Việc sửa đổi, ban hành các dự án luật cần phải chuẩn bị từ sớm, từ xa, có chất lượng

Ngày 13/8, tại Nhà Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cùng với Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn; các Phó Chủ tịch Nguyễn Khắc Định, Nguyễn Đức Hải, Trần Quang Phương đã chủ trì buổi làm việc với Thường trực của một số Uỷ ban của Quốc hội về việc triển khai thẩm tra 7 dự án Luật. Đây là cuộc họp đầu tiên của Chủ tịch Quốc hội họp trực tiếp với thường trực các Ủy ban của Quốc hội để chuẩn bị cho ý kiến tại cuộc họp của Ủy ban Thường vụ sắp diễn ra.

7 dự án luật được cho ý kiến trong ngày 13/8, đó là: Luật Thi đua, khen thưởng (sửa đổi); Luật Điện ảnh (sửa đổi); Luật cảnh sát cơ động; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự; Luật Kinh doanh bảo hiểm (sửa đổi); Luật sửa đổi, bổ sung Phụ lục - Danh mục chỉ tiêu thống kê quốc gia của Luật Thống kê; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật sở hữu trí tuệ. Đây là những dự án luật đầu tiên được đưa ra cho ý kiến tại nhiệm kỳ Quốc hội khóa 15.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đưa ra một thực tế hiện nay, có đôi khi, các dự án luật vừa sửa xong lại bất cập, không đáp ứng được yêu cầu thực tiễn. Để khắc phục tình trạng này và rút ngắn thời gian, nâng cao chất lượng các dự án luật, theo Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, cần phải chuẩn bị từ sớm, từ xa, có chất lượng; đồng thời Chủ tịch Quốc hội, các Phó chủ tịch Quốc hội phụ trách sẽ kiểm tra tình hình chuẩn bị về quy trình và đưa ra những vấn đề định hướng lớn đối với các dự án luật.

Với các dự án luật chưa chuẩn bị kịp, xin rút chưa đưa ra cho ý kiến trong các kỳ họp mà đã có kế hoạch từ trước, quan điểm của Quốc hội là phải đưa ra báo cáo trước Quốc hội; bộ trưởng, trưởng ngành phải chịu trách nhiệm về việc chậm trễ này. 

“Từ giờ đến trước khi kỳ họp có quyết định triệu tập đại biểu Quốc hội chuyên trách cho ý kiến trước hay không, căn cứ vào quá trình chuẩn bị, Ủy ban thường vụ Quốc hội sẽ quyết định việc này. Chúng ta làm nhiều vòng, nhiều đợt, chuẩn bị từ trước, chuẩn bị từ xa, chất lượng tốt thì trình ra Quốc hội. Khi trình ra, hướng dẫn thảo luận tổ và thảo luận hội trường cho kỹ. Tránh chuyện, thời gian rất eo hẹp, rất quý, nhưng ra chỉ góp ý về câu chữ, chính tả. Điều đó về kỹ thuật lập pháp, sửa văn bản gửi lại cho Ban soạn thảo. Còn những nội dung có liên quan đến câu chữ, nhưng liên quan đến nội dung, chúng ta sẽ quan tâm, lắng nghe, tiếp thu”, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh.

Cho ý kiến vào Luật Thi đua, khen thưởng (sửa đổi), Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, thi đua nhằm tạo động lực cho phát triển xã hội, tạo sự lan tỏa trong việc “lấy cái đẹp, dẹp cái xấu”. Vì vậy, cần khắc phục tính hình thức, không thực chất, thiếu công bằng, phạm vi chưa bao quát, điều chỉnh hết.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị, Uỷ ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội xem xét việc cần thiết để điều chỉnh công tác khen thưởng của khối các hiệp hội, ngành nghề để tránh xảy ra tiêu cực; coi trọng khen thưởng của Nhà nước đối với lực lượng trực tiếp sản xuất và đội ngũ doanh nhân; bảo đảm khen thưởng kịp thời chứ không phải mang tính tích luỹ thành tích; làm rõ tiêu chí của thi đua, khen thưởng để làm cơ sở cho chính sách chi lương mới; khắc phục tình trạng chạy danh hiệu thi đua.

Đánh giá cao sự chuẩn bị của Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội về Luật điện ảnh, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị, với dự án luật này phải nhìn dưới 2 góc độ, đó là nghệ thuật và công nghiệp văn hóa. Trong đó, phải tuân theo các quy luật về kinh tế, để thúc đẩy ngành công nghiệp văn hóa có thu nhập cao; đẩy mạnh hội nhập kinh tế quốc tế. Đặc biệt, cần tránh việc ban hành luật khung, luật ống. Vướng mắc hiện nay giữa các cơ quan quản lí nhà nước với doanh nghiệp chủ yếu trong công tác tiền kiểm, hậu kiểm, tiêu chuẩn cấp phép... Vì vậy, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội cần tham khảo ý kiến của Phòng Thương mại và công nghiệp Việt Nam, các hiệp hội để điều chỉnh trong phạm vi Luật đưa ra.

Với Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị Ủy ban Tư pháp cần chú ý, xuất phát từ mục tiêu xây dựng dự án luật, đảm bảo thực hiện cam kết quốc tế trong CPTPP, đề nghị với cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra giữ nguyên tắc, rà soát để sửa đổi, bổ sung những nội dung theo đúng cam kết, không mở rộng đến các nội dung khác ngoài cam kết, khi chưa được nghiên cứu, đánh giá đầy đủ, chi tiết theo đúng yêu cầu của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

“Trong báo cáo thẩm tra, Ủy ban Tư pháp phải nói rõ, đối với sở hữu trí tuệ trước đây chúng ta chủ yếu xử hành chính, không xử hình sự và chỉ xử trong nước, chứ không xử xuyên trên biên giới. Cam kết quốc tế lại yêu cầu phải xử hình sự và không chỉ trong nước mà cả xuyên biên giới nữa”, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu rõ.

Với dự án Luật Cảnh sát cơ động, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị, cơ quan soạn thảo tiếp tục hoàn thiện hồ sơ dự án luật, bổ sung những văn bản còn thiếu như dự thảo quy định chi tiết thi hành, báo cáo đánh giá kinh nghiệm quốc tế, đánh giá tác động một cách nghiêm túc, trách nhiệm. Cần tập trung thuyết minh làm rõ sự cần thiết nâng pháp lệnh thành Luật Cảnh sát cơ động, chú trọng phân tích cơ sở pháp lý, cơ sở chính trị, cơ sở thực tiễn, sự thống nhất, đồng bộ trong hệ thống pháp luật. Làm rõ những vấn đề khác, đặc thù cần quy định trong dự thảo Luật Cảnh sát cơ động, vấn đề chung quy định trong pháp luật về lực lượng Công an nhân dân, mối quan hệ giữa lực lượng cảnh sát cơ động với các lực lượng khác.

Cho ý kiến về Luật Kinh doanh bảo hiểm (sửa đổi), Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh đến việc thể chế hóa chủ trương của Đảng, thống nhất với các dự án luật khác, phù hợp với luật pháp quốc tế. Ủy ban Kinh tế cần rà soát lại hồ sơ, đánh giá tác động nhiều phía, đảm bảo hài hòa lợi ích các bên. Bên cạnh đó, quy định trong luật phù hợp với thực tế, mang tính bao quát, nhất là trong bối cảnh công nghệ 4.0; đảm bảo rõ ràng, thuận lợi cho việc gia nhập thị trường; quyền bảo vệ bí mật, tránh can thiệp quá sâu vào doanh nghiệp, trái với quy định của Luật Doanh nghiệp. 

“Cần một mặt bảo vệ quyền lợi của người cung cấp dịch vụ, nhưng mặt khác không được tạo ra gánh nặng về thủ tục. Phải tạo thuận lợi thương mại cho doanh nghiệp cung cấp bảo hiểm. Chúng tôi đề nghị Ủy ban Kinh tế rà soát lại các quy định về chủ thể kinh doanh, kể cả doanh nghiệp bảo hiểm, doanh nghiệp tái bảo hiểm, từ hồ sơ xin giấy phép hoạt động, thu hồi giấy phép thành lập và hoạt động, rà soát kỹ, theo nguyên tắc là chặt chẽ, minh bạch và không được cài cắm các thứ, để sau này là rào cản trong hoạt động kinh doanh”, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nói.

Đối với dự án Luật sửa đổi, bổ sung Phụ lục - Danh mục chỉ tiêu thống kê quốc gia của Luật Thống kê, dự kiến sẽ thảo luận thông qua 1 lần tại Kỳ họp thứ 9, sau khi tổng hợp ý kiến phát biểu, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, dự án này không chỉ sửa về chỉ tiêu thống kê mà cần rà soát lại phạm vi điều chỉnh, xác định rõ các vấn đề liên quan tới nội hàm chỉ tiêu thống kê với các cách tính cụ thể để sửa tổng thể, góp phần minh bạch hoá phương pháp tính toán số liệu thống kê. Để đảm bảo hiệu quả, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Uỷ ban Kinh tế phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư cần đánh giá tổng kết 5 năm thực hiện Luật Thống kê để tổ chức điều chỉnh pháp luật về thống kê đồng bộ, hoàn chỉnh.

Đánh giá Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ là một luật khó với những cam kết liên quan đến quốc tế, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh, cần phải thể chế hóa tinh thần Nghị quyết của Trung ương. Khi tổ chức thực thi phải cải thiện được chỉ số sở hữu trí tuệ của Việt Nam, đồng thời khuyến khích các cam kết quốc tế, đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất. Đây là luật có liên quan đến nhiều luật khác, nên cần chuẩn bị thật kỹ lưỡng để luật mang tính khả thi cao. 

Với 7 dự án luật này, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị, Thường trực các Ủy ban liên quan chủ động phối hợp với Tổng thư ký Quốc hội, Văn phòng Quốc hội, Viện Nghiên cứu lập pháp, các bộ, ngành, chuyên gia trong và ngoài ngành, phối hợp với cơ quan soạn thảo tổ chức tọa đàm, hội thảo lấy ý kiến rộng rãi trên tinh thần cầu thị, bảo đảm chất lượng dự án luật cao nhất./.