25 năm trôi qua, nhà báo Đinh Thế Lộc, Tổng Biên tập đầu tiên của Báo Điện tử VOV vẫn nhớ như in thời khắc Báo chính thức hòa mạng khi bắt đầu từ con số 0 và những cuộc họp “định mệnh”.
PV: Vào ngày 3/2/1999, tức 25 năm trước, Báo Điện tử VOV chính thức hòa mạng, trở thành báo điện tử đầu tiên của Đài Tiếng nói Việt Nam. Việc thành lập một tờ báo điện tử trong lòng Đài phát thanh quốc gia có ý nghĩa thế nào vào thời điểm đó, thưa ông?
Nhà báo Đinh Thế Lộc: 25 năm trôi qua với rất nhiều thăng trầm, thay đổi, những bước chuyển mình lớn của Báo Điện tử VOV. Tôi vẫn nhớ rất rõ những ngày chuẩn bị cho việc thành lập tờ báo điện tử đầu tiên của Đài Tiếng nói Việt Nam. Cuộc họp hôm đó dưới sự chủ trì của Ủy viên Bộ Chính trị Nguyễn Phú Trọng, người phụ trách công tác tư tưởng, lý luận của Đảng đã nhắc từng điểm trong tờ trình của VOV xin cho ra đời 1 tờ báo. Từng chi tiết tưởng chừng rất nhỏ nhưng cũng được hội nghị xem xét cẩn thận. Ngày 3/2/1999, Báo Điện tử VOV News đã chính thức hòa mạng quốc gia, trở thành một trong những kênh truyền tải thông tin chính của Đài Phát thanh quốc gia. Để thành lập, Báo Điện tử VOV News đã có một quá trình chuẩn bị rất dài trước đó từ khâu nhân sự, nội dung, giao diện của tờ báo…
Thời kỳ vừa thành lập, quân số phóng viên, biên tập viên tại báo rất ít, chỉ vài người, chủ yếu điều động từ Ban Biên tập Đối ngoại của Đài sang
Một nhóm công tác gồm chưa đến chục người nhanh chóng được lựa chọn dựa trên cơ sở đội ngũ của Ban Biên tập Đối ngoại chủ yếu gồm phóng viên, biên tập viên của bộ phận Biên Tập chung, Phòng tiếng Anh để sớm cho ra những bản tin hàng ngày bằng cả tiếng Việt, tiếng Anh phát trên mạng internet.
Thời gian thử nghiệm chưa bao lâu thì đến Tết Nguyên đán, với những bà con Việt Kiều sống xa Tổ quốc, việc nghe được tiếng nói từ quê hương một cách rõ ràng, mạch lạc vào thời khắc giao thừa quả là một thách thức không nhỏ.
Và cũng vào đêm giao thừa năm đó, lần đầu tiên bà con Việt kiều xa quê ở các nước trên thế giới được nghe lời chúc Tết của Chủ tịch nước phát trên mạng internet. Một tấm ảnh từ Little Saigon gửi về sau Tết, chụp cảnh một cụ bà đang nằm say sưa lắng nghe tiếng nói quê hương được con cháu cụ tải xuống từ cái laptop bên cạnh giường đã lấy đi không ít nước mắt của người xem.
Những điều tưởng chừng rất nhỏ, đơn giản vào thời điểm bây giờ, nhưng đã từng là niềm tự hào, nguồn động viên của những người làm phát thanh đối ngoại lúc đó.
PV: Lần đầu tiên Đài Tiếng nói Việt Nam quyết định thành lập một tờ báo điện tử bên cạnh các kênh phát thanh chủ lực, quá trình chuyển từ làm phát thanh sang làm báo điện tử, đội ngũ phóng viên, biên tập viên của Báo có gặp nhiều thách thức không, thưa ông?
Nhà báo Đinh Thế Lộc: Ngày nay báo điện tử đã quá phổ biến với mọi người, nhưng thời kỳ đó, báo điện tử vẫn là điều gì đó rất mới, từ người lãnh đạo đến những phóng viên, biên tập viên làm trực tiếp như chúng tôi cũng còn rất mơ hồ về trách nhiệm của mình ra sao, tờ báo điện tử hoạt động trong Đài Tiếng nói Việt Nam thế nào, cơ cấu, nhân sự phối hợp thế nào. Những ngày đầu còn nhiều bỡ ngỡ, song cả báo cũng quen dần và ngày càng nhận thấy hướng đi của mình là hợp lý.
Cũng nhờ có báo điện tử nên tiếng nói Việt Nam, những chương trình phát thanh cho đồng bào ở xa Tổ quốc đã đến được với người dân Việt Nam trên khắp thế giới với cả hình ảnh, âm thanh sắc nét.
Về hoạt động ban đầu, chủ yếu trên cơ sở những phóng viên làm phát thanh, chúng tôi nghĩ rằng chỉ cần đưa những sản phẩm phát thanh lên mạng internet là xong, nhưng dần dần nhận thấy hướng đi này không đúng, mà cần đáp ứng những yêu cầu riêng của một loại hình mới. Do đó, quá trình lựa chọn, đào tạo phóng viên cũng rất khác.
Tại Việt Nam ở giai đoạn đó, báo điện tử là một cái gì đó rất mới. Qua quá trình làm việc, cả lãnh đạo báo và đội ngũ phóng viên đều phải tự học, từ đó áp dụng các phương tiện, kỹ thuật mới vào làm báo. Đó là quá trình tự học, tự đào tạo với sự nỗ lực rất lớn của cả tòa soạn. Báo cũng mời các chuyên gia về đào tạo thêm về kỹ năng làm báo điện tử. Dần dần lượt truy cập vào báo ngày càng tăng và quan trọng hơn nữa là tờ báo dần khẳng định được vị thế của mình trong làng báo và trong lòng độc giả.
Chính sự tự học, tự làm, tự đào tạo, rèn luyện, cùng với sự chỉ đạo chặt chẽ của lãnh đạo các đơn vị Đài Tiếng nói Việt Nam, đội ngũ phóng viên đã dần trưởng thành và hoạt động rất hiệu quả.
Là đội ngũ làm báo thế hệ đầu của báo điện tử, tôi cảm thấy rất tự hào. Đóng góp của bản thân mình chỉ là một phần nhỏ, cái chính là sự nỗ lực chung của toàn bộ đội ngũ phóng viên, biên tập viên, kỹ thuật viên, nhân viên trong báo.
PV: 25 năm là một hành trình khá dài chứng kiến sự trưởng thành và phát triển không ngừng của VOV News, sau này là VOV Online và Báo Điện tử VOV (VOV.VN), là một trong những người đầu tiên đặt viên gạch nền móng cho Báo, ông có chia sẻ gì khi chứng kiến những đổi thay từng ngày của tờ báo?
Nhà báo Đinh Thế Lộc: Có thể nói, sau bao năm công tác ở Đài Tiếng nói Việt Nam, thì thời gian làm ở báo điện tử để lại cho tôi nhiều kỷ niệm hơn cả. Đó là những năm tháng đi làm gần như không biết nghỉ, các dịp lễ tết, khi mọi người về với gia đình, thì những người làm báo ở tòa soạn điện tử của VOV lại bám riết tại cơ quan, liên tục gần như 24/24… Những năm làm báo điện tử, hầu như Tết năm nào, giao thừa chúng tôi cũng miệt mài làm việc ở cơ quan, kịp thời đưa băng Chủ tịch nước chúc tết, cập nhật tin tức chúc mừng năm mới ở khắp mọi miền tổ quốc. Chúng tôi về nhà lúc nửa đêm, rạng sáng khi vợ con đã ngủ hết. Đó là những năm tháng không thể nào quên.
Dù đã nghỉ hưu, đến giờ hàng năm chúng tôi vẫn có dịp quay trở lại báo, ôn lại những kỷ niệm, những ấn tượng sâu sắc một thời. Đến thăm báo ngày nay, tôi rất vui mừng khi chứng kiến những thay đổi lớn và rất nhanh của báo. Đội ngũ người làm báo đông hơn rất nhiều, phương tiện làm việc hiện đại, điều kiện, cách thức tác nghiệp rất chuyên nghiệp, bám sát yêu cầu của báo chí hiện đại. Quan trọng nhất, hàng ngày khi vào đọc VOV.VN, tôi thấy những thông tin ngày càng có chiều sâu, nhanh nhạy, chính xác đúng với vai trò là một trong những đơn vị báo chí chủ lực của quốc gia.
Mỗi tờ báo điện tử nói riêng cũng như cơ quan báo chí nói chung muốn tồn tại và phát triển được cần phát huy tốt thế mạnh của mình. Nhất là trong bối cảnh mạng xã hội bùng nổ, bất cứ ai cũng có thể trở thành người đưa tin trên mạng, báo điện tử lại càng cần khẳng định và phát huy vai trò của báo chí chính thống, đưa tin tức nhanh chóng, kịp thời, chính xác, có định hướng.
Với VOV.VN – một tờ báo điện tử được hình thành ngay trong lòng Đài phát thanh Quốc gia với nguồn tài nguyên lớn là các chương trình phát thanh, việc khai thác tích hợp cả âm thanh trên báo điện tử cũng là tối đa hóa thế mạnh của riêng mình, nhằm phục vụ tốt hơn nhu cầu của độc giả.
Bên cạnh đó, để tờ báo lớn mạnh từng ngày, quá trình mở rộng đào tạo cho đội ngũ phóng viên, biên tập viên là vô cùng quan trọng. Mặt khác chính bản thân mỗi nhân sự trong báo cũng cần tự vươn lên học tập, tự rèn luyện mỗi ngày.
Tôi rất tin tưởng và hy vọng rằng VOV.VN sẽ nắm bắt được những cơ hội, phát triển thành công hơn nữa trong tương lai, khẳng định vai trò của cơ quan báo chí chủ lực.
PV: Xin cảm ơn ông!
Tác giả: Nguyễn Trang - Trình bày: Kiều An
