Tìm giải pháp trong kiến trúc ứng phó với sạt lở đất

Những trận bão, lũ, sạt lở đất liên tiếp xảy ra trong tháng 9 và 10 vừa qua, gây thiệt hại nặng nề về người và tài sản tại khu vực miền Trung. Làm sao để người dân sống an toàn, tránh được thảm họa thiên tai là vấn đề được đặt ra tại Hội thảo “Kiến trúc ứng phó với thiên tai” do Viện Kiến Trúc, Hội Kiến trúc sư Việt Nam tổ chức chiều nay (11/12) tại thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam.

Tại hội thảo, các chuyên gia, nhà nghiên cứu, nhà quản lý chia sẻ những giải pháp, kinh nghiệm, mô hình về phòng tránh thiên tai an toàn như: Khu dân cư vượt lũ, nhà tránh lũ, nhà chống bão… Một vấn đề được các đại biểu quan tâm là làm sao tránh được thảm họa rủi ro thiên tai do sạt lở đất, lũ quét? Giáo  sư - Tiến sỹ - Kiến trúc sư Nguyễn Quốc Thông cho rằng, cần xem xét khả năng phòng chống để sống chung với thiên tai. Đối với bão, lũ có thể sống chung an toàn nhờ các giải pháp xây dựng công trình, riêng với lũ quét, sạt lở đất, giải pháp thông minh là phải né tránh, di chuyển ra khỏi khu vực sạt lở đến khu tái định cư an toàn. Theo ông Nguyễn Quốc Thông, để làm được điều này cần đánh giá chính xác chi tiết bản đồ hiện trạng sạt lở đất và đưa ra cảnh báo sớm.

Ông Thông nói: “Các nhà khoa học phải tính toán, lập bản đồ dữ liệu về vùng nguy cơ, mình dứt khoát phải khuyến cáo. Thí dụ, bà con đã trót làm nhà ở vùng sườn đồi rơi vào nguy cơ, có thể ngày xưa thì không, bây giờ rơi vào địa điểm có nguy cơ cao thì phải khuyến cáo và tìm cách hỗ trợ cho bà con để di chuyển đi. Chỉ có giải pháp duy nhất là phải biết rõ nguy cơ sạt lở.”

Phó Giáo sư - Tiến sĩ - Kiến trúc sư Lưu Đức Cường, Viện Trưởng Viện Quy hoạch Đô thị và Nông thôn Quốc gia - Bộ Xây dựng cho rằng, quy hoạch xây dựng là công tác rất quan trọng, góp phần hạn chế rủi ro thiên tai. Lâu nay, các quy định, quy chuẩn về quy hoạch xây dựng đều được khuyến cáo cụ thể, nhưng việc quy hoạch phòng tránh lũ quét và sạt lở đất ở miền Trung lâu nay chưa được quan tâm đúng mức. Vì vậy, chính quyền địa phương, cơ quan quản lý nhà nước, những người làm công tác quy hoạch, kiến trúc cần quan tâm vấn đề này.

Theo ông Lưu Đức Cường, đối với vùng thường xảy ra lũ quét, sạt lở đất, cần phải điều tra, đánh giá và xác định vùng khả năng xảy ra rủi ro để đưa ra cảnh báo sớm và xây dựng các điểm dân cư mới an toàn: “Với lũ quét và sạt lở đất, quan điểm của tôi là tập trung vào giải pháp qui hoạch. Nếu chỗ đấy nhận thấy có rủi ro hoặc không thuận lợi thì tuyệt đối không dựng nhà ở đấy mà tìm chỗ khác. Còn các giải pháp công trình thì giảm thiểu tác động thì có nhưng rất hạn chế, vì khối lượng đất đá lớn như thế thì không có công trình nào có thể chống đỡ được. Các tiêu chuẩn kỹ thuật về phòng chống sạt lở đất cũng như trong thiết kế công trình cần tiếp tục hoàn thiện".

Liên quan đến vấn đề sạt lở đất sau lũ bão, UBND tỉnh Quảng Nam vừa ban hành quyết định về tình huống khẩn cấp khắc phục sạt lở đường vào các xã Phước Thành, Phước Lộc, huyện Phước Sơn sau những đợt thiên tai.

Văn bản cho biết, Tuyến ĐH1 dài 40km, đi qua 4 xã Phước Đức, Phước Chánh, Phước Kim, Phước Thành. Trong đó, đoạn từ xã Phước Kim đi Phước Thành dài 10km hiện nay đang bị hư hỏng nghiêm trọng. Trên tuyến có 23 điểm sạt lở, khối lượng khoảng 97.500m3. Tuyến ĐH2 từ xã Phước Thành đi Phước Lộc dài 10,21km, hiện nay đang bị hư hỏng nghiêm trọng với 30 điểm sạt lở, khối lượng khoảng 70.000m3. Nhiều cầu bản, cống tròn trên 2 tuyến này bị cuốn trôi.

Hiện, 2 tuyến này được khắc phục đảm bảo giao thông bước 1, tuy nhiên, nguy cơ sạt lở núi, đứt đường, chia cắt giao thông tiếp tục diễn ra. Đường cứu nạn vào hiện trường tìm kiếm 4 người dân mất tích ở Phước Lộc vẫn tiếp tục được thông tuyến.

UBND tỉnh Quảng Nam giao UBND huyện Phước Sơn phối hợp với các đơn vị liên quan khoanh vùng các đoạn tuyến đang bị sạt lở, hư hỏng và có nguy cơ sạt lở cao; thiết lập hành lang an toàn, lắp đặt biển báo khu vực sạt lở và vận động nhân dân di dời ra khỏi vùng sạt lở để đảm bảo an toàn. Sở Giao thông- Vận tải khẩn trương lựa chọn đơn vị tư vấn, xây dựng có đủ năng lực để tổ chức lập, trình thẩm định, phê duyệt và tổ chức triển khai thực hiện các dự án khẩn cấp nêu trên theo đúng quy định của pháp luật về đầu tư công và các quy định khác có liên quan, đảm bảo an toàn dân cư, cơ sở hạ tầng.

Ông Nguyễn Mạnh Hà, Trưởng Ban Nội chính Tỉnh ủy Quảng Nam, người được tỉnh Quảng Nam phân công chỉ đạo công tác khắc phục hậu quả do thiên tai tại huyện Phước Sơn cho biết: “Hiện nay tuyến đường giao thông cơ bản được thông tuyến giai đoạn 1. Hiện đang khắc phục những điểm mà xung yếu và có tính chất nguy hiểm, chúng tôi đang tiếp tục khắc phục. Bên cạnh đó, cũng đang tiếp tục chỉ đạo cho các lực lượng trên địa bàn ba xã phối hợp cùng với các hộ dân để làm lại nhà tạm, hiện nay cơ bản bà con cũng có nhà tạm ở”./.