Bản Mông, nơi mùa xuân vẫy gọi

Từ trung tâm xã Vĩnh Yên, tỉnh Lào Cai ngược đỉnh núi Lùng Ác cao vời vợi tới tận lưng trời, nhìn xuống dốc núi thấy thấp thoáng những cô sơn nữ của bản Mông đang phơi áo trên những tảng đá, hoa mận, hoa đào đang e ấp trong những nụ non chúm chím. Đó là không gian của bản Mông Tổng Kim (Vĩnh Yên, Bảo Yên, Lào Cai), địa bàn sinh sống của 33 hộ người dân tộc Mông với 192 nhân khẩu. Trong những năm qua, đồng bào người Mông ở Tổng Kim đã luôn một lòng đi theo Đảng, đoàn kết xây dựng cuộc sống ấm no. Đến thăm Tổng Kim hôm nay, sự đổi thay đang diễn ra từng ngày. Mùa xuân đang thì thầm vẫy gọi.

Là bản định cư của đồng bào người Mông, Tổng Kim như tổ chim nằm cheo leo dựa vào vách núi của ngọn núi Lùng Ác cao vời vợi. Đứng trên đường dốc rẽ xuống bản , nhìn xuống thung lũng thấy thấp thoáng những ngôi nhà và màu sắc sặc sỡ của những chiếc váy Mông đang phơi trên những tảng đá trước nhà. Tổng Kim từng là một bản nghèo của xã Vĩnh Yên được hưởng lợi từ dự án 134, 135 trong nhiều năm qua. Không ỷ vào sự quan tâm của Nhà nước, trong những năm qua, đồng bào người Mông ở Tổng Kim đã tích cực lao động sản xuất để định cư lâu dài. Vào những năm 90, tình trạng du canh du cư, phá rừng làm nương rẫy diễn ra phổ biến nhưng qua nhiều năm, bản đã tích cực tuyên truyền đường lối chính sách của Đảng và Nhà nước đối với đồng bào các dân tộc thiểu số nên đa số đồng bào ở Tổng Kim yên tâm định cư, lập nghiệp.

Làm bánh

Ông Lý A Pao - Trưởng bản Tổng Kim cho biết: Đến nay, cuộc sống ở Tổng Kim đã có nhiều khởi sắc. Xác định được vai trò của sản xuất nông nghiệp trong việc thoát nghèo của địa phương, trong những năm qua, người dân bản Tổng Kim đã tích cực khai khẩn đất hoang, thâm canh ruộng bậc thang và nương rẫy để trồng ngô, lúa. Cả bản trồng 2 ha diện tích lúa, trong đó có sự xen canh giữa lúa nước và lúa nương. Ngoài diện tích lúa, dân bản còn trồng hơn 1 ha ngô lai để chăn nuôi và phòng khi vào những mùa giáp hạt. Chính vì vậy, trong những năm gần đây, số hộ không có lúa ăn đã không còn, phần lớn người dân đảm bảo được lương thực cho cả gia đình và còn dư dật để bán ra thị trường. Dựa vào lợi thế núi cao, người dân Tổng Kim còn mở rộng chăn nuôi gia súc như lợn, trâu và ngựa. Số vật nuôi này phục vụ tốt cho công việc cày kéo sản xuất, giúp người dân cải thiện cuộc sống và có thêm thu nhập. Tổng Kim không còn nhiều diện tích đồi núi trọc bỏ hoang, thay vào đó là đồi sa mu, keo, mỡ xanh ngút ngàn dọc theo hai bên đường vào bản. Gần 50 ha đồi núi trọc trước đây nay đã được phủ lên một màu xanh bạt ngàn.  

Cùng với việc tăng gia sản xuất, bản Tổng Kim còn hưởng ứng cuộc vận động toàn dân xây dựng đời sống văn hóa. Bản đã xây dựng hương ước tổ chức cuộc sống và những hoạt động trong đời sống tinh thần của dân bản. Thông qua những buổi họp bản, ngày hội văn hóa, người dân trong bản đã dần thực hiện xóa bỏ các hủ tục đã đeo bám từ bao đời như cưới hỏi, ma chay… Cuộc vận động không sinh con thứ 3 cũng được bản đưa vào các cuộc sinh hoạt thôn bản và được người dân nhận thức đúng đắn. Việc giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào người Mông được người dân tích cực lưu giữ trong các dịp lễ hội, ngày hội văn hóa của bản và của xã. Toàn bản có tới 75% số hộ gia đình văn hóa, trong nhiều năm liên tục được đánh giá và công nhận là thôn bản văn hóa. An ninh chính trị ổn định, đồng bào không di cư tự do.

 Cuộc sống của Tổng Kim ngày càng được nâng cao. Ông Lý A Pao vui mừng kể về sự đổi thay của bản. Ông cho biết con đường dẫn vào bản giờ đây đã được mở rộng phong quang, xe máy có thể đi lại dễ dàng, tạo điều kiện đi lại thuận lợi cho người dân đồng thời đây là con đường quan trọng để tiến hành giao thương kinh tế với trung tâm. Số hộ có điện thoại, ti vi và xe máy ngày càng tăng. Đặc biệt, 95% số hộ gia đình có nhà lớp mái fibro xi măng kiên cố. Hệ thống cung cấp nước sạch được phục vụ đến từng hộ dân trong bản, khắc phục được việc thiếu nước trong nhiều năm nay. Người dân trong bản cũng năng động tận dụng nguồn nước suối để làm thủy điện nhỏ phục vụ thắp sáng cho gia đình. Đến nay, số hộ nghèo của bản chỉ còn 5 hộ.

Trong những năm qua, xác định được muốn thoát nghèo, cần phải có cái chữ, cái kiến thức để áp dụng vào trong cuộc sống. Do vậy, trong những năm gần đây, người dân bản Tổng Kim đã quan tâm đến việc học hành của con em mình, tạo điều kiện, vượt khó khăn để đưa con đi học. Đáp ứng lòng mong mỏi của người dân trong bản, điểm trường mầm non và trường Tiểu học xã Vĩnh Yên đã được xây dựng ngay trung tâm của bản tạo điều kiện cho con em được học hành đầy đủ ngay từ bậc mầm non. Cả bản có trên 50 học sinh trong độ tuổi đi học các cấp. Chưa bao giờ tinh thần hiếu học và khát khao thoát nghèo lại trở thành động lực và ý chí của trẻ em bản Tổng Kim trong giai đoạn này. Gia đình ông Lý A Pao có ba con trai thì cả ba con ông đều được học hành đầy đủ. Hai con trai của ông đã học đại học, con trai cả trở thành thầy giáo cấp 3 ngay tại Nghĩa Đô, con trai thứ hai đang học đại học nông lâm Thái Nguyên, con trai thứ ba đang dự thi đại học Tây Bắc. Ông cho biết những năm trước đây, trường cấp 3 cách gần 40 km, nhà hoàn cảnh nhưng ông vẫn tạo điều kiện cho các con học hành đầy đủ và trưởng thành. Anh Lý Gìn Phù là con trong một gia đình nghèo đã vượt khó tìm đến cái chữ và giờ đây trở thành thầy giáo của bản mình.

Chia tay bản Tổng Kim khi mặt trời đang khuất dần sau ngọn núi Lùng Ác, chúng tôi nhận thấy ánh sáng của sự sống ấm no, hạnh phúc lan toả cả không gian bản Mông. Một màu xanh ngút ngàn của lúa, ngô, cây rừng chạy típ tắp như tín hiệu cho sự đổi thay của cuộc sống nơi lưng trời. Hương rượu ngô hòa quyện vào cái e ấp của nụ hoa đào trong cái se lạnh của những ngày cuối năm như nghe thấy tiếng gọi của mùa xuân đang về./.