Đề xuất thu thuế hàng hóa trong... khu miễn thuế

“Tuồn” hàng lậu, gây thất thu

Tại khoản 5, Điều 3 Luật thuế Tiêu thụ đặc biệt hiện hành quy định: Hàng hoá nhập khẩu từ nước ngoài vào khu phi thuế quan, hàng hoá từ nội địa bán vào khu phi thuế quan và chỉ sử dụng trong khu phi thuế quan, hàng hoá được mua bán giữa các khu phi thuế quan với nhau không chịu thuế TTĐB, trừ xe ô tô chở người dưới 24 chỗ.

Hiện, tại Việt Nam có hai khu kinh tế đang được áp dụng tiêu chuẩn miễn thuế là Khu kinh tế Cầu Treo (Hương Sơn – Hà Tĩnh) và Khu kinh tế Lao Bảo (Hướng Hóa - Quảng Trị) được áp dụng tiêu chuẩn phi thuế quan. Tuy nhiên, tại hai khu này diễn ra hiện tượng lợi dụng để buôn bán hàng lậu.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng

Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng, thực tế thời gian qua phát sinh một số trường hợp lợi dụng việc miễn thuế TTĐB đối với một số hàng hóa chịu thuế TTĐB với thuế suất cao (như: thuốc lá, xì gà, rượu, bia) để đưa vào trong khu được áp dụng quy chế khu phi thuế quan và có dân cư sinh sống, sau đó đưa vào nội địa bằng nhiều hình thức nhằm trốn thuế, gian lận thương mại. Do vậy, để hạn chế gian lận, Chính phủ đề nghị áp dụng thu thuế TTĐB đối với hàng hóa chịu thuế TTĐB đưa vào khu được áp dụng quy chế khu phi thuế quan có dân cư sinh sống để khắc phục tình trạng gian lận trong thực tế.

Cụ thể Dự thảo luật quy định: “Hàng hoá nhập khẩu từ nước ngoài vào khu phi thuế quan, hàng hoá từ nội địa bán vào khu phi thuế quan và chỉ sử dụng trong khu phi thuế quan, hàng hoá được mua bán giữa các khu phi thuế quan với nhau, trừ hai loại hàng hóa sau: xe ô tô chở người dưới 24 chỗ, hàng hóa đưa vào khu được áp dụng quy chế khu phi thuế quan có dân cư sinh sống”.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính- Ngân sách Phùng Quốc Hiển cho biết, cơ quan thẩm tra đồng tình với với quy định của Dự thảo luật. Bởi lẽ hiện nay phát sinh tình trạng lợi dụng cơ chế ưu đãi thuế đối với các khu vực phi thuế quan có cả khu dân cư sinh sống để đưa hàng hóa vào trong khu vực phi thuế quan sau đó được bán trở lại và tiêu dùng trong dân cư, tạo ra sự không công bằng, gây thất thu cho ngân sách nhà nước.

Cơ quan thẩm tra cũng đề nghị Chính phủ cần nghiên cứu kiến nghị sửa đổi đối với các sắc thuế khác đang được miễn trong khu phi thuế quan có cả dân cư sinh sống để đảm bảo tính đồng bộ của hệ thống pháp luật.

Không quản được nên thu thuế?

Nhiều ý kiến băn khoăn về đề xuất của Chính phủ, vì mục đích của các Khu phi thuế quan của Việt Nam hoàn toàn theo thông lệ quốc tế và mô hình này đã được phát triển mạnh mẽ, tạo động lực cho phát triển của các nước. Mô hình quốc tế thành công, ta không thành công nên phải tìm hiểu tại sao và giải pháp xử lý hiệu quả. Không thể vì không kiểm soát được buôn lậu mà tiếp tục ban hành chính sách. Ngoài ra, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu đề nghị Ban soạn thảo cần rà soát các quy định cho phù hợp với các cam kết, như WTO cũng như “đạo lý” khi ra đời khu phi thuế quan.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết đã rà soát và tìm hiểu mô hình của các nước trên thế giới về khu phi thuế quan, các nước miễn thuế với điều kiện phải có hàng rào cứng, không có dân cư. Ở ta thực chất là khu kinh tế.

“Ta có hai khu kinh tế trên nhưng mỗi khu có hơn 100.000 dân cư sống ở đấy, vì thế chúng ta không quản lý được. Về tiêu chuẩn khu phi thuế quan chúng ta không đảm bảo được. Chúng ta đã cam kết không phân biệt hàng hóa trong nước và nước ngoài; không phân biệt nhà đầu tư trong nước và nước ngoài, do vậy về bản chất chúng ta chưa thực hiện đúng yêu cầu của Khu phi thuế quan theo tiêu chuẩn quốc tế và về luật thì chúng ta không phạm luật chơi nào cả”, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng giải trình./.