Muối cho sản xuất công nghiệp: Bao giờ tự chủ?

800.000 tấn!

Tại Hội nghị Tổng kết công tác sản xuất kinh doanh muối năm 2011 và triển khai Đề án thu mua, sản xuất, cung ứng muối iốt, ông Hồ Xuân Hùng –Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cho biết, dự kiến sản lượng muối năm 2011 ước đạt gần 800.000 tấn (bằng 67% so với năm 2010). Cụ thể, lượng cầu muối năm 2011 là 1,354 triệu tấn, trong đó, muối cho ăn uống tiêu dùng hàng ngày 530 nghìn tấn, phục vụ cho sản xuất công nghiệp hóa chất 260 nghìn tấn. Lượng cung muối năm 2011 là 1,477 triệu tấn.

Thu nhập của diêm dân thì thấp mà nước ta vẫn phải nhập khẩu muối?

Về nhập khẩu muối: từ đầu năm 2011, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đã phối hợp với Bộ Công thương thực hiện điều hành nhập khẩu muối. Cụ thể, Bộ Công thương đã công bố hạn ngạch thuế quan (HNTQ) muối nhập khẩu năm 2011 là 102 nghìn tấn và phân giao HNTQ muối nhập khẩu đợt 1 cho 3 đơn vị sản xuất hóa chất: Công ty Vedan Việt Nam, Công ty CP Hóa chất Việt Trì, Công ty TNHH MTV Hóa chất cơ bản Miền Nam với số lượng là 50 nghìn tấn và 1.043 tấn muối tinh khiết cho 5 doanh nghiệp sản xuất thuốc. Tính đến nay lượng muối nhập khẩu ước đạt 94.974 tấn (nhập khẩu chủ yếu từ Ấn Độ và Trung Quốc).

Ông Bùi Anh Tuấn, Phó Giám đốc Sở Nông Nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Ninh Thuận cho hay, dự kiến, năm 2011 toàn tỉnh có 60 cơ sở sản xuất được 100 nghìn tấn. Sắp tới, Đề án cung ứng, tiêu thụ muối của Công ty muối Hạ Long 200 nghìn tấn/năm. Định hướng, tới năm 2015 sản xuất muối công nghiệp đạt 5.000 ha (đáp ứng 1/2 nhu cầu cả nước), thu hoạch 1 triệu tấn /năm. Hy vọng, Ninh Thuận sẽ trở thành trung tâm sản xuất muối lớn nhất cả nước.

Ông Trịnh Ngọc Chu – Chủ nhiệm HTX Bạch Long, huyện Giao Thủy, Nam Định than khó: nghề muối lao động thủ công, vất vả, năng suất thấp, thu nhập chưa cao. Từ năm 2009, chính sách nhập muối muối chưa phù hợp nên giá muối bán ra thị trường thấp, trên địa bàn tỉnh đã từng có công ty nhập khẩu muối về sản xuất, nhưng bán muối  ăn. Mới đây nhất, năm 2011 giá muối thô 1.500 đồng/kg, nhưng khi nghe thấy chủ trương Nhà nước cho nhập khẩu 50 nghìn tấn, giá muối trên địa bàn đã giảm 100 đồng/kg. Ông Chu cho rằng, chất lượng muối công nghiệp mà sử dụng làm muối ăn sẽ không bằng chất lượng muối ăn trong nước. Đời sống diêm dân khó khăn, đề nghị Chính phủ sớm có chính sách hỗ trợ ưu đãi vay vốn, để diêm dân có tiền mua bạt, chạt lọc…  (những dụng cụ phục vụ làm muối_PV).

Biến muối công nghiệp thành muối ăn?!

Liên quan đến việc nhập khẩu muối phục vụ sản xuất công nghiệp lại dùng thành muối ăn, thông tin mới nhất, Tổng cục Hải quan vừa mở đợt kiểm tra 3 doanh nghiệp nằm trong diện được phép nhập khẩu muối theo chỉ định của Bộ Công Thương từ năm 2008 đến nay. Kết quả cho thấy trong 5 năm qua, Công ty TNHH MTV Hóa chất Cơ bản miền Nam được Bộ Công thương cấp cho 7 giấy phép nhập khẩu muối công nghiệp với số lượng lên tới 221.740 tấn. Số muối này nhập khẩu dưới dạng có điều kiện là chỉ được sử dụng vào mục đích công nghiệp và được hưởng thuế suất ưu đãi 15%. Trong khi các loại muối bình thường áp dụng thuế suất từ 35% đến 50%, tùy từng thời điểm. Theo cơ quan chức năng, việc Tổng Công ty TNHH Hóa chất Cơ bản miền Nam nhập khẩu muối để phục vụ cho sản xuất công nghiệp, nhưng lại bán cho Nhà máy Hóa chất Biên Hòa và đơn vị con để sản xuất muối ăn khoảng 23.294 tấn, nhằm mục đích trốn thuế, ước tính khoảng trên 7 tỉ đồng. Trao đổi về vụ việc này, Thứ trưởng Hồ Xuân Hùng bày tỏ: “Trong vụ việc này, chúng ta chưa quản lý chặt dẫn đến sai phạm. Chúng ta phải quản lý từ khâ cấp phép đến khi hàng về tận cơ sở nhập. Đồng thời, chúng ta cần cải tiến cách quản lý nhập khẩu muối, khi cấp phép phải xem xét đến nơi đến chốn, xem xét nhu cầu thực của doanh nghiệp, thiếu bao nhiêu cho phép nhập khẩu bấy nhiêu. Trong thời gian tới, chúng ta sẽ sản xuất được một số muối phục vụ sản xuất công nghiệp, vì nguyên liệu để sản xuất muối hóa chất chúng ta có, đầu tư những nơi trọng điểm như Bạc Liêu, Cần Giờ, Quán Thẻ, nhưng phải đầu tư khoa học công nghệ và cơ sở hạ tầng”.

Thời điểm hiện tại, theo Thứ trưởng Hồ Xuân Hùng, việc cho phép nhập khẩu muối phục vụ sản xuất công nghiệp là cần thiết vì trong nước chưa cung cấp đủ. Việc nhập khẩu muối về sử dụng sai mục đích, tuy không phá loạn thị trường nhưng ảnh hưởng tới tâm lý xã hội.

Thêm nữa, ông Hồ Xuân Hùng bày tỏ quan điểm, nghiêng về hướng sớm bỏ hạn ngạch nhập khẩu muối - yêu cầu của WTO cũng buộc chúng ta tiến tới bỏ hạn ngạch nhập khẩu muối. Tuy nhiên, nếu bỏ hạn ngạch sớm chúng ta sẽ bị ảnh hưởng bởi thuế suất nhập khẩu sẽ giảm xuống 10%, 5% thậm chí 0%. Sắp tới, tỉnh Ninh Thuận sẽ triển khai mô hình sản xuất, tiêu thụ muối mới, gắn kết doanh nghiệp – HTX – diêm dân, trong đó, DN là nòng cốt hạt nhân – ông Hùng thông tin thêm./.