Viện Công nghệ sinh học chế tạo kit chẩn đoán HIV

Việc chẩn đoán, sàng lọc chính xác các trường hợp dương tính để có hướng dự phòng và điều trị là một khâu mang tính then chốt trong phòng chống HIV. Các kit chẩn đoán HIV hiện nay phải nhập ngoại 100% với giá thành cao, rất khó kiểm soát độ nhạy, độ đặc hiệu, mất công vận chuyển tốn kém và không chủ động sản xuất để sử dụng trên diện rộng với hàng triệu mẫu máu cần kiểm tra hiện nay.

HIV có nhiều phân type (A, B, C, D, F, G, H, J, K, CRF). Các vùng địa lý khác nhau có sự lưu hành khác nhau của các phân type. Phân type C xuất hiện chủ yếu tại châu Phi, châu Á  và phân type CRF01_AE lưu hành chủ yếu tại các nước khu vực Đông Nam Á. Tại Việt Nam, phân type CRF01_AE chiếm tới 97%.

Hiểu được sự lưu hành của các phân type HIV ở mỗi vùng địa lý khác nhau không chỉ có ý nghĩa quyết định cho việc nghiên cứu và triển khai vaccine phòng chống HIV mà còn có giá trị trong sản xuất kit chẩn đoán thích hợp có tính đặc hiệu cao đặc thù cho mỗi phân type.

Hầu hết các công trình nghiên cứu về HIV trên thế giới hiện nay tập trung vào phân type B, vì phân type này lưu hành chủ yếu ở các nước phát triển thuộc Châu Âu và Bắc Mỹ. Vì vậy, việc nghiên cứu và phát triển kit chẩn đoán đặc thù có tính đặc hiệu cao, phù hợp với phân type HIV chủ yếu  tại Việt Nam là công việc có ý nghĩa hết sức thiết thực.

Đáp ứng yêu cầu thực tiễn đặt ra như vậy, các nhà khoa học Viện Công nghệ Sinh học, trực thuộc Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã chủ trì đề tài cấp Nhà nước “Nghiên cứu tạo bộ sinh phẩm chẩn đoán HIV có độ nhạy và đặc hiệu cao” mang mã số KC.04.20/06-10 do PGS. Đinh Duy Kháng làm chủ nhiệm với các mục tiêu cụ thể như sau:

Xây dựng quy trình công nghệ tạo chủng vi sinh vật tái tổ hợp mang các gen từ các phân typ HIV lưu hành trong nước để sản xuất ổn định các kháng nguyên GP120, GP41, P24, chủ động cung cấp lâu dài nguồn nguyên liệu cho chế tạo kit chẩn đoán HIV.

Tạo ra các kháng nguyên GP120, GP41, P24 có độ tinh sạch, độ đặc hiệu đảm bảo cho chế tạo kit chẩn đoán.

Xây dựng quy trình công nghệ sản xuất bộ kit chẩn đoán HIV bằng Dot blot, ngưng kết hạt latex, ELISA có độ nhạy, độ đặc hiệu cao đặc thù phân type lưu hành ở Việt Nam để sử dụng cho chẩn đoán HIV

Sau 2 năm thực hiện, đề tài đã hoàn thành tốt các mục tiêu đề ra ban đầu. Các bộ kit chẩn đoán HIV (Dot blot, ngưng kết hạt latex, ELISA) có độ nhạy, độ đặc hiệu cao đặc thù phân type lưu hành ở Việt Nam để sử dụng cho chẩn đoán HIV đã được sản xuất thành công. Hiện nay, Bộ Khoa học và Công nghệ đang thực hiện các thủ tục cần thiết để sản xuất thử nghiệm nhằm tạo ra sản phẩm đưa vào ứng dụng thực tiễn./.