời lập đề án thành lập Viện Khoa học và Công nghệ tính toán TP HCM.

Tại ĐH Utah (Mỹ), ông tham gia giảng dạy, làm công tác tuyển sinh và quản lý sinh viên cao học khoa Hóa của ĐH này. Tuy nhiên, Sở GD-ĐT TP HCM cho rằng, về việc xác định quản lý tương đương, hiện nay chưa có quy định và tiêu chí để xác định mức độ tương đương cấp Phòng/Khoa của cơ sở giáo dục ĐH nước ngoài với Việt Nam. Do vậy không đủ cơ sở pháp lý để xác nhận cụ thể nội dung này.

Mới đây, UBND TP HCM có văn bản gửi Bộ GD-ĐT đề nghị Vụ Tổ chức cán bộ Bộ GD-ĐT thẩm định trường hợp này và sớm hướng dẫn cụ thể đối với việc công nhận ông Trương Nguyện Thành là hiệu trưởng ĐH Hoa Sen nhiệm kỳ 2017-2022. Nội dung cần thẩm định là về quy định “Hiệu trưởng phải tham gia quản lý cấp khoa, phòng của cơ sở giáo dục ĐH ít nhất 5 năm".

Được biết, GS Trương Nguyện Thành về giữ chức Phó hiệu trưởng điều hành của trường ĐH Hoa Sen từ ngày 17/1/2017. Vào tháng 4/2017, ông Thành từng khiến dư luận xôn xao khi mặc quần đùi, áo thun giảng bài cho sinh viên. Thời điểm đó có nhiều tranh luận trái chiều về việc này trong đó đa phần cho rằng trang phục đó không phù hợp với hình ảnh người thầy.

Tuy nhiên, lúc đó ông Thành cho biết, đây là hình ảnh xuất hiện trong buổi học ông dạy sinh viên về khả năng sáng tạo. Muốn phát huy khả năng sáng tạo thì phải đánh vào điểm nhấn là gỡ bỏ hết định kiến, và giới hạn tư tưởng mà trước đó mọi người nghĩ phải đi một con đường nào đó. Do vậy, trong buổi học ông đã sử dụng trang phục này. Còn bình thường ông ăn mặc, làm việc nghiêm chỉnh và không làm hay nói điều gì gây sốc. Sau sự kiện này, tên ông được gắn với biệt danh "GS quần đùi"./.

GS Trương Nguyện Thành về Mỹ do không đạt chuẩn hiệu trưởng Việt Nam

GS Trương Nguyện Thành, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Hoa Sen, vừa chính thức có thư chia tay với giảng viên, nhân viên của trường này.