Gust Avrakotos phụ trách trang bị vũ khí cho các bộ lạc Afghanistan trong cuộc chiến du kích của họ chống lại Liên Xô, cường quốc đã đưa quân vào Afghanistan ngày 24/12/1979. Chiến tranh Liên Xô-Afghanistan (12/24/1979 - 2/15/1989) chủ yếu diễn ra tại vùng nông thôn Afghanistan với phiến quân mujahideen (“những người tham gia thánh chiến”) được Mỹ, Pakistan, Iran, Saudi Arabia, Trung Quốc và Vương quốc Anh hậu thuẫn.

Cuộc xung đột kéo dài 10 năm là một trong những hành động cuối cùng của Chiến tranh Lạnh giữa Mỹ và Liên Xô và là cơ hội cho Avrakotos - hay “Ts. Bẩn thỉu” (“Dr. Dirty”) như ông này được các đồng nghiệp mệnh danh - thực hiện công việc bí mật của mình. Viên chỉ huy Lực lượng Đặc nhiệm Afghanistan người Mỹ gốc Hy Lạp này của CIA là người có công lớn trong việc vũ trang cho Mujahideen, mà cuối cùng, vũ khí đã rơi vào tay Taliban, những kẻ về sau đã tiếp quản Afghanistan.

Gust Avrakotos là ai?

Sinh ngày 14/1/1938 tại Aliquippa, Pennsylvania, Gust Lascaris Avrakotos, là con trai của Oscar - một nhà sản xuất nước giải khát người Mỹ gốc Hy Lạp từ đảo Lemnos và vợ là Zafira. Cậu bé Gust tốt nghiệp thủ khoa trường Trung học Aliquippa năm 1955 và theo học đại học tại Học viện Công nghệ Carnegie (CIT). Sau đó, cậu sinh viên trẻ phải bỏ học, đi làm để hỗ trợ cha, người đang đối mặt với các vấn đề tài chính. Anh làm công việc bán bia và thuốc lá cho các quán bar có người nhập cư từ châu Âu lui tới.

Sau khi trả hết nợ cho gia đình, Avrakotos trở lại trường đại học và tốt nghiệp Đại học Pittsburgh. Người kỹ sư trẻ suýt được IBM tuyển dụng, nhưng một trong những giáo sư của anh, Richard Cottam - người cũng từng làm việc tại Cục Tình báo Trung ương CIA - gợi ý anh nên được phỏng vấn xin việc tại cơ quan tình báo khét tiếng này. Mặc dù mức lương của CIA chỉ bằng một phần ba so với những gì anh ta có thể kiếm được tại IBM, Avrakotos đã chọn gia nhập CIA ngày 1/8/1962. Nhờ nói được tiếng Hy Lạp nên anh được phái đến Athens.

Khi ở Hy Lạp, một nhóm các Đại tá quân đội đã lật đổ chính phủ dân chủ ngày 21/4/1967 và thiết lập một chế độ độc tài. Avrakotos trở thành liên lạc chính của CIA với các viên Đại tá Hy Lạp. Không chỉ có vậy - ông đã kết bạn với họ và tư vấn cho họ về một số vấn đề không chính thức, chia sẻ quan điểm chống cộng của họ. Chế độ này sụp đổ vào tháng 7/1974 và một năm sau đó, ngày 17/11, nhóm khủng bố đã ám sát trùm CIA ở Athens, Richard Welch. Kẻ phản bội CIA Philip Agee, người đã tiết lộ Welch kẻ cầm đầu CIA ở Athens, sau đó cũng tiết lộ Avrakotos, nhưng Avrakotos vẫn ở lại Hy Lạp ngay cả sau khi bị lộ.

Tuy nhiên, Avrakotos đã bị báo chí Hy Lạp phỉ báng vì vai trò của điệp viên này dưới chế độ các Đại tá, và cuối cùng bị buộc phải rời Athens vào năm 1978. Tính cách thô lỗ của người Mỹ gốc Hy Lạp, cùng với ngôn ngữ tục tĩu, không được yêu thích trong CIA những tưởng ông sẽ không được giao nhiệm vụ tốt, càng không được thăng tiến. Tuy nhiên, ông đã làm việc ở Boston một thời gian, tuyển dụng các doanh nhân nước ngoài. Sau đó, chuyển về Đại bản doanh của CIA ở Langley ba năm, thực hiện những nhiệm vụ khó khăn mà các tiêu chuẩn đạo đức thường bị bỏ qua.

Điệp viên người Mỹ gốc Hy Lạp tìm thấy “đất dụng võ” ở Afghanistan

Chiến tranh Liên Xô-Afghanistan là một cơ hội tốt để điệp viên CIA người Mỹ gốc Hy Lạp tiến hành cuộc chiến bí mật chống lại kẻ thù cộng sản. Cộng tác viên của ông này là cựu nghị sĩ Charles Wilson (D-Tex.), một người đã sử dụng đòn bẩy của mình để tài trợ và trang bị cho những kẻ thánh chiến trong cuộc chiến của họ chống lại kẻ thù không đội trời chung. Cuối năm 1982, Avrakotos đã tìm được một vị trí trong bộ phận Cận Đông của CIA - giám sát công việc của cơ quan này ở Afghanistan, bao gồm cả việc tham gia vào Chiến dịch Cyclone - chương trình của CIA nhằm hỗ trợ và tài trợ cho tổ chức Mujahideen Afghanistan.

Năm 1983, Avrakotos được bổ nhiệm làm quyền Giám đốc Nhóm Hoạt động Nam Á, cung cấp rất nhiều tiền và súng cho Mujahideen. Wilson, với tư cách là thành viên của hai ủy ban bí mật và chính sách đối ngoại cùng với Avrakotos, đã kiểm soát hơn một nửa chi tiêu hàng năm của CIA cho các hoạt động bí mật. Năm 1984, Avrakotos bổ nhiệm Michael G. Vickers từ nhóm bán quân sự của CIA tham gia Chiến dịch Cyclone để điều chỉnh chiến lược cho Mujahideen. Các loại vũ khí mới như AK-47 và súng máy hạng nặng, chiến thuật và huấn luyện mới đã được giới thiệu để giúp các chiến binh Afghanistan cạnh tranh hơn trong trận chiến. Tiền liên tục đổ vào, cho đến khi các bộ lạc được trang bị vũ khí tốt đã gây nhiều thiệt hại cho Quân đội Liên Xô buộc các lực lượng này rút khỏi Afghanistan, giành được chiến thắng vĩ đại trước kẻ thù của họ, và cũng là kẻ thù của Mỹ.

Trong thời gian ở Afghanistan, Avrakotos đã phá vỡ mọi quy tắc trong các giáo trình của CIA, tuy nhiên y có một khả năng khôn ngoan để tránh bất cứ điều gì có thể khiến gặp rắc rối với cơ quan. Mối quan hệ hợp tác bí mật giữa Avrakotos-Wilson được phanh phui vào năm 2003, khi nhà sản xuất chương trình truyền hình “60 phút” George Crile xuất bản cuốn “Chiến tranh của Charlie Wilson” (“Charlie Wilson’s War”), mô tả chi tiết cách hai nhân vật này thuyết phục Quốc hội và bộ máy hành chính Mỹ ủng hộ phiến quân Mujahideen và chi hàng trăm triệu USD.

Tom Hanks đã mua bản quyền của cuốn sách và chuyển nó thành một bộ phim với cùng tựa đề vào năm 2007. Philip Seymour Hoffman quá cố đóng vai Gust Avrakotos, trong khi Hanks đóng vai Wilson, cùng Julia Roberts trong vai Joanne Herring, nhà xã hội có ảnh hưởng của Houston. Năm 1986, đặc vụ CIA người Mỹ gốc Hy Lạp Gust Avrakotos không đồng ý với chương trình bán vũ khí cho Iran do Tổng thống ủng hộ để tài trợ cho Contras ở Nicaragua - vụ Iran-Contra - cơ quan này đã loại ông ta khỏi bộ phận phụ trách địa bàn Afghanistan và chuyển sang châu Phi.

Vì sao Liên Xô đưa quân vào Afghanistan bất chấp các rủi ro?

VOV.VN - Liên Xô ý thức rất rõ về các rủi ro nếu can thiệp quân sự vào Afghanistan nhưng rốt cuộc họ vẫn chấp nhận đưa quân vào đó sau nhiều lần cân nhắc...

Kết thúc sự nghiệp trong bóng tối

Trong cuốn sách của mình, George Crile mô tả Avrakotos là một người đàn ông vượt qua mọi quy luật luân lý và cực kỳ khôn ngoan. Tuy nhiên, Avrakotos không bao giờ liều lĩnh trong các hành động của mình và luôn ý thức được những rủi ro mà ông ta đang chấp nhận. Bất chấp tất cả những điều đó, Avrakotos được phong làm thành viên ưu tú của Cơ quan Tình báo Cao cấp vào năm 1985 và nhận được Huân chương Tình báo (Intelligence Medal of Merit) năm 1988. Ông từ chức vào năm 1989.

Avrakotos trở lại làm việc theo hợp đồng cho CIA từ năm 1997 đến năm 2003. Ông này qua đời vì đột quỵ tháng 12/2005. Những hoạt động trong bóng tối của Avrakotos ở Afghanistan đã bị chỉ trích nặng nề vì vũ khí được trao cho Mujahideen sau đó chúng đã được sử dụng trong cuộc chiến huynh đệ tương tàn của đất nước này trước khi Taliban nắm quyền kiểm soát. Những vũ khí tương tự sau đó đã được sử dụng để chống lại quân đội Mỹ, khi Mỹ tham chiến ở Afghanistan vào năm 2001./.