Hàng loạt hoạt động diễn ra xuyên suốt trong năm 2020 mà điểm nhấn là thành công của kỳ Đại hội đồng AIPA lịch sử là minh chứng cho khả năng, vị thế, uy tín của Việt Nam nói chung và Quốc hội Việt Nam nói riêng.
Năm 2020, Việt Nam đảm nhận vai trò Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, Chủ tịch ASEAN; đồng thời, Quốc hội Việt Nam đảm nhận vai trò Chủ tịch Hội đồng Liên Nghị viện Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (gọi tắt là AIPA). Cũng thời gian này, đại dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, tác động nghiêm trọng tới các hoạt động chính trị, kinh tế, xã hội của mọi quốc gia trên toàn thế giới.
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho biết, ngay từ đầu năm khi dịch bệnh bắt đầu có dấu hiệu lan rộng, Quốc hội Việt Nam đã chủ động xây dựng các kịch bản cho năm Chủ tịch AIPA, sau đó báo cáo Bộ Chính trị để trao đổi với các nước thành viên đề xuất điều chỉnh các hoạt động sang hình thức trực tuyến. Điều này đã khẳng định tinh thần gắn kết, chủ động thích ứng, tự cường và kiên quyết hành động để đạt được thành công đúng như chủ đề của Đại hội đồng AIPA 41: “Ngoại giao nghị viện vì Cộng đồng ASEAN Gắn kết và Chủ động thích ứng”.
Quốc hội Việt Nam đã xây dựng Đề án tổng thể Năm Chủ tịch AIPA 2020 và tổ chức Đại hội đồng AIPA 41, thành lập Ban Chỉ đạo quốc gia và Ban Tổ chức AIPA 41; thành lập Ban Thư ký quốc gia và các Tiểu ban Nội dung, Tiểu ban Thông tin, tuyên truyền và Tiểu ban Lễ tân, hậu cần, an ninh, y tế.
Ngày 30/3/2020, trên cương vị Chủ tịch AIPA, Chủ tịch Quốc hội Việt Nam với tư cách Chủ tịch AIPA có Thư gửi các Chủ tịch Nghị viện thành viên AIPA chia sẻ những mất mát, tổn thất do đại dịch COVID-19 gây ra, đồng thời kêu gọi các Nghị viện thành viên AIPA đoàn kết, tăng cường hành động, đồng hành cùng Chính phủ trong đối phó với đại dịch và nhận được sự phản hồi tích cực của các Nghị viện thành viên AIPA.
Cùng với đó, đại diện Quốc hội Việt Nam cũng tham dự nhiều cuộc họp trực tuyến với các Nghị viện thành viên AIPA, với Liên minh Nghị viện Thế giới (IPU) để thúc đẩy vai trò của nghị viện trong ứng phó với đại dịch COVID-19.
Trong khuôn khổ Hội nghị Cấp cao ASEAN 36 theo hình thức họp trực tuyến vào ngày 26/6/2020, Phiên đối thoại giữa các nhà Lãnh đạo ASEAN và AIPA đã được tổ chức thành công, góp phần vào việc thực hiện các nhiệm vụ trong Năm Chủ tịch ASEAN 2020 và Chủ tịch AIPA 2020 của Việt Nam, được các nghị viện ASEAN đánh giá cao.
Quốc hội Việt Nam đã chủ trì tổ chức thành công bằng hình thức trực tuyến Hội nghị Hội đồng tư vấn AIPA về ma túy nguy hiểm lần thứ 3 (AIPACODD 3) vào ngày 29/6/2020 và Hội nghị Đối tác nghị viện về hợp tác giáo dục, văn hóa vì sự phát triển bền vững (AIPA ECC) vào ngày 30/7/2020. Hay Hội nghị AIPA ECC được tổ chức theo sáng kiến của Quốc hội Việt Nam trong Năm Chủ tịch AIPA 2020, kết nối với AIPA và Liên minh Nghị viện Thế giới, có sự tham gia của đại diện Liên Hợp Quốc, Tổng Thư ký Liên minh Nghị viện Thế giới.
Quốc hội Việt Nam tích cực mở rộng kết nối AIPA với Liên minh Nghị viện thế giới IPU, tích cực đóng góp vào nỗ lực chung của các nước trong việc giải quyết các vấn đề toàn cầu (Ảnh: aipa2020.vn)
Đây là lần đầu tiên AIPA tổ chức một hội nghị chuyên đề nhằm thúc đẩy sự phát triển quan hệ đối tác nghị viện trong triển khai thực hiện các Mục tiêu phát triển bền vững nói chung, về hợp tác giáo dục và văn hóa nói riêng. Với sáng kiến và thành công bước đầu của Hội nghị, Việt Nam mong muốn tạo diễn đàn mang tính thường niên của AIPA để cùng trao đổi, tìm ra các biện pháp thúc đẩy thực hiện có hiệu quả các Mục tiêu phát triển bền vững trong khu vực ASEAN…
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cũng nhấn mạnh, trong Năm Chủ tịch AIPA 2020, Quốc hội Việt Nam đã kịp thời, chủ động thích ứng, phối hợp chặt chẽ, gắn kết với Quốc hội, Nghị viện các nước ASEAN tổ chức nhiều hoạt động góp phần thúc đẩy vai trò của AIPA, các Nghị viện, Nghị sỹ thành viên AIPA trong tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN trên cả ba trụ cột: Chính trị - an ninh, kinh tế và văn hóa - xã hội.
Bên cạnh đó, Quốc hội Việt Nam cũng tích cực mở rộng kết nối AIPA với Liên minh Nghị viện thế giới IPU, tích cực đóng góp vào nỗ lực chung của các nước trong việc giải quyết các vấn đề toàn cầu, lan tỏa thông điệp thúc đẩy ngoại giao nghị viện và hành động nghị viện vì hòa bình, an ninh và ổn định, vững vàng; cùng nhau hành động bảo vệ lợi ích chung của Cộng đồng ASEAN, vượt qua bất kỳ khó khăn, thử thách nào.
Trong Năm Chủ tịch AIPA 2020, nhiệm vụ quan trọng của Quốc hội nước chủ nhà là tổ chức thành công Đại hội đồng AIPA lần thứ 41. Đây là một điểm nhấn quan trọng trong công tác đối ngoại của Quốc hội khóa XIV, góp phần làm nổi bật thành tựu ngoại giao Nhà nước và ngoại giao nghị viện.
Theo Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội Nguyễn Văn Giàu, Năm Chủ tịch AIPA 2020 và Đại hội đồng AIPA 41 có những con số ấn tượng: Số lượng đại biểu tham dự và cấp cao nhất trong lịch sử của AIPA: Thời điểm cao nhất là 73 điểm cầu của 10 Nghị viện thành viên AIPA, 11 Nghị viện quan sát viên, khách mời nước chủ nhà và các tổ chức quốc tế đăng ký tham gia gần 400 đại biểu, trong đó có 230 đại biểu là đại biểu Quốc hội.
Đại hội đồng AIPA 41 hoàn tất chương trình nghị sự và chương trình hoạt động diễn ra trong 3 ngày 8-10/9/2020 với việc Thông cáo chung được đại diện các nghị viện thành viên ký thông qua, chứa đựng nhiều nội dung quan trọng, không chỉ thể hiện sự đoàn kết, hợp tác của các thành viên mà còn mang đậm dấu ấn chủ nhà Việt Nam.
2 phiên họp toàn thể, 6 hội nghị với 26 Nghị quyết được thông qua trong gần 3 ngày làm việc đã khẳng định tinh thần “tuy không thể gặp nhau trực tiếp, nhưng tình hữu nghị và tinh thần hợp tác vẫn sẽ vượt qua tất cả”. Các phiên làm việc diễn ra sôi nổi với các ý kiến thảo luận thẳng thắn, trách nhiệm, xây dựng từ các Trưởng đoàn các nghị viện thành viên AIPA, Trưởng các đoàn Quan sát viên và khách mời của nước chủ nhà Việt Nam.
Những kết quả đạt được tại kỳ Đại hội đồng lần này một lần nữa khẳng định ASEAN và AIPA là minh chứng cho tinh thần đoàn kết, tương trợ lẫn nhau, kề vai sát cánh, giúp đỡ nhau cùng vượt qua khó khăn. Điều đó cũng nói lên niềm tin và sự hợp tác của các nghị viện thành viên đối với nước chủ nhà Việt Nam.
Đại hội đồng AIPA 41 diễn ra rất thành công đã thể hiện sự quyết tâm và nỗ lực của Việt Nam cũng như các nghị viện đồng hành cùng Chính phủ các nước ASEAN vượt qua khó khăn (Ảnh: aipa2020.vn)
Nhìn lại chương trình nghị sự và hoạt động của AIPA 41, có thể thấy, một trong những vấn đề được đề cập xuyên suốt trong các phiên làm việc chính là đại dịch COVID-19. Các ý kiến thảo luận đã chỉ rõ những hậu quả nặng nề do đại dịch gây ra, đồng thời nhấn mạnh các nước ASEAN cần tăng cường gắn kết, chủ động thích ứng để cùng nhau vượt qua vì không một nước nào có thể một mình chiến thắng được thách thức chưa từng có trong lịch sử này.
Việc Đại hội đồng AIPA 41 diễn ra rất thành công đã thể hiện sự quyết tâm và nỗ lực của Việt Nam cũng như các nghị viện đồng hành cùng Chính phủ các nước ASEAN vượt qua khó khăn, đẩy lùi dịch bệnh, tiến lên phía trước vì ấm no, hạnh phúc cho mỗi người dân, vì sự hợp tác và sự phát triển của Cộng đồng ASEAN. Và như các nghị sĩ đã khẳng định: “COVID-19 mang đến nhiều thay đổi, song ASEAN vẫn mạnh mẽ và tự cường”.
Các đại biểu chụp ảnh lưu niệm (Ảnh: aipa2020.vn)
Nói đến dấu ấn Việt Nam tại kỳ Đại hội đồng 41 không thể không nhắc đến sáng kiến về việc tổ chức Hội nghị Nghị sĩ trẻ AIPA được các đại biểu đồng thuận cao và được đánh giá là nhân tố mới và là dấu ấn lịch sử quan trọng trong việc hình thành cơ chế hội nghị dành cho các nghị sĩ trẻ AIPA.
Đề xuất trên của Quốc hội Việt Nam xuất phát từ thực tế và mong muốn, là đại diện của khoảng 220 triệu thanh niên (1/3 dân số ASEAN), các nghị sĩ trẻ AIPA đóng vai trò quan trọng trong việc truyền tải ý chí, tâm tư nguyện vọng của cử tri trẻ, đóng góp tích cực vào hoạt động của Nghị viện AIPA và nghị viện thành viên AIPA. Đồng thời là nhân tố quan trọng kết nối, thúc đẩy sự tham gia của giới trẻ trong công cuộc xây dựng, phát triển Cộng đồng ASEAN. Vì lẽ đó, các nước đồng thuận giao lại cho Ban thư ký AIPA và Ban thư ký nghị viện các nước tiến hành quy trình, thủ tục để năm tới đưa vào là một hoạt động chính thức của Đại hội đồng AIPA.
“Những nội dung của Năm Chủ tịch AIPA, Đại hội đồng AIPA 41 mở đường cho AIPA xác định một tầm nhìn chiến lược của AIPA trong 5-10 năm tới. Khẳng định vai trò của ngoại giao nghị viện khu vực và quốc tế, góp phần vào việc xây dựng Cộng đồng ASEAN ngày càng phát triển, cộng đồng của người dân, hướng tới người dân, hòa bình và thịnh vượng. Đại hội đồng AIPA 41 mang màu sắc và đậm chất văn hóa đã để lại một ấn tượng khó phai mờ trong bạn bè quốc tế; quảng bá hình ảnh về nét đẹp của đất nước và con người Việt Nam” – Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân khẳng định.
Đại hội đồng AIPA 41 mở đường cho AIPA xác định một tầm nhìn chiến lược của AIPA trong 5-10 năm tới (Ảnh: aipa2020.vn)
Cùng với thành công của các hoạt động đối ngoại quan trọng trong năm 2020 của Việt Nam như Chủ tịch ASEAN, Chủ tịch AIPA, Ủy viên Không thường trực HDBA LHQ, thành công của Đại hội đồng AIPA 41 đã góp phần nâng cao vị thế, uy tín của Việt Nam, của Quốc hội Việt Nam trên trường quốc tế.
AIPA 41 chính là điểm nhấn hoạt động đối ngoại năm 2020 và của Quốc hội nhiệm kỳ khóa XIV./.
Tác giả: Ngọc Thành - Trình bày: Quang Huy
