Ủy ban Thường vụ Quốc hội giám sát về chương trình, sách giáo khoa

Cuộc giám sát về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông diễn ra cả buổi chiều 14/8 tại Phiên họp 25 và được phát thanh, truyền hình trực tiếp để đồng bào và cử tri cả nước theo dõi.

Báo cáo của đoàn giám sát ghi nhận sự nỗ lực, tích cực của Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo, các bộ, ngành, địa phương và tổ chức, cá nhân có liên quan. Sách giáo khoa triển khai Chương trình giáo dục phổ thông mới được bảo đảm đầy đủ theo đúng lộ trình quy định. Nội dung sách giáo khoa cơ bản đã đáp ứng yêu cầu, được đổi mới theo hướng tinh giản, tăng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn.

Đoàn giám sát đánh giá, hệ thống sách giáo khoa phong phú, đa dạng, tạo điều kiện cho học sinh, giáo viên lựa chọn các bộ sách phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội, đặc điểm vùng miền, nhận thức của học sinh.

Năm học 2020-2021, có 5 bộ sách sách giáo khoa lớp 1. Từ năm học 2021-2022 đến nay, có 3 bộ sách: Kết nối tri thức với cuộc sống, Chân trời sáng tạo, Cánh diều…

Bên cạnh kết quả đạt được, đoàn giám sát chỉ ra nhiều tồn tại, hạn chế trong thực hiện đổi mới sách giáo khoa giáo dục phổ thông. Việc thẩm định, tiếp thu chỉnh sửa một số sách giáo khoa chưa chặt chẽ dẫn tới chất lượng chưa bảo đảm, còn nhiều lỗi, nội dung thiếu chính xác, văn phong chưa chuẩn mực ở nhiều sách giáo khoa, nhất là với sách giáo khoa tiếng Việt lớp 1, Khoa học tự nhiên lớp 6 và Lịch sử lớp 11.

Chất lượng một số sách giáo khoa của Chương trình giáo dục phổ thông 2018 còn hạn chế. Một số sách giáo khoa có nội dung chưa phù hợp với học sinh, còn khó, kiến thức nặng.

Một số nội dung chưa cụ thể nên học sinh khó hiểu, khó giải thích vấn đề; chưa phù hợp với một số vùng miền, có từ ngữ mang tính địa phương; một số đoạn văn, bài thơ đưa vào sách giáo khoa chưa được đánh giá cao.

Theo đoàn giám sát, ở một số địa phương, việc lập hồ sơ lựa chọn sách giáo khoa còn thiếu sót so với quy định của Thông tư số 25. Việc lựa chọn nhiều bộ sách giáo khoa tạo ra khó khăn trong khâu đặt hàng, bảo đảm cung ứng sách giáo khoa trước năm học mới. Sự khác biệt về nội dung, cấu trúc trong mỗi bộ sách khó khăn cho việc ra đề thi chung, học sinh chuyển trường phải mua lại sách giáo khoa, khó tiếp cận kiến thức.

Trong khi đó, cung ứng, phát hành sách giáo khoa còn nhiều bất cập, qua nhiều khâu trung gian. Tình trạng thiếu sách giáo khoa diễn ra ở nhiều nơi, nhất là trước thềm năm học mới. Phụ huynh, học sinh gặp nhiều phiền hà trong việc mua sách giáo khoa theo kênh phát hành tự do qua hệ thống cửa hàng bán lẻ.

Với giá sách giáo khoa theo Chương trình mới, Đoàn Giám sát nêu, tăng 2-4 lần giá sách giáo khoa chương trình cũ. Giá sách cao gây khó khăn cho một bộ phận người dân, nhất là ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, đồng bào dân tộc thiểu số, theo đoàn giám sát.

Không chỉ thế, tình trạng bán sách giáo khoa kèm sách bài tập, tài liệu tham khảo diễn ra ở nhiều nơi, dẫn tới tăng chi phí mua sách.

“Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam trực thuộc sự quản lý của Bộ Giáo dục và Đào tạo chưa thực hiện tốt chức trách, nhiệm vụ trong việc biên soạn, in ấn, phát hành sách giáo khoa, còn để xảy ra sai phạm, vi phạm pháp luật, chi phí phát hành (chiết khấu) cao, giá sách giáo khoa khá cao”, báo cáo của đoàn giám sát nêu.

Từ thực tế trên, đoàn giám sát kiến nghị, khẩn trương ban hành văn bản hướng dẫn về phương pháp định giá sách giáo khoa, định giá tối đa sách giáo khoa, bảo đảm kiểm soát chặt chẽ chi phí sản xuất, tiết giảm chi phí trung gian, giảm tỷ lệ chiết khấu để giảm giá sách giáo khoa.

Đoàn cũng kiến nghị thanh tra, kiểm tra làm rõ một số vấn đề.