Mai vàng trên cát trắng Tam Giang

“Mời khách ai đến Điền Hòa/ Ngày mười tháng Chạp quê nhà hội mai”

Điền Hoà là một xã thuần nông, nằm bên phá Tam Giang của huyện Phong Điền, Thừa Thiên-Huế. Ở đây, ngoài cây lúa, người nông dân còn chọn cho mình một loại cây trồng hết sức đặc sắc thi vị đó là mai vàng. Cả xã có 930 hộ gia đình thì 100% số hộ đều trồng mai, nhà trồng ít thì 30-50 cây, nhà nhiều có đến hàng trăm cây. Đây cũng là xã duy nhất ở Thừa Thiên - Huế có câu lạc bộ cây mai cảnh và tổ chức Hội hoa mai hàng năm vào ngày mồng mười tháng Chạp.

Cụ Võ Sỹ Đài- một cán bộ lão thành cách mạng ở Điền Hoà cho biết: Nghề trồng mai ở Điền Hoà có từ lâu đời, tuy nhiên do điều kiện đường sá xa xôi, đò giang cách trở, nên cây mai Điền Hoà chủ yếu là trồng để chơi, thi thố với nhau trong làng, trong xã mỗi dịp Tết đến, xuân về, chứ không mua bán nhộn nhịp như bây giờ.

Nghề trồng mai ở Điền Hoà thực sự hái ra tiền chỉ vài năm trở lại đây, khi đời sống kinh tế đã khấm khá hơn. Những cội mai già bị bỏ quên sau chiến tranh, sau những năm khó khăn vật lộn với cái ăn cái mặc hàng ngày thời bao cấp đã trở thành những món hàng “độc” của giới chơi cây cảnh Huế. Thế là cây mai Điền Hoà ra với thị trường, nghề trồng mai hồi sinh trở thành cây “trồng chơi ăn thật” ở Điền Hoà... Nhiều hộ gia đình từ ruộng cát chua mặn bên phá Tam Giang này đã trở thành triệu phú nhờ nghề trồng mai vàng như ông Nguyễn Văn Bé, anh Đặng Văn Hiếu, Nguyễn Minh Lợi, Nguyễn Đăng Thân, Đặng Tân...

Đặc biệt, ở Điền Hoà hiện nay người dân còn lưu giữ và nhân giống được nhiều loại mai quí hiếm, như Hoàng trúc mai, Hoàng diệp mai, Diệp cúc mai... và hàng trăm cội mai già hàng trăm năm tuổi mà có người đã ngã giá hàng trăm triệu đồng vẫn chưa mua được. Như cặp mai già với thế “Long giáng” gần trăm tuổi đặt ở trung tâm công viên của xã, đã có người ra giá 100 triệu đồng. Có gia đình chỉ bán một “lão mai” là xây được nhà cửa, mua sắm tiện nghi đắt tiền không thua kém gì người thành phố.

Có thể nói ở Điền Hoà nhà nhà trồng mai, cả xã trồng mai, nhưng không chỉ trồng để chơi, mà đã hướng ra thị trường với mục tiêu đưa cây mai thành cây xoá đói giảm nghèo ở địa phương.

Câu lạc bộ mai cảnh Điền Hoà ra đời đã trở thành nơi truyền đạt, chuyển giao kỹ thuật trồng, chăm sóc, tạo thế mai cảnh cho các hội viên, để tạo ra những sản phẩm hàng hoá đáp ứng nhu cầu khó tính của giới chơi cảnh hiện nay. Vì thế, giới chơi mai cảnh ở Huế, nhiều người đã ngỡ ngàng khi đến với làng mai Điền Hoà. Ở nơi heo hút này, người nông dân lại tạo được những thế mai Long giáng, Long vân, Lưỡng long tranh châu... với đủ dáng trực, lộ, căn, tứ diện... Nhờ thế, mai Điền Hoà đã vinh dự có mặt trong những bộ sưu tập, trưng bày mai cảnh ở Huế như Tịnh Lạc Viên, vườn An Hiên, Bảo tàng Hồ Chí Minh chi nhánh Huế, Đại Nội Huế... vào tận TP Hồ Chí Minh... trở thành một “thương hiệu” trên thị trường cây cảnh ở miền Trung với cái tên rất dân dã “mai Điền Hoà” hay “làng mai bên phá Tam Giang”.

Đặc biệt, trong những ngày cuối năm này, bất chấp cái rét căm căm kéo dài gần cả tháng nay ở Thừa Thiên - Huế, người chơi mai các nơi đổ về Điền Hoà để chọn cho mình một cây mai ưng ý nhất trong năm mới. Giá mai năm nay ở Điền Hoà không cao hơn so với các năm trước do sức mua giảm sút. Trung bình mỗi chậu mai trên 5 năm tuổi được bán với giá 3 - 5 triệu đồng, trên 10 năm tuổi có giá từ 10 -15 triệu đồng, còn các “cụ mai” từ 50 -100 triệu đồng.

Theo thống kê của Hội mai cảnh Điền Hoà, cả xã hiện có trên 2.000 cây mai có độ tuổi từ 10 - 15 năm, còn dưới độ độ tuổi ấy thì có đến hàng chục ngàn cây... Hội hoa xuân Điền Hoà diễn ra hàng năm thường chỉ trưng bày những cây mai có độ tuổi trên 10 năm trở lên.

Làm một phép tính đơn giản, chỉ cần bán hết số lượng mai có 10 - 15 tuổi, với giá 10 - 15 triệu đồng/cây, thì tết này làng mai Điền Hoà có số thu từ 20 - 30 tỷ đồng, một con số mà chưa có một loại cây trồng nào đem lại được cho những người nông dân bên phá Tam Giang từ trước đến nay.

Tiếng tăm mai vàng Điền Hòa cứ thế vang xa. Người chơi mai nhớ đúng vào dịp hội mai xuân đổ về tìm mai. Những cội mai già, những gốc mai đẹp được các thương nhân mua bốc lên xe, xuống thuyền chở vào Huế “sửa soạn” trước khi đưa ra Bắc, vô Nam như lộc xuân của miền cát Ngũ Điền đến với mọi người.

Có lẽ, ít ai ngờ rằng cây mai lại trở thành cây xoá đói giảm nghèo cho người dân trên vùng đất chua phèn này. Người dân Điền Hoà cũng rất tự hào với nghề trồng mai cảnh của mình, một nghề không chỉ làm sang, làm đẹp cho đời mà còn mang lại hiệu quả kinh tế cao trong công cuộc xoá đói giảm nghèo./.